მოსალოდნელი მოულოდნელობები (საპრეზიდენტო არჩევნები 2018)
Posted: 2018/12/31 Filed under: განვრცობილი ფიქრები, Uncategorized | Tags: ბიძინა ივანიშვილი, გიორგი მარგველაშვილი, იუსტიციის საბჭო, ლევან მურუსიძე, მიხეილ სააკაშვილი, ნაცმოძრაობა, სალომე ზურაბიშვილი, საპრეზიდენტო არჩევნები, სასამართლო, სასამართლო რეფორმა, ქართული ოცნება 3 Comments
როგორც იქნა დასრულებული საპრეზიდენტო არჩევნები საქართველოს ისტორიაში რამდენიმე მიზეზის გამო შევა –
ა) როგორც პრეზიდენტის უკანასკნელი პირდაპირი არჩევნები,
ბ) არჩევნები, რომლის შემდეგ საპრეზიდენტო მმართველობა საბოლოოდ შეიცვლება საპარლამენტო რესპუბლიკით,
გ) პირველი საპრეზიდენტო არჩევნები, როცა 2 ტურის ჩატარება გახდა საჭირო,
დ) როდესაც საქართველომ პირველად აირჩია ქალი პრეზიდენტი.
და მაინც, ალბათ ეს საპრეზიდენტო არჩევნები იყო ყველაზე გამორჩეული სხვადასხვა მოულოდნელობებით, თუმცა დაკვირვებით ანალიზის შედეგად შეიძლება დავასკვნათ, რომ ამ მოულოდნელობათა უმრავლესობა საკმაოდ მოსალოდნელი იყო, რომ არა ტრადიციული ქართული ჰაიჰარობა – როცა გზა მხოლოდ ურმის გადაბრუნების შემდეგ ჩნდება…
I ტური – ოცნების ფიასკო და მოსალოდნელი „პარადოქსები“
საყოველთაო თანხმობა არსებობს იმაზე, რომ „ქართულმა ოცნებამ“ პირველი ტური წააგო.
წააგო არა იმდენად რიცხვებით (ფორმალურად სალომე ზურაბიშვილმა 0.9%-ით მოუგო გრიგოლ ვაშაძეს), მაგრამ წააგო ამ თუნდაც ლამის საყაიმო ანგარიშის კატასტროფული შეუსაბამობით პოლიტიკურ ძალთა დღეს არსებულ თანაფარდობასთან: პარლამენტში ქართულ ოცნებას ეკუთვნის 114 ადგილი (76%), ხოლო ნაცმოძრაობას – მხოლოდ 6 (4%)! ყველა თვითმმართველი ქალაქის მერი ასევე ოცნებიდანაა, და თვითმმართველი თემების ყველა საკრებულოშიც, გარდა – ბორჯომისა, უმრავლესობა სწორედ ქართულ ოცნებას ეკუთვნის.
და ამ ფონზე, პირველი ტურში ქართული ოცნების მიერ მიღებული 615,000 ხმა ყველაზე დაბალი მაჩვენებელი იყო 2012 წლის შემდეგ. ხოლო ნაცმოძრაობის მიერ მიღებული 601,000 – ყველაზე მაღალი. და თუ ამას დავამატებთ „ევროპული საქართველოს“ 180,000 ხმას, ყოფილი ნაცმოძრაობის მხარეს სულაც 780,000 ხმაზეა უკვე საუბარი, რაც თითქმის იგივე შედეგია, რომელიც ნაცმოძრობამ 2012 წელს აჩვენა, – ჯერ კიდევ ხელისუფლებაში ყოფნისას. აშკარაა, რომ 2018 წლის პირველ ტურში ქართული ოცნების შედეგს სრულიად სამართლიანად, არა უბრალოდ, – მარცხი, არამედ – ფიასკოც კი, შეიძლება, ეწოდოს.
და მაინც, ეს, სრულიადაც არ იყო მოულოდნელი. მოულოდნელი მხოლოდ მისთვის იყო, ვინც მდგომარეობის კრიტიკულ ანალიზს არ აკეთებდა და ბოლო მომენტამდე თავსაც და საზოგადოებასაც არწმუნებდა, რომ ქართული ოცნების მიერ მხარდაჭერილი კანდიდატი პირველივე ტურში გაიმარჯვებდა.
არის ამ მარცხში ის ზოგადი ტენდენციები და ფაქტორები, რაც თითქმის ყოველთვის მოქმედებს, მაგრამ არის ინდივიდუალური თავისებურებები და სპეციფიური მიზეზებიც.
