მიშა/გრიშა-ს [ი]ლუსტრაცია

„მიშა იყავ და გრიშად იქეციო!“ (რუსული დალოცვა).

თუ მიხეილ სააკაშვილის ცხოვრებას ეტაპებად დავალაგებთ, შევამჩნევთ საკმაოდ კარგად გამოყოფილ პერიოდებს, როდესაც ის სხვადასხვა ძლიერ სახელმწიფოს მიაპყრობდა თავის მზერას და გიგანტურ ამბიციებს, რათა კავშირები, ფინანსები, გავლენები და, საბოლოო ჯამში, – ძალაუფლება მოეპოვებინა ან შეენარჩუნებინა. ყოველთვის სწორედ ეს იყო მისი მთავარი მოტივატორი და არა – ეთიკური ან შინაგანი პრინციპები. ვფიქრობ, არასწორია მსჯელობა იმაზე, სააკაშვილი პროდასავლელია თუ პრორუსი. როგორც ამერიკელები იტყვიან ხოლმე, “it depends!…” („გააჩნია, როდის – როგორ!“)

თავისი პოლიტიკური ასპარეზის გარიჟრაჟზე მიხეილ სააკაშვილმა ფსონი ამერიკული და დასავლური პოლიტიკური და ბიზნეს წრეების მხარდაჭერაზე გააკეთა და ფანტასტიურად წარმატებული აღმოჩნდა. რა თქმა უნდა, ამას, მთლიანად მაინც, ვერ დავაბრალებთ მაგნატი ბიძის (სავარაუდოდ, კგბ-ს და ფსბ-სთან ასოცირებული და მერე გაეროში გადასროლილი საბჭოთა ფუნქციონერის), პროფესორი დედისა და ჰოლანდიელი ცოლის ფაქტორს. სააკაშვილი ძალიან ნიჭიერი მოწაფე აღმოჩნდა და ედუარდ შევარდნაძის და ზურაბ ჟვანიას ხელმძღვანელობით სერიოზული მასტერკლასი გაიარა, რომელიც შემდეგ წარმატებით გამოიყენა, პირველ რიგში – სწორედ თავისი მასწავლებლების წინააღმდეგ.

ეს პირველი – 1995-2006 წლების პერიოდი აღმოჩნდა სწორედ მიხეილ სააკაშვილისთვის ოქროს პერიოდი. ამ დროს ყველასთვის მოულოდნელად ახალგაზრდა და უცნობი იურისტი აღზევდა იუსტიციის ყველაზე ახალგაზრდა მინისტრობამდე, შემდეგ წავიდა შევარდნაძის ოპოზიციაში და ტრიუმფალურად დაბრუნდა – არა მარტო საქართველოს პრეზიდენტად, არამედ ვარდების უსისხლო რევოლუციის გმირად – ხალხისთვის სანუკვარ მიშად, (რომელიც ტროლეიბუსით დადიოდა და ეკონომ-კლასით მგზავრობდა) და – რაც მისთვის უმთავრესი იყო – დასავლური ისტებლიშმენტის მიერ რეგიონში დემოკრატიის შუქურად აღიარებულ ყველაზე ახალგაზრდა ლიდერად, რომლის ენერგიულობაზე, ანტიკორუფციულობაზე და წარმატებულ რეფორმატორობაზე ლეგენდები დადიოდა (როგორც აღმოჩნდა, ამ ლეგენდებისა და სიმღერების – „მიშა მაგარია!“ შეთხზვასა და გავრცელებაზე თავად მიშა სერიოზულად ზრუნავდა).

მიშას მმართველობის პრობლემები 2006 წელს ხელისუფლების მაღალჩინოსან ძალოვანთა მიერ სანდრო გირგვლიანის  მკვლელობიდან დაიწყო. მიუხედავად იმისა, რომ მერე უფრო ადრეული სხვა სასტიკი მკვლელობებიც გახდა ცნობილი, გირგვლიანის საქმე და დამნაშავეთათვის გაწეული უმაღლესი დონის მფარველობა, რამაც სტრასბურგის სასამართლოც კი გააოგნა, იყო ის პირველი ჟანგი, რაც მალე სააკაშვილის რეჟიმის მასშტაბური ეროზიის დასაწყისად იქცა. და სწორედ აქედან, განსაკუთრებით კი, – 2007 წლის 7 ნოემბერს მშვიდობიანი დემონსტრაციის სასტიკი დაშლისა და კერძო ტელეკომპანია „იმედის“ დარბევის შემდეგ, დაიწყო სააკაშვილის ვარდისფერი პოტიომკინის ფასადური დემოკრატიის სწრაფი გახუნება და მზარდი ავტორიტარული სისტემის, არჩევნების გაყალბების, სასამართლოს და მედიის ტოტალური კონტროლის და ბიზნესსა და ადამიანებზე მასობრივი ძალადობის, მოსმენების, ფარული ჩანაწერების – სულ უფრო მეტი ფაქტების გამოაშკარავება. რაც უფრო მეტ ძალადობას იყენებდა რეჟიმი საკუთარი „შუქუროვნების“ და „ფანტასტიური წარმატებულობის“ დასამტკიცებლად, მაინც მით უფრო ცხადი ხდებოდა, რომ “ვარდები” დაჭკნა და „რეფორმატორი“ მიშა სინამდვილეში სწრაფი ტემპებით პატარა ვარდისფერ გულაგს აშენებდა, რაშიც, სავარაუდოდ, ბიძამისის რჩევები და გამოცდილება დიდად ეხმარებოდა.

სისტემის გახისტების, მაგრამ ამავდროულად კრახის მოახლოება იყო 2008 წლის საპრეზიდენტო და საპარლამენტო არჩევნები, რომლებიც მასიური დარღვევებით გამოირჩეოდა და სულ უფრო არაპოპულარული რეჟიმის სულ უფრო მეტ ჩაბეტონებას იწვევდა. თუმცა ამ ბეტონის სიმყარის მოჩვენებითობა გამოააშკარავა 2008 წლის რუსეთ-საქართველოს ომმა. კატასტროფული ავანტიურიზმი და შეცდომები, რომლებმაც ომში სწრაფი მარცხი განაპირობა, დაკარგული ტერიტორიები, დევნილების ახალი დიდი ნაკადი, მნიშვნელოვნად განადგურებული სამხედრო პოტენციალი, არასწორი ფორმულირებები სარკოზის ხელშეკრულებების იმ პარაგრაფებში, რამაც რუსეთს აფხაზეთის და ოსეთის აღიარების შემდეგ ფაქტიურად ამ ხელშეკრულებაში საკუთარი პასუხისმგებლობის გაბათილების ფორმალური შანსი მისცა… სააკაშვილმა და მისმა რეჟიმმა მოიგონეს ფანტასმაგორიული სპექტაკლების კასკადი – მაგალითად, რომ ომი ჩვენ მოვიგეთ, რომ ამ კონფლიქტის მთავარი და წარმატებული შედეგი, თურმე, რუსეთისთვის ნიღბის ჩამოგლეჯა იყო. ამ სუპერგებელსურმა პროპაგანდამ  და დასავლეთისაგან მიღებულმა ფინანსურმა დახმარებამ, ისევე როგორც უსისტემო და არაორგანიზებული ოპოზიციის შეცდომებმა, და ძალოვანი სტრუქტურების და მედიის ტოტალურმა კონტროლმა, – ხელი შეუწყო სააკაშვილის რეჟიმის დროებით სტაბილიზაციას.