ზოგადად, გამარჯვებულ პარტიას 4-6 წლის შემდეგ არჩევნების წაგების მაღალი შანსი აქვს. რატომ? ხალხს ყველაფერი ბეზრდება და იმედი აქვს, რომ ახალი ცოცხი უკეთ დაგვის. არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ თავისი ფენომენალურად წარმატებული სახელისუფლებო პერიოდების შემდეგ არჩევნები წააგეს უინსტონ ჩერჩილმა და ახლახანს გარდაცვლილმა ჯორჯ ბუშმა (უფროსმა). პირველი ვადის შემდეგ 2008 წელს მიხეილ სააკაშვილმაც ვერ მოიგო დამაჯერებლად საპრეზიდენტო არჩევნები – მისი მაჩვენებელი 96%-დან 53.5%-მდე დაეცა, და მხოლოდ იმ 3.5%-ის წყალობით გადაურჩა მეორე ტურს. ხოლო თუ იმას გავითვალისწინებთ, რა მასშტაბის არნახული ზეწოლით და და მასობრივი გაყალბებით მიმდინარეობდა 2008 წლის 5 იანვრის საპრეზიდენტო არჩევნები, ხოლო ეუთოს საზედამხედეველო მისიის საბოლო ანგარიშში (გამოქვეყნდა 2008 წლის 4 მარტს!) შავით თეთრზე წერია, რომ საარჩევნო უბნების 23%-ში (!) ხმის დათვლა ჩატარდა დიდი დარღვევებით და შეფასდა „ცუდად“ ან „ძალიან ცუდად“ (რომ არაფერი ვთქვათ ხმის მიცემის და სხვა დარღვევებზე), სრულიად აშკარაა, რომ მიხეილ სააკაშვილი გაყალბებების გარეშე იმ არჩევნებს პირველივე ტურში ვერ მოიგებდა.
ახლა კი სპეციფიურ მიზეზებზე შევჩერდები, რამაც პირველ ტურში ქართული ოცნების ძალიან ცუდი შედეგი განაპირობა.
- ბიძინა ივანიშვილმა 2016 წლის საპარლამენტო არჩევნების შედეგად სრულად გაკრიფა არა მარტო „შუა“, არამედ მოახერხა ყველა იმ პარტიის დეზორგანიზაციაც, რომლებთან ერთად ქართული ოცნება 2012 წელს კოალიციაში იყო. ზოგიერთი ეს პარტია ქართულმა ოცნებამ ჩაყლაპა, ხოლო სხვა პარტიები – დაიშალნენ ან ძალიან დასუსტდნენ. ამას შედეგად ორი სერიოზული შედეგი მოჰყვა:
- – ქართულ პოლიტიკური სპექტრი, გაძლიერების ნაცვლად, გაღარიბდა.
- – ის ამომრჩეველი, რომელიც არ არის უშუალოდ ოცნების ამომრჩეველი, მაგრამ ხმას მისცემდა სხვა (ადრე ოცნებასთან კოალიციაში მყოფ) პარტიებს, შეიძლება, იმედგაცრუებული აღარ წავიდა არჩევნებზე, ანდა სულაც – ნაციონალური მოძრაობისაკენ გადაიხარა.
- ქართულმა ოცნებამ ვერ შეასრულა დანაპირები სამართლიანობის აღდგენის (ან – უფრო სწორედ – სამართლიანობის დამკვიდრების) შესახებ. დღეს მიხეილ სააკაშვილის დროინდელი ძალადობრივი მანქანის საცეცები მნიშვნელოვანწილად მოკვეთილია, მაგრამ სასამართლოსა და პროკურატურის სათავეში, ოცნების საპარლამენტო და რეგიონალურ პარტიულ სტრუქტურებში – ერთ დროს ნაცმოძრაობის ცნობილი ოდიოზური პირების არსებობა სერიოზულ ეჭვს იწვევს, რომ სამართლის დამკვიდრებიდან ჯერ ისევ შორსაა. თუ ეკონომიკური სწრაფი პროგრესის მიღწევა – ისეთის, რომელიც საზოგადოების ფართო ფენებისათვის იქნებოდა ხელშესახები, – ნამდვილად რთული და ხანგრძლივი ამოცანაა, სამართლიანობის დამკვიდრების მხრივ არსებული მოლოდნების იმედგაცრუება უფრო მძიმე იმიჯური დარტყმა მგონია ქართული ოცნებისათვის.
- სარალიძის და მაჩალიკაშვილის საქმეებში დაშვებული სერიოზული ხარვეზები თუ დანაშაულებრივი ქმედებები ამ შვილმკვდარი მამების მიმართ სამართლიანი გამოძიებისა და სასჯელის უკმარობის განცდას ქმნის. ეს ორი საქმე იქცა ძალიან მძიმე ტესტად ხელისუფლებისათვის, თანაც დღემდე გადაუჭრელია. ხელისუფლებამ ვერ მოახერხა ამ ადამიანებთან თანაგრძნობით გამსჭვალული სწორი კომუნიკაციის დამყარება და მათი ტკივილზე საქმის დროული და სამართლიანი გამოძიებით პასუხი, იმაზე რომ არაფერი ვთქვა, რომ ვერ გათვალა, როგორ „ოქროს ძარღვად“ აქცევდა სათავისოდ ამ საქმეებს ნაციონალური მოძრაობა.
- მიუხედავად იმისა, რომ ნაციონალური მოძრაობის რეჟიმის მიერ ჩადენილი დანაშაულებრივი ქმედებების ზოგიერთ საქმეზე სამართლიანი განაჩენი დადგა და ასრულებაც მოხდა (ქონებრივი დანაშაულების მსხვერპლთა რესტიტუცია), ეს (მგონი, 150-მდე საქმე) მაინც მცირე დოზაა. და რაც ყველაზე სავალალოა, საზოგადოების უმეტეს ნაწილს ესეც კი არ მიეწოდა სწორი გზავნილის სახით. არც ვებ-გვერდი შექმნილა, არც კონფერენცია ჩატარებულა, არც რამე სატელევიზიო გადაცემა… ნაციონალური მოძრაობა ამას მშვენივრად იყენებს და საუბრობს საკუთარ „ერთეულ შეცდომებზე“ და დღევანდელი ხელისუფლების „მასობრივ დანაშაულებებზე“. თუ გავითვალისწინებთ, რომ საზოგადოებას ყოველთვის ბოლო ამბები უკეთ ახსოვს, ეს ყველაფერი, რუსთავი2-ის პროპაგანდისტული ჰაუბიცებით და მორტირებით გამოსროლილი, მომაკვდინებელ შედეგს იძლევა, მით უფრო – რაიონებში, სადაც მოსახლეობა დიდწილად რუსთავი2-ის მენიუზეა გადართული.
- ქართული ოცნება ვერ იქცა იდეოლოგიურად გამართულ და ორგანიზაციულად მწყობრ პარტიად. ვფიქრობ, ამის მთავარი მიზეზი არის ის, რომ პარტიის თავმჯდომარეს არც ჰქონდა პრიორიტეტად დასახული ეს მიზანი. 2016 წლის არჩევნების შემდეგ 2018 წლის გაზაფხულამდე აქტიური პოლიტიკური ცხოვრებიდან მისმა ჩამოშორებამ და 2016-17 წლების ორივე არჩევნებში ფანტასტიკური შედეგის მიღწევამ შექმნა ილუზია, – „ასეც იოლად გავალთ ფონს“. რეალობა არის ის, რომ ღირსეული ოპონენტის არარსებობა, რამდენადაც აიოლებს გამარჯვებას, იმდენად, ან – მეტადაც კი, თვითდამშვიდების და მოდუნების საფუძველი ხდება. ხოლო პოლიტიკა სისტემატურობას და ყოველდღიური რუტინული ამოცანების მეთოდურად გადაწყვეტას მოითხოვს. პოლიტიკური პარტიის შენება სკის შენებას ჰგავს – არაპროფესიონალიზმი და ჰაიჰარობა დამღუპველია.
- ვფიქრობ, საკმაოდ თვითდამაზიანებელი იყო ოცნებისათვის პრემიერ-მინისტრის გადაყენება. მგონი, უკვე არავის ჰგონია, კვირიკაშვილი რომ თავისით გადადგა და იუნისეფის კვლევა რომ ამ საკითხში გადამწყვეტი იყო. „ფონზე გადასვლისას ცხენებს არ ცვლიანო“, ნათქვამია, და არა მარტო წინასაარჩევნო პერიოდის მომენტი იყო ძალიან არასახარბიელო საკადრო ცვლილებებისათვის, არამედ კიდევ უფრო მეტად ის – რა ტიპის ინფორმაციები გავრცელდა ამ ცვლილებების შემდეგ – იყო მინიშნებები არა მარტო მმართველობის და გადაწყვეტილებების სწრაფად მიღების ხარვეზებზე (რაც, ალბათ, რეალობას შეესაბამებოდა), არამედ – შესაძლო კორუფციულ გარიგებებზე, ერთ-ერთ ბანკთან ინტერესთა კონფლიქტზე, და ლამის – სახელმწიფოს წინააღმდეგ აქციებიის დაგეგმვაზეც კი. საბოლოოდ, მას მერე, რაც აშკარა გახდა, რომ კვირიკაშვილი პოლიტიკიდა წავიდა და რამე საარჩევნო აქტივობას არ გეგმავდა, ეს ყველაფერი არც გამოძიებულა, არც დადასტურებულა და არც უარყოფილა. მაგრამ, ქართულმა ოცნებამ, ნებით თუ უნებლიედ, პრემიერ-მინისტრის სასწრაფოდ მოშორებით, თითქოს დაადასტურა იმ მძიმე პროპაგანდისტულ-ფსიქოლოგიური შეტევის ვექტორების სისწორე, რასაც კვირიკაშვილის წინააღმდეგ დიდი ხნის განმავლობაში ნაცმოძრაობა იყენებდა. ასეთი კარტ-ბლანშის მიცემა ნაცმოძრაობისთვის – არჩევნებამდე