მაგრამ ამ ომის შემდეგ გამოჩნდა მიშას მიმართ დასავლური სამყაროს ლიდერების აშკარა იმედგაცრუება: გრანტები და ფული კი მისცეს, მაგრამ  სულ უფრო გაურბოდნენ, თითქმის ერთი წელი უცხოელები აღარც ხვდებოდნენ, და მის მიმართ აშკარა კრიტიკა გაისმა ისეთი ლიდერების მხრიდან, როგორიც იყვნენ კონდოლიზა რაისი, ანგელა მერკელი და სხვები. განსაკუთრებით გამოიკვეთა ეს ტენდენცია ობამას ადმინისტრაციის მხრიდან.

იმედგაცრუებულმა მიშამ 2008 წლის შემდეგ თავის პოლიტიკურ კარიერაში პირველი შემოტრიალება გააკეთა. კერძოდ, ბიძამისის დახმარებით ეცადა რუსეთის პრეზიდენტ მედვედევთან საიდუმლო მოლაპარაკებების წარმოება. ამავე დროს ემთხვევა ორპასპორტიანი კულტურის მინისტრის – გრიგოლ ვაშაძის მცდელობა რუსეთში კონცერტების და გასტროლების ჩატარებისა. მაგრამ აქედან არაფერი გამოვიდა. მიშა მიხვდა, ფუჭი იყო მისი ილუზიები, რომ თემურ ალასანიას კავშირები მას რუსეთის ლიდერებთან მოლაპარაკების შანსს მისცემდა. რუსეთმა უკვე აისრულა თავისი დიდი ხნის ოცნება, გაიფორმა მანამდე მითვისებული აფხაზეთის და ცხინვალის რეგიონის ნაწილები, ამას დაუმატა ცხინვალის ახლომდებარე ქართული სოფლები, ახალგორის რაიონი და, განსაკუთრებით – სტრატეგიულად მნიშვნელოვანი კოდორის ხეობა, და ტალიავინის კომისიის დასკვნითა და ნაცმოძრაობის ხელისუფალთა მიერ ხელმოწერილი PACE-ს რეზოლუციით მოახერხა იმ აზრის განმტკიცება, რომ საომარი მოქმედებების დაწყება (მნიშვნელოვანწილად მაინც) საქართველოს მიერ მოხდა.

ამის შემდეგ, გაღიზიანებულმა მიხეილ სააკაშვილმა თავადაც დაიწყო დასავლეთის მიმართ დემარშების  დემონსტრირება – გვახსოვს მისი დაცინვითი გამონათქვამები – კონდოლიზა რაისის, და შემტევი ტონი – ანგელა მერკელის მიმართ. უეცრად ირანთან უვიზო რეჟიმის გამოცხადების და ბიზნეს კონტაქტების დაწყების კამპანია, რამაც სტრატეგიული პარტნიორის – ამერიკის გაღიზიანება გამოიწვია (ჩემი აზრით, სააკაშვილის მთავარი მიზანიც სწორედ ეს იყო, არაა გამორიცხული, ამ ჩხვლეტებით ისევ რუსეთთან დაახლოების შესაძლებლობას სინჯავდა). ამავდროულად, 2008-2009 წლებში დასავლეთის ლიდერების მხრიდან თითქმის იზოლაციის ფონზე გაცილებით უფრო გრძელვადიანი სტრატეგიის ფორმა მიიღო თურქეთის ლიდერთან – რეჯეპ ტაიპ ერდოღანთან განსაკუთრებული მეგობრული ურთიერთობების დამყარებამ.  სააკაშვილმა გადაწყვიტა, სწორედ თურქეთის მაგალითით და ერდოღანთან განსაკუთრებული სიახლოვით დაებრუნებინა ძველი დიდება. ამას ხელს უწყობდა დედამისის – თურქოლოგი პროფესორის გიული ალასანიას პირადი კავშირებიც, რომელსაც ახლო ურთიერთობა ჰქონდა ერდოღანთან დაახლოებულ უაღრესად გავლენიან თურქ თეოლოგთან და ბიზნესმენთან ფეთულა გიულენთან, და თავად იყო გიულენის ქსელის რამდენიმე შემადგენელი უნივერსიტეტის და სკოლის დამფუძნებელიც საქართველოში. სწორედ ამ პერიოდს (2009-13 წწ.) უკავშირდება მიშასთვის მანამდე იდეალის კვარცხლბეკზე მყოფი ჯორჯ ვაშინგტონის ჩანაცვლება ათათურქის პერსონით, გაძლიერებული ეკონომიკურ-პოლიტიკური ურთიერთობა თურქეთთან – გახშირებული ორმხრივი ვიზიტები, ერდოღანის მიმართ განსაკუთრებული პიეტეტი, საქართველოში თურქული ბიზნესისთვის მეტი ხელშეწყობა, და თურქეთის მოქალაქეებისათვის ორმაგი მოქალაქეობის მინიჭების  მზარდი ტენდენცია, განსაკუთრებით, 2013 წელს – როცა პრეზიდენტმა სააკაშვილმა სამ თვეში სამი ბრძანება გამოსცა: 10 სექტემბერს საქართველოს მოქალაქეობა მიანიჭა თურქეთის რესპუბლიკის 935 მოქალაქეს, 13 ოქტომბრის ბრძანებით – 1088 პირს, ხოლო 5 ნოემბრის ბრძანებით – 735 პირს. ანუ, ამ მოკლე პერიოდში საქართველოს მოქალაქის სტატუსი თურქეთის რესპუბლიკის  2758-მა მოქალაქემ მიიღო.  ამავე პერიოდში გამოიკვეთა კიდევ ერთი სავსებით ლოგიკური ვექტორი – ასევე მკვეთრი დაახლოება აზერბაიჯანის პრეზიდენტ ილჰამ ალიევთან. თურქული და აზერბაიჯანული ავტორიტარზმი და სწორედ ეს ლიდერები გახდნენ მიშას ახალი role-model.

განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი მგონია ის პროექტი, რომელსაც სააკაშვილი თავისი მმართველობის ბოლო წელს ყველაზე მეტად ელოლიავებოდა – ნახევარმილიონიანი ქალაქი ლაზიკა. აი რას ვწერდი ამ საკითხზე 2014 წელს ბლოგში „სცილას, ქარიბდას და ჯანდაბას შორის“ – „… განსაკუთრებით საინტერესო იყო სააკაშვილისეული პროექტი “ლაზიკა” – 500,000-იანი ქალაქის უსწრაფესი აშენება მოკლე დროში. საქართველოს იმ დროისათვის დაქცეული ბიუჯეტის და ინვესტიციების მკვეთრი შიმშილის პირობებში, მხოლოდ გარედან და მხოლოდ რომელიმე სახელმწიფო სუბსიდიით თუ იქნებოდა შესაძლებელი. და ასეთი სახელმწიფო, – დაინტერესებულიც და ფინანსურად შემძლებელიც, – რეალურად მხოლოდ ერთი იყო – თურქეთი! მისი ლოგიკური ინტერესი კი იმაში იქნებოდა, რომ ჯერ კიდევ სტალინის დროს ცენტრალურ აზიაში გასახლებული ქართველი მუსულმანები (ე.წ. „თურქი მესხები“) დაებრუნებინა და ლაზიკაში კომპაქტურად დაესახლებინა (სახელი „ლაზიკაც“, რომელიც დღეს თურქეთის შემადგენლობაში შემავალი უძველესი ქართველი ტომის სახელია, სწორედ ამ ისტორიის ასახვა იყო! ხომ ადვილი წარმოსადგენია, როგორი ნაღმი იქნებოდა თურქეთიდან 1 საათის სავალზე კომპაქტურად ჩასახლებული ნახევარი მილიონი მუსლიმი, რომელთაც არასოდეს დაავიწყდებოდათ, რომ სწორედ თურქეთის წყალობით და ფულით იყვნენ საქართველოში დაბრუნებულები. (შენიშვნა: მიმაჩნია, ქართველი მაჰმადიანები უნდა დაბრუნდნენ, მაგრამ ისე, რომ ამან საქართველოს სახელმწიფოს ისედაც მაღალი გარე– თუ შიდაპოლიტიკური რისკები კიდევ უფრო არ გაზარდოს).“

სხვათა შორის, ერდოღანთან განსაკუთრებული ურთიერთობები სააკაშვილმა უკრაინაში გადაბარგების შემდეგაც გააგრძელა. მაგრამ მის ოცნებებს, რომ დასავლური „დემოკრატიის შუქურის“ ვარიანტის ჩაფლავების შემდეგ ახლა ერდოღანის თურქეთის თარგზე აჭრილი „ავტოკრატიული შუქურა“ აეშენებინა, კარტის სახლივით დაიშალა მოულოდნელი მიზეზის – 2016 წლის ივლისში თურქეთში სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობის – გამო. ამის შემდეგ ერდოღანმა ყველა უბედურების სათავედ სწორედ თავისი ყოფილი მარჯვენა ხელი – ფეთულა გიულენი და მისი საგანმანათლებლო ორგანიზაციების ქსელი – „ფეტო“ გამოაცხადა და ამ ორგანიზაციების წინააღმდეგ მსოფლიო მასშტაბით სერიოზული კამპანია დიწყო. გიული ალასანიას ძველი კავშირები გიულენთან ახლა მიხეილ სააკაშვილისთვის დაბრკოლებად იქცა – მას ერდოღანთან ძველებურად სანდო და ძმურ ურთიერთობებზე ოცნებები შეეკვეცა.

მაგრამ მიხეილ სააკაშვილი რისი მიხეილ სააკაშვილი იქნებოდა, რომ თავის ამბიციებზე და განზრახვებზე ხელი აეღო?!

და ამერიკა/დასავლეთ ევროპის და თურქეთ/აზერბაიჯანის შემდეგ მიშამ თავისი მზერა ისევ რუსეთს მიაპყრო.

ნაცმოძრაობის საპრეზიდენტო კანდიდატად გრიგოლ ვაშაძის  დასაახელებისას ბევრმა ის იფიქრა, რომ ვაშაძის არჩევანი მისი დიპლომატობით და გაწონასწორებული (ნაცმოძრაობის სხვა დღევანდელი ლიდერების ფონზე) იმიჯით იყო განპირობებული. მაგრამ რაც უფრო მეტად ახდენს ვაშაძე თავისი საბჭოთა წარსულის არა მარტო ხაზგასმას, არამედ – გაფეტიშებას და ამით ტრაბახსაც, მით მეტად ვრწმუნდები, რომ საქმე უფრო სერიოზულადაა, და ვაშაძის კანდიდატურით სააკაშვილი მაქსიმალურად ცდილობს, რომ ლავროვს და მის უფროსს გაუგზავნოს მესიჯი – „არ ვარ იმნაირი, თვალი დაუდგეს ევროპას, ოღონდ დამაბრუნეთ ხელისუფლებაში და ხომ ხედავთ, ვინ იქნება პრეზიდენტი – კაცი, რომელსაც საბჭოთა წარსული, რუსული პასპორტი და Смоленская набережная ყველაფერს ურჩევნიაო – ცოლიც რუსეთის მოქალაქე ჰყავს და ვაჟიშვილიც – რუსეთის სამხედროვალდებულიო…“

ამიტომ, ის რაც ატოცში ხდება – გამალებული ბორდერიზაციის პროცესი – არაა გამორიცხული, სწორედ ვაშაძის ხელშესაწყობად დაწყებული კამპანიაა რუსეთის მხრიდან… კი იძახდნენ პუტინი და მედვედევი – მიშას არასდროს ხელს არ ჩამოვართმევთ, მაგრამ არ უთქვამთ იგივე გრიშა ვაშაძეზე, რომელსაც ცოლის პა-დე-დეე-ბით რუსული ისტებლიშმენტის მოგების დიდი იმედი აქვს, როგორც ჰქონდა ეს 2008 წლის ომის დამთავრებისთანავე, როცა პიჯაკის მეორე შიდა ჯიბეში სანუკვრად ჩაკერებული ორთავიანარწივიანი პასპორტი ჰქონდა გადანახული.

გრიგოლ ვაშაძეს, როცა საქართველო დამოუკიდებელი გახდა, არ უფიქრია ქართული პასპორტის აღება – პირიქით, რუსული პასპორტი აიღო და ამით საქართველოს მოქალაქეობაზე, ფაქტიურად, უარი განაცხადა. და ეს იმ პერიოდში მოხდა, როცა რუსეთი ზვიად გამსახურდიას ებრძოდა, როცა მერე რუსეთი საქართველოს აფხაზეთში ეომებოდა – იკარგებოდა გაგრა, სოხუმი, ოჩამჩირა… როცა რუსეთმა საქართველოში სამოქალაქო დაპირისპირების პროვოცირება მოახდინა – რუსეთის მოქალაქე ვაშაძე კი ამ დროს ყოველთვის მეორე ნაპირზე იყო, და გაგიგიათ, რომ ოდესმე რამეთი საქართველოს დახმარება სცადა?