რამდენიმე თვით ადრე – უკვალოდ არ ჩაივლიდა. და არც ჩაიარა. საზოგადოებაში გაჩნდა იმის შეგრძნება, რომ ოცნებამ სტაბილურობა დაკარგა. მართალია, ივანიშვილის პოლიტიკაში დაბრუნებამ გააჩინა მოლოდინი, რომ იგი სერიოზულად დაბრუნდა და სრულ პასუხისმგებლობას საკუთარ თავზე აიღებდა, მაგრამ ეს მოლოდინი მალე გაიფანტა. ეტყობა, ჯერ კიდევ არსებული „ჭარბი ნდობისა“ და იოლი გამარჯვების იმედის პრევალირების გამო, ივანიშვილმა პოლიტიკასთან ახლოს დგომაც საკმარისად ჩათვალა…
- სერიოზული შეცდომა იყო საპრეზიდენტო პოსტის გამოცხადება არცთუ მნიშვნელოვან პოლიტიკურ თანამდებობად და საპრეზიდენტო არჩევნებისთვის მნიშვნელობის დაკნინება. ფაქტობრივად, ოცნებამ თავად უთხრა ხალხს – რა გენაღვლებათ, ვისიც არ უნდა იყოს ეს ადგილი, მაინცდამაინც არც გვჭირდებაო. რაც ოცნების ამომრჩეველმა ასე გადათარგმნა – ესეიგი, სახლში უნდა დავრჩეთ, რაში გვაინტერესებს, 28 ოქტომბერს ვინ მოიგებსო…
- სალომე ზურაბიშვილის არჩევა ოცნების მხარდაჭერილ კანდიდატად შეიძლება თავისთავად არ იყო შეცდომა, (თუმცა, მაინც მგონია, რომ ამან კიდევ უფრო გაამძაფრა არაფორმალური მმართველობის შეგრძნება. ჯობდა, საკუთარი კანდიდატი ჰყოლოდათ და საკუთარი პასუხისმგებლობა ჰქონოდათ), მაგრამ შეცდომა იყო ამ გადაწყვეტილების „დამოუკიდებელი კანდიდატისთვის“ მხარდაჭერად შეფუთვა. ძალიან ბევრმა, ჩემს მსგავსად, ეს თავიდანვე არ დაიჯერა (და სწორიც აღმოვჩნდით). სამაგიეროდ, თავად ოცნების პარტელიტამ დაიჯერა და საერთოდ არ ჩათვალეს საჭიროდ საარჩევნო კამპანიაში ჩართვა – მაგ. მაჟორიტარების უდიდეს ნაწილს აზრადაც არ მოსვლიათ თავიანთ რაიონებში სალომე ზურაბიშვილთან ერთად რამე აქციების ჩატარება, ან ელემენტარულად რაიმე სხვა ფორმით მხარდაჭერის გამოცხადება.
- 2008 წელს ომის დაწყების თემით საარჩევნო კამპანიის დაწყება ძალიან ცუდი გადაწყვეტილება აღმოჩნდა თავად ზურაბიშვილისთვის. რომ არა ნაცმოძრაობის გებელსური პროპგანდის საოცრად დახვეწილი მანქანა, შეიძლება, ამ ასპექტს სერიოზული, მაგრამ არა ასეთი – ლამის, კატასტროფული – ზიანი მიეყენებინა, მაგრამ აღმოჩნდა, რომ ამ თემის ჰიპერბოლიზირებით (იმ ძალის მხრიდან, რომელთა ლიდერებს ხელისფლებაში ყოფნისას თავად ჰქონდათ ხელი მოწერილი მსგავს განცხადებებზე – თანაც ევროსაბჭოს ოფიციალურ დოკუმეტებზე!), თემის ნეგატიური გავლენა ძალიან ხანგრძლივი და ძალიან სერიოზული აღმოჩნდა. ნაცმოძრაობამ, ევროპის სახალხო პარტიაში (EPP) საკუთარი წევრობის გამოყენებით, თითქმის მოახერხა საერთაშორისო ასპარეზზე იმ აზრის გავრცელება, რომ [ნატოს და ევროკავშირის სტრუქტურებში გამოცდილების მქონე!] სალომე ზურაბიშვილი „პრორუსი კანდიდატია“, ხოლო [საბჭოთა წარსულით მოამაყე, ომის მერეც რუსული პასპორტის ვერდამთმობი!] გრიგოლ ვაშაძე – „ქართული ეროვნულობის და დამოუკიდებლობის ბურჯი და გარანტი“ (Sic!). ზურაბიშვილის ქართულის ხარვეზები აგრესიული თავდასხმების კიდევ ერთ მოწყვლად სამიზნედ იქცა და ისედაც ნაკლებად კომუნიკაბელური კანდიდატის კიდევ უფრო მეტი დაძაბულობა და კომუნიკაციის დეფიციტი გამოიწვია… შეიძლება ითქვას, რომ ჩვენ პირველად ვიხილეთ მასირებული ბულინგი კანდიდატის მიმართ, როდესაც მის პატრიოტიზმს ის დაქირავებული მიშისტებიც კი უშვერად იხსენიებდნენ, რომელთაც თავად პუტინის და კადიროვის ღონისძიებებში მონაწილეობის “მდიდარი” გამოცდილება და დაფინანსების ისტორიაც კი გააჩნდათ. დაბოლოს, ცოდვა გამხელილი სჯობს, პოლიტიკური დებატები სალომე ზურაბიშვილმა ორივე კონკურენტთან წააგო. ჯერ ერთი, იმიტომ, რომ ნაკლებად გამოცდილია ამ საქმეში, ხოლო უფრო მეტად იმიტომ, რომ დებატები ქართულად იყო, ხოლო სალომე ზურაბიშვილი, აშკარაა, რომ აზრს ფრანგულად ან ინგლისურად აყალიბებს და მერე ახდენს მის თარგმნას. მსგავსი პრობლემები იმ ემიგრანტ ბალტიისპირელ ლიდერებსაც ჰქონდათ, ვინც უცხოეთში დაიბადნენ და გაიზარდნენ და უკვე შემდეგ დაბრუნდნენ სამშობლოში, როგორც პოლიტიკური ლიდერები. მაგრამ მათ არ მოუწიათ ასეთ აგრესიულ ოპონენტებთან და მედიასთან პაექრობა.
- ქართული ოცნების PR-სამსახური პირველ ტურამდე იყო ცოცხალმკვდარი, ხოლო ქართული ოცნების სოციოლოგიური სამსახური – მკვდარზე უარესი, რამეთუ მათი კვლევები მხოლოდ თვითდამშვიდების ჰიპნოზის ეფექტის მქონე აღმოჩნდა. მაგალითისთვის მოვიყვან ორ დეტალს – ის, რომ ნაცმოძრაობის 400-ლარიანი პენსიის დაპირება სრული ბლეფი იყო და ელემენტარულად საქართველოს ბიუჯეტს არაფრით შეესაბამებოდა, ისევე როგორც ვაშაძის PR-კომპანიაში რუსი პიარ-ტექნოლოგების და კერძოდ, იმ შკლიაროვის მონაწილეობა, რომელმაც საქართველოში საარჩევნო რევოლუცია დააანონსა, – ორივე ეს ამბავი ფეისბუქზე გახმაურდა – არა ოცნების ან ზურაბიშვილის PR-ჯგუფების ან საარჩევნო შტატების მიერ, არამედ უბრალოდ, დაინტერესებული და დაკვირვებული ფეისბუქ-მომხმარებლების (თუ არ ვცდები – ირა ჭელიძის და მერაბ მეტრეველის) მიერ.
- ამ ფონზე, ის მასიური და ტოტალური უპირატესობა, რაც ბანერების და სხვა რეკლამის მხრივ, კონკურენტებთან შედარებით სალომე ზურაბიშვილს ჰქონდა – რეალურად იქცა ანტირეკლამად. დუხჭირ მოსახლეობაზე, არა მგონია, პოზიტიურად მოქმედებდეს საარჩევნო ბანერებში და რეკლამებში ჭარბად დახარჯული თანხების დემონსტრირება.
- საკმაოდ დიდი აცილება ნაცმოძრაობის აგრესიულ კამპანიასა და ოცნების „ევროპულ“ კამპანიას შორის. I ტურში ოცნებას მორალური უპირატესობა ჰქონდა, მაგრამ მხოლოდ მორალური უპირატესობით ამ კიკბოქსინგის მოგება შეუძლებელი იყო…
- დაბოლოს, არჩევნების პირველი ტურის წინ, ოცნებამ განახორციელა რამდენიმე ძალიან მძიმე შეცდომა, რასაც ვერც კი ინატრებდა მათგან ნაცმოძრაობა:
- – კანაფის (სამედიცინო მარიხუანის) კულტივირების და ეკონომიკური პრობლემების პანაცეად გამოცხადების თემა! ამ თემის უსწრაფესი „პოპულარიზაციით“ მკვეთრად გაღიზიანდა სამღვდელოება და საზოგადოების კონსერვატიული ნაწილი. ხოლო, თუ ვინმე ელოდა, რომ ახალგაზრდობასა და მემარჯვენე მსოფლმხედველობის ეკონომისტებში მაინც იქნებოდა ეს იდეა პოპულარული, მწარედ შეცდნენ – ამ ტიპის გადაწყვეტილებებს თუ ვინმეს დაუფასებდნენ, არა – ქართულ ოცნებას, არამედ – ისევ „გირჩს“, რომელიც დიდი ხანია, თავის იდეოლოგიის ერთ-ერთ ქვაკუთხედად სწორედ მაქსიმილურ კანაფიზაციას აცხადებს.