იგივე განმეორდა 2008 წელს, როცა გრიგოლ ვაშაძემ მანამ არ დააბრუნა ქნარივით მკერდს მიდებული რუსული პასპორტი, სანამ რუსეთის დუმის დეპუტატმა ბაღდასაროვმა დუმის სხდომაზე საქვეყნოდ არ გაახმაურა ეს სამარცხვინო ფაქტი! ამ დროს უკვე რუსეთი აგრესორი და ოკუპანტი იყო, რომელთანაც ომის წაგების შემდეგ დიპლომატიური კავშირი სწორედ ვაშაძის უწყებამ გაწყვიტა, ომში ასობით ქართველი დაიღუპა, 30 ათასზე მეტი ჩვენი მოქალაქე დევნილად იქცა, დავკარგეთ ასორმოცდაათი სოფელი, რომლებიც ტრაქტორებით გადახნეს, ქართველების ეთნოწმენდა განახორციელეს… ხოლო საქართველოს საგარეო საქმეთა მინისტრს ჯიბით რუსული პასპორტი დაჰქონდა და ვინ იცის, ღამ-ღამობით რუსეთის ჰიმნსაც ღიღინებდა ძილის წინ…

დავანებოთ თავი ემოციებს და სენტიმენტებს –  ვინმეს გიფიქრიათ, რამდენი კომპრომატი შეიძლება ჰქონდეს რუსეთის უშიშროებას საბჭოთა დიპლომატ ვაშაძეზე? რომ თუ გრიგოლ ვაშაძე საქართველოს პრეზიდენტი გახდება, რამდენნაირი გავლენა შეუძლიათ მოახდინონ ამ ადამიანზე, რომლის ვაჟი დღეს რუსეთის მოქალაქეა?

მიხეილ სააკაშვილს ეს არ ადარდებს.

მას ახლა არჩევნების მოგების იმპერატიული (დაუოკებელი) სურვილი აქვს და მერე რა მოხდება, – სულ, მაპატიეთ და – ფეხებზე ჰკიდია. ვაშაძე ჩრდილოეთ კორეის მოქალაქეც რომ იყოს, მაინც სიამოვნებით დაასახელებდა საპრეზიდენტო კანდიდატად, თუ კიმ ჩენ ინის არმიის, ბირთვულ-ქიმიური არსენალის და პუტინთან ახლობლობის გამოყენების იმედი ექნებოდა – მიშა ხომ საოცარი პოლიტიკური ცხოველია, რომელიც ძალაუფლების გამო ყველაფერზე წამსვლელია!

მაგრამ თუ ვინმეს ჰგონია, რომ დიდი თეატრის დასის უცხოეთის ვიზიტებში გამცილებელი ვაშაძე, რომელიც მისი ყოფილი სიმამრის – სსრკ #1 ბანკირის – გავლენით საბჭოთა კავშირის საგარეო საქმეთა სამინისტროში კოსმოსის და ბირთვული შეიარაღების განყოფილებაშიც კი მუშაობდა, მაგრამ საიდანაც სიმამრის დასრიალების შემდეგ გამოუშვეს, თუ ვინმეს გგონიათ, რომ ამ ადამიანს მართლა სერიოზული კავშირები აქვს პუტინთან, მედვედევთან ან თუნდაც ლავროვთან, რომ იგი იმას მიაღწევს, რომ აფხაზეთის და ცხინვალის საკითხებში რუსეთი რამეს შეცვლის, მინდა გულწრფელად მოგილოცოთ ამ დონის ბავშვური მიამიტობა! ეგ იგივეა, პოლკოვნიკ კულახმეტოვთან კარგი ურთიერთობების წყალობით რომ ჰქონდა წინა ხელისუფლებას იმის მოლოდინი, რომ რუსული სამშვიდობო ძალები ნეიტრალურები იქნებოდნენ! ან, რომ თემურ ალასანიას კავშირების წყალობით რუსეთი საქართველოსთან ომს არ დაიწყებდა!

ამ ილუზიებს რა მოჰყვა, ხომ გვახსოვს?!

ვაშაძე პრეზიდენტად რომ აირჩიონ, და მარია ზახაროვამ ერთი რომ დაასველოს სიტყვა, – ცუდი არ იქნებოდა საქართველოს ახალ პრეზიდენტთან შეხვედრაო, ხომ წარმოგიდგენიათ, ისე ფრენა-ფრენით წავა ციმციმ, მგონი, თვითმფრინავი არც დაჭირდება. ჰოდა, რას დაელაპარაკება და რაზე მოუწერს ხელს გრიშა ვოვას, ამას ვინ წარმოიდგენს? მერე რა უნდა ვქნათ? ვიძახოთ, არ ქონდა უფლებამოსილებაო?! და ვინმეს ეჭვი გეპარებათ, რომ ვაშაძე ვერაფერს გამოტყუებს პუტინს, ხოლო პუტინი – ყველაფერს?!

მე მინდა ვკითხო იმ ადამიანებს – პოლიტიკოსებს, არასამთავრებო სექტორს – მედასავლეთეებს, დემოკრატებს, ლიბერალებს, – რომ იძახიან, ვაშაძე იმდენად არ მოგვწონს, რწყევაც კი გვეწყება მისი წარსულის გახსენებაზე, მაგრამ მაინც მას მივცემთ ხმას და იქვე, საარჩევნო უბანთან ვაღებინებთო(!) – რამდენად დარწმუნებულნი არიან, რომ ეს ღებინება შვებას მისცემთ?

როგორც ექიმმა, შემიძლია გითხრათ – ღებინებას ხანდახან მართლაც შეიძლება შვება მოჰყვეს, თუ პაციენტი ტოქსინებისაგან განთავისუფლდა, მაგრამ ზოგჯერ ვერავითარ შვებას ვერ გრძნობს ავადმყოფი, როცა რწყევას მისი გამომწვევი მიზეზის მოცილება არ მოჰყვება. ამ დროს, ასეთმა პირღებინებამ შეიძლება მხოლოდ მდგომარეობის დამძიმება გამოიწვიოს…

მამის არჩევანი

წელს მამაჩემი 88 წლის გახდა.

მთელი სიცოცხლე შრომაში გაატარა. ის არის ჩემთვის შრომისმოყვარეობის და შრომისგან მოუსვენრობის ეტალონი. ოჯახისთვის ჭიანჭველასავით მოფუსფუსე ადამიანი. ძალიან მორიდებული – თავისი თავის, და სიამაყით თავმომწონე – შვილების და შვილიშვილების შეფასებაში. ხშირად ცინიკურობამდე მწარედ მართალი კაცი. მწარე ენა, სიჯიუტე და მიზანსწრაფვა მისგან გამომყვა, მორიდებულობა და სიფრთხილე – დედისგან.

ახლა მამას ჯანმრთელობა ვერ აქვს კარგად. უკვე სამი წელია, დედაჩემის მომვლელად იქცა. ორ სულიან ოჯახში (შინამეურნეობას რომ ეძახიან, ახლებურად) კაციც ის იყო და ქალიც, დამგეგმავიც და მომტანიც, წამკითხველიც და მსმენელიც, მრეცხავიც და მზარეულიც, ინიციატორიც და შემსრულებელიც. ისიც, ვინც უთენია დგება და ისიც, ვინც ბოლოს იძინებს და ღამით ფხიზლობს…

ხოლო ახლა მისი ჯანმრთელობაც ვერ არის კარგი. და ხშირად ვატყობ, რომ ინსულტგადატანილი და მეხსიერებადაქვეითებული დედაჩემი აღარ არის ცოლ-ქმარში უფრო სუსტი რგოლი…

მამას ხშირად უსუსურობის, უიმედობის და უილაჯობის მომენტები აქვს. ვეღარ ვცნობ – რამდენადაც ყოველთვის ძლიერი იყო სულიერად და ფიზიკურად, და აქამდე კიბეზე ასვლაშიც და ტვირთის ტარებაშიც მჯობდა, ახლა იმდენად მისი სიგამხდრე და ფიზიკური უღონობა კი არ მადარდებს იმდენად, არამედ – სულიერი დარბილება და ყოყმანი. დიდი ხანია, მისგან აღარ გამიგონია მისი საყვარელი ფრაზა – „ღმერთის გაჩენილს – ღმერთი მოუვლის!“ (არადა, განსაკუთრებულად არასდროს ყოფილა ღმერთის იმედზე, ჩვენს შორის ყველაზე ნაკლებად იყო ღვთის წყალობის იმედად მყოფი, მუდამ – საკუთარი თავის იმედით მშრომელი) .