- ქუთაისიდან თბილისში პარლამენტის გადმოტანის გადაწყვეტილების გამოცხადება, რაც ქუთაისში ვაშაძის პირველ ტურში ერთ-ერთი ყველაზე მკვეთრი გამარჯვების მიზეზი მგონია.
- რიგი, საზოგადოებაში არაპოპულარული, გადაწყვეტილებების გახმაურება სწორედ არჩევნების წინ (მაგ. ხორბლის გადამზიდავების თემა).
- უკვე ყბადაღებული დაპირისპირება და აქტიური შეტევა არასამთავრობო ორგანიზაციებზე.
- როგორც ლამის ყველა არჩევნების წინ – ლარის კურსის მკვეთრი ვარდნა…
II ტური – ნაცმოძრაობის ფიასკო
II ტურის წინ ნაცმოძრაობას ჰქონდა ყველა ის უპირატესობა, რაც თითქოს მის საბოლოო წარმატებას უზრუნველყოფდა
ა) თუნდაც ბუტაფორიული, მაგრამ მაინც – კოალიციურობა, რასაც პირველი ტურის შემდეგ კიდევ ევროპული საქართველო, რესპუბლიკელები და გუბაზ-ოქრუაშვილიც დაემატნენ. მაშინ როცა ოცნების მხარეს მხოლოდ პატრიოტთა ალიანსი დადგა გამოკვეთილად, ხოლო ლეიბორისტებმა, შენების მოძრაობამ და თავისუფალი დემოკრატებმა, უბრალოდ, ნეიტრალიტეტი არჩიეს;
ბ) I ტურში მოგროვილი ხმების უპირატესობა: 780,000 – 615,000-ის წინააღმდეგ;
გ) თავად ოცნებაში გაჩენილი მკვეთრი შეშფოთება და დაბნეულობა;
დ) პარალელები 2003 წელთან, როცა მოქკავშირის თითქოსდა მონოლითურ სახელისუფლებო გუნდში პირველი ბზარების გაჩენამ მკვეთრი არქიტექტონიკული ძვრები და ხელისუფლების სწრაფი ჩამოშლა განაპირობა. და ამ სიტუაციური დეჟავიუს განსაკუთრებულად საშიში ფენომენი – ხელისუფლების საპარლამენტი ბლოკში მაჟორიტარი დეპუტატების დიდი მასა, რომლებიც, როგორც ისტორია აჩვენებს, ყოველთვის ადვილად გადახტებიან მოწინააღმდეგის ნავში – ჩაძირვის პირველი ნიშნების გაჩენისთანავე.
მაგრამ მოხდა ის, რასაც ისევ მოსალოდნელი მოულოდნელობა შეიძლება ვუწოდოთ: – 0:5-ით წაგებული პირველი ტაიმის შემდეგ მატჩი 10:5 დასრულდა – უკვე ოცნების სასარგებლოდ.
მოდით, მეორე ტურში სიტუაციის მკვეთრი ცვლილების მიზეზებსაც გადავავლოთ თვალი:
- დამნაშავეების შეწყალების დაპირება – პირველი ტურით თავბრუდახვეულმა გრიგოლ ვაშაძემ სასწრაფოდ, ლამის პირველივე ინტერვიუში გამოაცხადა მისი არჩევის შემდეგ „პოლიტპატიმრების“ და „პოლიტბრალდებულების“ სრული რეაბილიტაცია და შეწყალება. დამატებით ჩაკითხვაზე დააზუსტა, რომ ამ სიაში შევიდოდნენ სააკაშვილი, მერაბიშვილი, ახალაია, ცააძე და სხვები. ამით გრიგოლ ვაშაძეს საკუთარი მომხრეების გამხნევება სურდა, მაგრამ ის ვერ გათვალა, როგორ ანტინაცურ მობილიზებას გამოიწვევდა ასეთი პერსპექტივა საზოგადოების ფართო წრეებში – იმ ნაწილში, რომელიც პირველ ტურზე ძირითადად, თავი არ შეუწუხებია. საყურადღებო იყო ნაცკანდიდატის ამ „გულუხვ“ დაპირებაზე იუსტიციის საბჭოს წევრის ანა დოლიძის გამოხმაურება, რომელიც ოცნების მხარდამჭერად ნამდვილად ვერ ჩაითვლება: ძალიან სერიოზული საფრთხის წინაშე ვართ, რადგან პრეზიდენტობის კანდიდატი გრიგოლ ვაშაძე არ არის მარტო გრიგოლ ვაშაძე – ის არის პრობლემების მთელი პაკეტი, ეს პრობლემები არის დათა ახალაია, ბაჩო ახალაია, ვანო მერაბიშვილი – ადამიანები, რომლებიც მხილებული არიან რეალურ, აქტიურ, ფართომასშტაბიან უფლებების დარღვევებში. წაიკითხეთ მათივე პარტიაში მყოფი გიორგი ტუღუშის ანგარიშები, რომელიც თავის დროზე სახალხო დამცველი იყო. ვაშაძის პირობა იმისა, რომ ამ ადამიანებს შეიწყალებს და დააბრუნებს, ნიშნავს უდიდეს არასტაბილურობას ქვეყანაში. ამის დაშვება არ შეიძლება და მე ეს მომავალი არ მომწონს“, – განაცხადა ანა დოლიძემ.
- კამპანიაში მიშას ჩართულობა და მისი გამოუსწორებლობის დემონსტრირება. პირველი ტურის შედეგებმა ქვეყნიდან გადახვეწილი ყოფილი პრეზიდენტის და ყოფილი მოქალაქის მიხეილ სააკაშვილის არნახული აჟიტირება გამოიწვია. მას იმედი მიეცა, რომ მალე ქვეყნის პრეზიდენტად (და მთავარსარდლად!) საკუთარ პროტეჟეს იხილავდა და ოცნების ხელისუფლების ჩამოშლისთვის 2013 წლის დეკემბრიდან დღემდე არნახულ ბერკეტებს მოიპოვებდა. ამიტომ სულ უფრო გაზარდა ის, რაც კანონით აკრძალულია კიდეც – უცხო ქვეყნის მოქალაქის მიერ საარჩევნო კამპანიაში აქტიური მონაწილეობა. რუსთავი2 კი, უკვე მერამდენედ, იქცა არა იმდენად ნაცმოძრაობის, არამედ – პირადად მიხეილ სააკაშვილის რუპორად. გაიზარდა მიშას აგრესიულობის კოეფიციენტი. ოცნების მალე დასაფლავების ოცნებაში შესულ მიშას „ღარიბი და ქილა ერბოს“ პერსონაჟის სინდრომი დაემართა და „გასწიეთ, ჩემო ნიშავ და ნიკორაო!“, გამეტებით იქნევდა სახრეს… ჰოდა, მაწონიც დაღვარა. რაც უფრო მეტად გავეშებული იყო მისი განცხადებები და ანთებული – თვალების ბრიალი, მით უფრო ცხადი იყო, რომ ვაშაძის გამარჯვება საქართველოში მასშტაბური დესტაბილიზაციის დასაწყისი იქნებოდა. განსაკუთრებით დასამახსოვრებელი იყო მის მიერ პარლამენტის თავმჯდომარის თამარ ჩუგოშვილის მიერ მუქარის ტონით გაჟღერებული „უკაცრავად, გოგოო! აბა ცოტა მოდი ჭკუაზე!“ და ოცნების მიერ დაქირავებული PR-მენეჯერის „აფერისტ ებრაელად“ მოხსენიება. თუ პირველ ტურში არა მარტო გულმხურვალე ნაცმხარდამჭერები, არამედ არასამთავრობო სექტორის სერიოზული ნაწილი ღიად თუ ფარულად მხარს უჭერდა გრიგოლ ვაშაძეს, ახლა ეს მათთვის სულ უფრო გაძნელდა გახელებული ექს-პრეზიდენტის მიერ სექსისტურ-ეიჯისტურ-რასისტული გამონათქვამების გამო…
- საარჩევნო კამპანიაში ჯარის და პოლიციის ჩართვა. მიხეილ სააკაშვილი სავსებით შეგნებულად ახდენდა საზოგადოებაში იმ აზრის დათესვას, რომ ნაცმოძრაობას მყარი დასაყრდენი აქვს ძალოვან სტრუქტურებში. ამის რეალიზებისა და დემონსტრირებისთვის მათ ორი ტაქტიკა შეიმუშავეს – აქციებზე პოლიციის მიმართ აქციის მონაწილეთა მხრიდან პროვოცირების და „დაჩმორების“ პოლიტიკა (ამ მხრივ განსაკუთრებით „ჟურნალისტი“ გვარამია გამოირჩეოდა), რასაც რიგით პოლიციელებში ივანიშვილის დროინდელი ცენტურიონების ზე-სტატუსის მონატრება უნდა გამოეწვია. ხოლო მეორე მხრივ – ყოფილი პოლიციელებისა და სამხედროების ფორმაში ჩაწერილი ვიდეოჩანაწერების გავრცელება, სადაც ისინი უნდობლობას უცხადებდნენ სალომე ზურაბიშვილს. ეს უკანასკნელი იყო არნახული მასშტაბის პროვოკაცია. მიხეილ სააკაშვილი, ისევე როგორც თავისი პოლიტიზირებული ავტოკრატიული რეჟიმის ზეობისას, ისევ ცდილობდა ჯარის და პოლიციის პოლიტიზირებას! ვფიქრობ, სასწრაფოდ მისაღებია ცვლილებები კანონში – რა თქმა უნდა, ნებისმიერ ყოფილ სამხედროს სრული უფლება აქვს, როგორც სხვა მოქალაქეს, თავისი პოლიტიკური სიმპათიები და ანტიპათიები გამოხატოს, მაგრამ – არა ჯარის ან პოლიციის მუნდირში! ხოლო მათ, ვისაც ჯარის და პოლიციის მუნდირი კანონით აცვიათ, პოლიტიკური