მკურნალობის პირველი კურსი დაასრულა ახლახანს. ობიექტურად უკეთ არის, ოღონდ თავად მაინცდამაინც არ ჯერა ამის. სულ ვცდილობ, ძველი ინტერესები დავუბრუნო – მაგალითად, მას ხომ მუდამ უყვარდა ისტორია და მითოლოგია. მისი ბიბლიოთეკის ბერძნული მითები,  “ილიადა” და “ოდისეა” (პროზად ადაპტირებული ვერსია), “გმირთა ვარამი”  და ბაბუაჩემისთვის ავტორის ნაჩუქარი “დიდოსტატის მარჯვენა” უკვე ბავშვობაში ჩემთვისაც საყვარელი წიგნები გახდა და მიკვირდა, დიონისე არეოპაგელის შესახებ როგორ გატაცებით კითხულობდა ქუთაისელი ავტოინჟინერი. არადა, მე ახლაც არ წამიკითავს ეგ წიგნი. შარშანდლიდან მოყოლებული “ქართველი მეფეების” სერიის ყველა წიგნი შეიძინა და წაიკითხა (სანამ დაავადება დაასუსტებდა), ასევე – ყოველთვის ინტერესდებოდა პოლიტიკით, მეფუტკრეობით, მშობლიური ქუთაისის და წყალტუბოს ამბებით, პოეზიით, „კვირის პალიტრის“ მუდმივი მკითხველია, და, რაც მთავარია, აქამდე ყველა შაბათ-კვირას ხეხილის მოვლაში, ან სახლში ძველი ხელსაწყოების და ავეჯის აწყობა-გადაკეთებაში ატარებდა…

ახლა კი ამ ყველაფრისთვი თავი ლამის დანებებული ჰქონდა… რამდენიმე თვეა, ეზოშიც კი არ ჩადიოდა, თუ არ დავაძალებდით…

—-

დღემდე ძველ მისამართზე ვარ რეგისტრირებული. სადაც ადრე ვცხოვრობდი, ხოლო 2005 წლიდან მშობლები გადმოვიყვანე ქუთაისიდან, მე კი ცოლ-შვილთან ერთად ახალ ბინაში გადავედით. 2005 წლიდან ჩემი მშობლები და მე ერთად მივდიოდით არჩევნებზე, არასდროს ვტოვებდით. 2008 წლის 5 იანვარს ყინვაშიც ვიყავით… მამა იპოდრომის მიტინგზეც იყო. 2012 წლის ოქტომბერშიც ერთად ვიზეიმეთ ფსევდოდემოკრატიულ და მოძალადე ხელისუფლებაზე ნანატრი საარჩევნო გამარჯვება…

წინა საპარლამენტო არჩევნებზე 2016 წელს მხოლოდ მე და მამა წავედით. დედასთვის გადასატანი ყუთი სახლში მოვატანინეთ. დედა უკვე ვეღარ იყო ყოჩაღად…

შარშანდელ ადგილობრივ არჩევნებს კი უკვე ორივე სახლში შეხვდა…

ახლა ვიფიქრე, რომ აღარ ღირდა… რომ თავად აღარ მოინდომებდა არჩევნებში მონაწილეობას, მომვლელების იმედად მყოფი, საკუთარ სხეულიდან მომავალი იმპულსების მოდარაჯე, ეჭვიანი, გაღიზიანებული და ყველაფრისგან უკვე დაღლილი და დაშორებული…

და მაინც, გუშინ დილით ვკითხე, – ხომ არ გინდა, საარჩევნო კომისიაში დავრეკო და ყუთი მოიტანონ-მეთქი.

პასუხი მშვიდი და გამაოგნებელი იყო – უკვე დავრეკე თავად და ვუთხარი. მოიტანენ ყუთსო! და მერე დაამატა – ვიცი, ვისაც მივცემ ხმას – ეგ კაცი მეიმედება და მჯერა მისიო. ეგ საჭიროა ქვეყნისთვის და ამიტომაც დავრეკე, რომ ყუთი მოეტანათო…

ვერ გადმოვცემ, რა ვიგრძენი…

ისევ ის ზურიკო დაბრუნდა, თავდაჯერებული, საქმის დამგეგმავი, თავის სისწორეში დარწმუნებული, ჯიუტი (ჩემზე უფრო ჯიუტი). კაცი, რომელიც 88 წლის ასაკში, ალბათ, თავის ბოლო არჩევანს აკეთებს – ჩემთვის, ჩემი ძმისთვის, ჩვენი ოჯახებისთვის, შვილიშვილებისთვის… არ დარჩება 28 ოქტომბერს ლოგინში, არ ბრუნდება კედლისკენ, არ ნებდება ბედისწერას… უნდა, რომ გააკეთოს თავის არჩევანი. ჯერა, რომ მისი ხმა რაღაცას ნიშნავს. მისი ხმა, შეიძლება, გადამწყვეტი აღმოჩნდეს…

და მივხვდი, რომ თუ ის ზრუნავს თავის ქვეყანაზე და თავის ოჯახზე, თუ მისთვის, – 88 წლის კაფანდარა და სანთელივით თხელი მოხუცისთვის, – ჯერ კიდევ რეკს ზარი, თუ ის თავად ითხოვს სახლში გადასატანი ყუთის მოტანას, რომ არჩევნებში მონაწილეობა მიიღოს, მე მით უფრო არ მაქვს უფლება, ისე ჩუმად ვიყო, როგორც ბოლო დროს ვიყავი – ერთდროს ანონომურად ცნობილი და დღეს კი – სახელ-გვარიანად დადუმებული.

მეც ხომ მოქალაქე ვერ. მეც მამა ვარ. მეც ვარ იმ სიაში და მეც მაქვს ჩემი არჩევანი გასაკეთებელი.

და როგორც ამას ვაკეთებდი სოლომონობის დროს, ახლაც მოვალე ვარ, გითხრათ, რას ვფიქრობ დღევანდელ არჩევნებზე. მერე თქვენი გადასაწყვეტი იქნება, რას იზამთ…

1. ე.წ. „ერთიანი ოპოზიციისთვის“ ხმის მიცემა, სრულ სიბეცედ ან ამორალურობად მიმაჩნია. მკრეხელობა იქნება, ხმა მივცეთ ძალადობრივი წარსულის გაფერადებულ ორკებს. იმ მოძრაობას, რომელშიც ვითომ 10 პარტიაა და კარგად ვიცით, საიდან აქვს მობმული ყურები და კუდები თითოეულ ამ ქოთანს. იმ გაერთიანებას, რომელსაც სსრკ-ს კრეატურა – რუსეთზე და რუსეთის პასპორტზე შეყვარებული ადამიანი უდგას სათავეში. მოძრაობას, რომელსაც „ძალა ერთობაშია“ აწერია და სიანმდვილეში „ძალა აგრესიაშია“ უნდა ერქვას, მოძრაობას, რომელიც ვითომ ანტირუსულია და საქმით კი ყველაზე დიდი მოკავშირეა პუტინის რუსეთის, რადგან სწორედ მათი სიბეცისა და პოლიტიკური ავანტიურიზმის შედეგი იყო ტერიტორიების დაკარგვა. სწორედ მათ სინდისზეა საქართველოში პროდასავლური ლოზუნგებით  შენიღბული მინი-გულაგის მშენებლობის ლამის “წარმატებული” ექსპერიმენტი, რომელიც მრავალი ოჯახის და ადამიანისათვის იმედების მსხვრევის, ტანჯვის და ბევრისთვის – სიკვდილის მომტანი აღმოჩნდა. ერთიანმა ნაცმოძრაობამ და მისმა აპოლოგეტებმა უარი არ თქვეს წარსულზე, ბოდიში არ მოიხადეს იმაზე, რასაც ჩადიოდნენ. მათ ისევ სურთ ძალაუფლებაში დაბრუნება და საკუთარი ნეობოლშევიკური ექსპერიმენტების გაგრძელება საქართველოს მოსახლეობის ჩაგვრის და დაბეჩავების გზით. ამის ბრწყინვალე (ი)ლუსტრაცია იყო იმის შეხსენება, როგორ გეგმავდნენ კონსტიტუციური (sic!!! სინამდვილეში – „უკანონო“)  უსაფრთხოების (sic! სინამდვილეში – „ძალმომრეობის“) დეპარტამენტის ყოფილი მაღალჩინოსნები ბადრი პატარკაციშვილის მკვლელობას. და რას ნიშნავდა მათი ეს სიტყვები – „ჩვენ სახელმწიფო ვართ, ბიჭო! ვერავინ ვერ დაგვიდგება წინ! ყველას გადავუვლით!“

2. ერთიან ნაციონალურ მოძრაობას გამოყოფილ „ევროპულ საქართველოს“ ორი უპირატესობა აქვს დედანაცებთან შედარებით – ა) ასეთუ ისე ბოდიში აქვთ მოხდილი, ამბობენ, რომ პასუხისმგებლობას გრძნობენ, თუმცა ძირითადად მაინც “შეცდომებზე” საუბრობენ და არა – დანაშაულებებზე და ამბობენ, რომ ეს “შეცდომები” უფრო მცირე მასშტაბის იყო, ვიდრე მათი „დამსახურებები“. ბ) უფრო სერიოზული უპირატესობა კი ისაა, რომ ისინი, სიტყვით მაინც, ემიჯნებიან ძალაუფლების მოსაპოვებლად რევოლუციურ და პროვოკაციულ სცენარებს, რომელიც სააკაშვილის ფრთის ქვეშ დარჩენილი ძველნაცებისთვის ხელისუფლებაში დაბრუნების ერთადერთი რეალისტური გზა არის.

მიუხედავად ამისა, პირადად ჩემთვის ეს ძალაც მიუღებელია, რადგან მათი გულწრფელობის არ მჯერა, ისევე როგორც იმის, რომ ძალაუფლებაში დაბრუნების შემდეგ ისინი ისევ არ გაერთიანდებიან თავის დროებითდაპირისპირებულ ფრთასთან. ისიც უნდა ვთქვა, რომ ჩემი აზრით, ამ მოძრობამ სერიოზული შეცდომა დაუშვა, როცა უფრო პერსპექტიულ და ნაკლები „ბაგაჟის“ მქონე ელენე ხოშტარიას „მარადიული და ბაგაჟიანი“ დავით ბაქრაძე ამჯობინა. თუმცა, პიროვნულად ბაქრაძე უფრო გამოცდილია, ვიდრე გრიგოლ ვაშაძე. და მაინც, ვფიქრობ, “ევროპულ საქართველოს” გაუჭირდება მთავარ ოპოზიციურ ძალად ჩამოყალიბება. თუმცა, ამაზე დიდად არ ვდარდობ.

3. კუდ-ის ყოფილი მაღალჩინოსნების ჩანაწერები, რომელიც თურმე 2016 წელს იქნა პროკურატურის მიერ მოპოვებული და რომელიც ახლახანს მოვისმინეთ, არის ასევე, კონტრარგუმენტი „ქართული ოცნების“ მიმართაც – როგორ მოხდა, რომ ეს საქმე მხოლოდ ახლა გამომზეურდა? რატომ ხდება, რომ გამოძიებას ჩვენთან „ორწლიანი მალარიის“ მსგავსი ცხელება აქვს და „პიკები“ მხოლოდ არჩევნების წინ ხდება, ხოლო მერე შემდგომ არჩევნებამდე გამოძიება „მთვლემარებაში“ გადადის? სხვას რომ თავი დავანებოთ, ჟვანიას საქმის ხსენება არ უნდა ყოფილიყო იმის საფუძველი, რომ ეს უსასრულოდ გაწელილი საქმე 2016 წელსვე განახლებულიყო? სად არის დაპირებული სამართლის აღდგენის პროცესი? მურუსიძის იუსტიციის საბჭო და შუა გზაზე გაჭედილი რეფორმების ტალღა, ან – მოულოდნელად გადამდგარი ნინო გვენეტაძე არის საიმედო ნიშანსვეტი ამ მიმართულებით?

როცა „ქართულ ოცნებაზე“ ვსაუბრობ, უნდა ვთქვა, რომ უბრალოდ, მიუღებლად მიმაჩნია მათი ნაცმოძრაობასთან გატოლების რუსთავიორისეული მცდელობები. საერთოდ მთავრობების მიმართ ჩემი დამოკიდებულება არასდროს არ იყო ემოციურად გაშუალებული. არასდროს მესმოდა – პირველი პრეზიდენტიდან მოყოლებული – ხელისუფლის/მთავრობის შეყვარება და მისი/მათი გაიდეალება. მთავრობა/ხელისუფლება, ჩემი აზრით არის არა “კარგი” (გრძელვადიანად კარგი ხელისუფლება მხოლოდ სამოთხეში თუ გვეღირსება) არამედ – ან – “ასატანი”, ან – “ვერასატანი”/”აუტანელი”. ნაცმოძრაობა სასურველი იყო, სანამ ხელისუფლება გახდებოდა, მეტნაკლებად ასატანი იყო 2006 წლამდე, ვერასატანი – 2006-დან და აუტანელი – 2008-დან! „ქართული ოცნება“, მიუხედავად მის მიმართ საზოგადოების დიდი ნაწილის მნიშვნელოვანი იმედგაცრუებისა, ჯერაც ასატანის რანგში მგონია, ბევრი დამსახურების გამო – პირველ რიგში, პენიტენციურ სისტემაში გაცილებით უკეთესი მდგომარეობის, საყოველთაო ჯანდაცვის, C ჰეპატიტის უფასო მკურნალობის, სოფლის მეურნეობის და მცირე მეწარმოების წახალისების, ბიზნესზე ზეწოლისა და სასამართლოებზე კონტროლის დაუშვებლობის მიმართულებებით წარმატებების კუთხით… (ვიცი, ბევრი არ დამეთანხმება, – ყველაფერი შედარებითია, ბატონებო). განსაკუთრებით კი იმის გამო, რომ შეცდომის დაშვების შემთხვევაში ახერხებენ ხალხის რეაქციის თუნდაც გვიან დანახვას, გათვალისწინებას და კურსის შესაბამისად შეცვლას. ამდენად, მიზანშეწონილად მიმაჩნია, რომ ბევრი ჩემი მეგობარი და თანამოაზრე დღესაც „ქართული ოცნების“ კანდიდატს მისცემდა ხმას… მაგრამ სად არის? „ქართულ ოცნებას“ ხომ თავისი კანდიდატი არ ჰყავს? თქვეს, – არ მიგვაჩნია ეს პოსტი მნიშვნელოვნად, ისედაც ბევრი უმაღლესი თანამდებობები გვაქვს და გვეყოფა – დამოუკიდებელ კანდიდატს დავუჭერთ მხარსო… სადაა მერე ის დამოუკიდებელი კანდიდატი?

სალომე ზურაბიშვილიც შეიძლებოდა, საკმაოდ მისაღები კანდიდატი ყოფილიყო, მართლა დამოუკიდებელი კანდიდატი რომ ყოფილიყო… მე, რა თქმა უნდა, არ ვფიქრობ, რომ ქ-ნი სალომე პრორუსი კანდიდატია (პრორუსი ვინცაა, კი ატარებდა რუსულ პასპორტს სიამტკბილობით), არც ის მჯერა, რომ ნატოში ინტეგრაციის ხელშემწყობი არ იქნება (ნატოსთან დამოკიდებულებაში ზედმეტი ოპტიმიზმი თუ არ ახასიათებს, ეს იქნებ არც იყოს ნაკლი დღევანდელი რეალიების გათვალისწინებით). არც მისი ბოლო გამონათქვამები, თუ ფრანგულად წიგნში დაწერილი მოგონებები 2008 წლის ომის შესახებ, არის იმის აღიარება, რომ ომი საქართველომ დაიწყო (განსახვავებით, 2008 წლის აგვისტოში დავით ბაქრაძის და ნაცხელისუფლების დელეგატების მიერ ევროსაბჭოს საპარლამენტო ასამბლეის მიერ მიღებული დოკუმენტისა, რომელიც გაცილებით მძიმედ წასაშლელი და დასაიგნორებელია, ვიდრე ვინმეს მემუარები… სალომე ზურაბიშვილს საკმაოდ დიდი დამსახურება აქვს საქართველოდან რუსული ბაზების გაყვანაში (თუმცა, არ იქნებოდა მართალი, ეს მის ერთპიროვნულ დამსახურებად ჩაგვეთვალა) და ძალიან მაღალი დონის და სტანდარტის საერთაშორისო დიპლომატიური განათლება და პრაქტიკული გამოცდილება გააჩნია… მაგრამ რამდენად კარგი პრეზიდენტი იქნება, თუ იმ ძალის რჩეულია, ვინც პრეზიდენტობის ინსტიტუტის მიმართ საკმაოდ გულგრილია და ამ ინსტიტუტის დაფასება არც წინასაარჩევნო რიტორიკის დროს დატყობიათ?

პრობლემა იმაშია, რომ, ჩემი აზრით, სალომე ზურაბიშვილმა და „ქართულმა ოცნებამ“ ერთმანეთს მეტი ზიანი მიაყენეს, ვიდრე დახმარება გაუწიეს – დათვური სამსახური მგონია მე ეს ზღვარგადასული დახმარება, ეს უზარმაზარი და უთვალავი ბანერები ყველა გაჩერებაზე, ყველა ავტობუსზე, სამარშრუტო ტაქსიზე თუ მეტროში, ეს სარეკლამო კლიპი „48“, ეს შემოწირულობების წარღვნა… დამოუკიდებელი კანდიდატის დამოუკიდებლობა როგორ უნდა დავიჯეროთ, როცა ოცნება და მისი წევრები, სახელმწიფო კომპანიები ისე აქტიურად უჭერენ მხარს ამ „დამოუკიდებელ“ კანდიდატს, როგორც არასოდეს თავისი კანდიდატისათვისაც კი არ დაუჭერიათ? როგორ დავიჯერო, რომ „ქართული ოცნებისთვის“ და მისი ლიდერისათვის ეს თანამდებობა თუ მართლა ზედმეტი და უმნიშვნელო იყო, მაშინ ამდენი ძალა, ენერგია, დრო, მონდომება და ფული როგორ დაახარჯეს? ფიცი მწამს, ბოლო მაკვირვებსო…

მედიცინაში ცნობილია, რომ ხანდახან რეცეპტორის ზედმეტი, ზეზღურბლოვანი გაღიზიანება პარადოქსულ უკუეფექტს იწვევს. ვშიშობ, რომ ჩვენს მოსახლეობის საკმაო ნაწილზე, განსაკუთრებით კი – მოწყვლად ფენებზე ასეთი დომინანტური და ლამის ზეზღურბლოვანი რეკლამა უკუეფექტის მომტანი შეიძლება გახდეს ქალბატონი სალომესათვის. მგონი, მისმა (და ოცნების!) PR-სამსახურმა ეს ვერ გათვალა.

ყველაზე საინტერესო ისაა, რომ სალომე ზურაბიშვილი, ჩემთვის პირადად, აქამდე მაინც, საკმაოდ დამოუკიდებელ და მეტიც – ზოგჯერ საკმაოდ ხისტ პოლიტიკოსად აღიქმებოდა. ასე მგონია, ოცნებას, შეიძლება, მოენატროს კიდეც პრეზიდენტი მარგველაშვილი, თუ ქალბატონი სალომე თავის არჩევნებამდელ სირბილეს და ოცნებასთან მჭიდრო ასოცირებას შესაძლო გამარჯვების შემდეგ ისევე შეცვლის, როგორც ეს მარგველაშვილის „პლასტელინობის“ გაქვავებას მოჰყვა… ასევე გასათვალისწინებელია, რომ ქ-ნი სალომე “საზოგადოების გამაერთიანებელ” როლზე საუბრობს ხშირად. არადა, როგორც წარმოუდგენელია ვაშაძის (და სააკაშვილის!) მიერ „გაერთიანებული“ საზოგადოება, უფრო ნაკლებად, მაგრამ მაინც – ძნელად წარმოსადგენია ზურაბიშვილის მიერ გაერთიანებული საზოგადოებაც.

ასე რომ, ქალბატონი სალომეს და „ქართული ოცნების“ ეს ტანდემი, ვშიშობ, ამომრჩევლისადმი არაგულწრფელი დამოკიდებულების, ყალბი „დამოუკიდებლობისა“ და ზედმეტი რეკლამირების გამო, შეიძლება, არ აღმოჩნდეს ისე მიმზიდველი, როგორც ამას „ქართული ოცნების“ სტრატეგები ვარაუდობენ. მით უფრო, იმ ტაქტიკური შეცდომების გამო, რაც სალომე ზურაბიშვილმა თავისი კამპანიის დასაწყისში დაუშვა; ასევე, არასამთავრობო სექტორის თუ მედიის მიმართ იმ ხისტი გამონათქვამების გამო, რასაც ხელისუფლების ზოგიერთი წარმომადგენლის მხრიდან ადგილი აქვს; და იმ მძლავრი ანტირეკლამის გამო, რომელსაც რუსთავი-2, ასევე – ნაცმოძრაობისა და „ევროპული საქართველოს“ პოლიტიკოსები და მხარდამჭერები 24-საათიან რეჟიმში ანხორციელებენ.

4. საარჩევნო სიაში ნამდვილად არის კანდიდატი, რომელიც ძალიან დამოუკიდებელია, როგორც ნაცმოძრაობისგან, ისევე – „ქართული ოცნებისაგან“, და რომელიც დემოკრატიის და კანონმდებლობის, ასევე თავისი შინაგანი რწმენის და პრინციპების ერთგულებით გამოირჩევა, რის გამოც ხშირად “დაზარალებულა”, როცა ძველ პარტნიორებს სწორედ ამიტომ გამიჯვნია და იოლ ცხოვრებას და მაღალი პოსტების შეთავაზებას დამშვიდობებია.  ამ საპრეზიდენტო კანდიდატს აქვს სახელმწიფოს ერთ-ერთ უმაღლეს გამოცდილებაზე მუშაობის და მსოფლიო პოლიტიკოსებთან საქართველოს მტკივნეული საკითხების კარგად წარმოჩენის მდიდარი გამოცდილება. იგი არის მაღალკვალიფიციური იურისტი, ბრწყინვალე კონსტიტუციონალისტი, ალბათ ყველაზე გულწრფელი ქართველი პოლიტიკოსი და ამავდროულად,  კონსენსუსების დახვეწილი ოსტატი, რომელიც რამდენიმე წლის განმავლობაში საქართველოს პოლიტიკურ სახელისუფლებო შტოებს და წარმომადგენლებს შორის არამარტო კომუნიკატორის, არამედ “მეხანძრის” და კონფლიქტების ჩამქრობის როლსაც ასრულებდა. რომლის კამპანიის ნაკლი – რეკლამის ნაკლებობა და შემომწირველების სრული არარსებობა ნაკლია გარეგნულად, მაგრამ იქნებ არც იყოს – ამ დუხჭირ ქვეყანაში, სადაც ბიზნესს ოპოზიციის (და ჭეშმარიტად დამოკიდებელი კანდიდატის) დაფინანსების შიში ჯერაც არ განელებია. მაგრამ ხალხისთვის უფრო მისაღები შეიძლება იყოს, ვიდრე ლამის 3 მილიონის დამხარჯავი კანდიდატი…

ევროკავშირის არამცთუ ახალ წევრებს შორის, არამედ “ბებერი ევროპის” ქვეყნებშიც ბევრი არ მეგულება ამ ადამიანის სადარი გაწონასწორებული, ერუდირებული და პატიოსანი პოლიტიკოსი, რომელიც საკუთრ პოლიტიკურ კარიერას და საკუთარი პოლიტიკური პარტიის თუ ჯგუფის ინტერესებს არ აყენებს საერთო სახალხო ინტერესებზე მაღლა, რომელსაც ბოლო ათწლეულის განმავლობაში რამდენჯერმე დაუთმია მისთვის უფრო შესაფერისი პირველობა სხვა პარტნიორისათვის – კონსენსუსის მიღწევისა და საერთო საქმის წარმატების მისაღწევად – საქართველოს ინტერესებისათვის. იგი არის წარმოშობით კახელი, ნიჭით და გულით – ქართველი და ჭკუით და დემოკრატიულობით – ევროპელი. მას ესმის კოალიციის ფასი და არ არის პოპულისტი. იგი არასდროს უკარგავს დამსახურებას არავის – არც ძველ თუ ახალ პარტნიორებს, არც – ხელქვეითებს და არც – პოლიტიკურ მოწინაღმდეგეებს.

ვფიქრობ, რომ მამაჩემმა ძალიან სწორი არჩევანი გააკეთა – ჩემგან დამოუკიდებლად, როცა დავით უსუფაშვილისთვის (#25) გადაწყვიტა ხმის მიცემა.

და მე ეს მისი სწორი და დამოუკიდებელი არჩევანი იმედს მისახავს – რომ მამაჩემიც დაამარცხებს დაავადებას, და რომ მეც ისევ გავაგონებ ჩემს გულწრფელ სიტყვას იმ ადამიანებს, რომლებთან ერთად უიმედობის და ძალადობრივი რეჟიმის წლები გამოვიარე, რომ ჩვენ დავამარცხებთ არა მხოლოდ მოძალადე პიროვნებებს, არამედ – მოძალადე სისტემის ნარჩენებს, მშვენივრად რომ ახერხებენ ერთი ხელისუფლების ბუდიდან მეორეში გადახტომას, რომ გვეყოლება ისეთი პრეზიდენტი, რომელიც გვჭირდება – არა მარტო ჩვენ – ამ მძიმე, გაურკვევლობით აღსავსე და დაძაბულ დროს, არამედ – რაოდენ უცნაურად არ უნდა მოგეჩვენოთ – დღევანდელ ხელისუფლებასაც, რადგან არაფერი ისე არ ასუსტებს ხელისუფლებას და პოლიტიკოსს, როგორც ყალბი და ხელოვნური სპარინგ-პარტნიორი. რომ ოცნების ნაცმოძრაობასთან ეს “გამიშვი და დამაკავე” უკვე ყელში ამოუვიდა ძალიან ბევრს. რომ ერთხელაც იქნება, ან ის ვითომ გათანგული თაგვივით სათამაშოდ მიჩნეული კომპრომეტირებული ნაცმოძრაობა, ან მუდმივად ჩასაფრებული მტაცებელი მეზობელი, რომელიც ყოველთვის ხლართავს პროვოკაციებს, ან – ორივე ერთად, საკუთარ გამოსახულებასთან სარკეში მოკეკლუცე და უალტერნატივობით გათამამებულ ხელისუფლებას ისეთ მოულოდნელ დარტყმას აგემებს, რომელსაც არ ელოდებიან… არასდროს ელოდებიან ხელოვნური სპარინგ-პარტნიორით გათამამებული მოკრივეები…

და არაფერია იმაზე სახიფათო, ვიდრე სარკე, რომელიც გატყუებს, რომ არავინაა შენზე მომხიბვლელი და რომ შენი სუფევა სამუდამო იქნება, რადგან მხოლოდ კორდელიას მარილივით სიყვარულია ჭეშმარიტი  და სუფთა, და ვინც ამას დაინახავს, მხოლოდ ის აიცდენს მეფე ლირის მწარე ხვედრს…

მადლობა, მამა!