სიმპათიების გამოხატვა აკრძალული უნდა ჰქონდეთ. ამას დაემატა ასევე თითიდან გამოწოვილი ინსინუაცია იმის თაობაზე, რომ ვითომ საქართველოს ხელისუფლების მიერ ჰააგის სასამართლოში შეტანილ სარჩელს და სალომე ზურაბიშვილის განცხადებებს შეიძლება ქართველი სამხედროების დადანაშაულება და ჰააგის სასამართლოს მიერ დევნა მოჰყვეს. სააკაშვილის და რუსთავი2-ის მიერ წარმოებულ ამ მასირებულ შეტევას საზოგადოების უდიდეს ნაწილზე საბოლოო ჯამში დიდი გავლენა არ მოუხდენია, შესაბამისი განმარტებების წყალობით – უკვე როგორც ხელისუფლების წარმომადგენლების და PR-სამსახურების მხრიდანაც, ასევე იმ პირთა მხრიდანაც, რომელთა რეპუტაციას და კვალიფიკაციას ნაციონალები „ქოცობის“ არგუმენტით ეჭვქვეშ ვერ დააყენებდნენ – მაგ. თინა ხიდაშელის, სანდრო ბარამიძის, და სხვათა – მხრიდანაც. თუმცა, სავარაუდოდ, მაინც სწორედ ამ „ჰააგით დაშინების“ კამპანიის შედეგი იყო ის, რომ ავღანეთში ქართულ საჯარისო ნაწილებში ნაცმოძრაობის კანდიდატმა პირველი ტური კი წააგო, მაგრამ მეორე ტურში მოიგო. მიუხედავად ამისა, ეს ნაბიჯი – ჯარის და პოლიციის პოლიტიზირების და არჩევნებში ჩართვის მცდელობა საზოგადოების უდიდესი ნაწილის მიერ სრულიად მართებულად ნეგატიურად იქნა აღქმული, როგორც კიდევ ერთი დასტური იმისა, რომ მიხეილ სააკაშვილი და მისი ნაცმოძრაობა პირადი ძალაუფლების დაბრუნების სურვილით ყველაფერზე წამსვლელია, მათ შორის საქართველოში დესტაბილიზაციის დათესვის და სამოქალაქო დაპირისპირების გაჩაღების ამდაგვარ ხერხებზე.
- სააკაშვილის და თემურ ალასანიას საუბარი – არა მგონია, გულმხურვალე ნაცფანებს დაეჯერებინოთ ბიძა-ძმიშვილის საუბრის ავთენტურობა, ან თუ დაიჯერეს, ალბათ ჩათვალეს, რომ ქართველების მიმართ ლანძღვა-გინება მათ არ შეეხებოდათ. მაგრამ დანარჩენებზე, რა თქმა უნდა, ამ საზარლად ცინიკურმა დიალოგმა, იქონია გავლენა და კიდევ ერთხელ ცხადყო ის, რაც მე პირადად ძალიან კარგად ვიცოდი დიდი ხანია – ამ ოჯახის წევრებს საქართველო და ქართველები ფეხებზე ჰკიდიათ. მათ საქართველო და ქართველები მხოლოდ მაშინ მოწონთ, თუ ქართველები მათ აძლევენ ხმას, და არ არსებობს კრიმინალი, რომელზეც წასავლელად ისინი მზად არ არიან, თუ ხელისუფლებაში დაბრუნების შანსი მიეცემათ. ფენომენალური იყო ამ თემაზე თემურ ალასანიას კომენტარში წამოცდენილი Lapsus lingua – მკვლელობებს საერთოდ არ ვუკვეთავ, მით უმეტეს – ტელეფონითო !!!
- ოდიოზური ფიგურების დამატება – ნაცმოძრაობის კანდიდატმა მეორე ტურში არა მარტო ევროპული საქართველოს მხარდაჭერის გარანტია მიიღო, არამედ – რესპუბლიკელების, ირაკლი ოქრუაშვილის და გუბაზ სანიკიძის თანადგომაც. დასახელებულ პარტიებზე ქვემოთ მოგახსენებთ, ხოლო ამ პირების შემომატებით ნაცმოძრაობამ, ვფიქრობ, ვერაფერი მოიგო. ოქრუაშვილის შემთხვევაში ეს განსაკუთრებით აშკარაა – გორში ნაციონალებმა პირველი ტური მოიგეს: 42.5% – 34.6%, მეორე ტურში კი წააგეს: 38%-62%.
- მიშასგან გვიანი დისტანცირება. – გრიგოლ ვაშაძემ სცადა, გამიჯნოდა მიხეილ სააკაშვილს, ის კი არადა – ნაცმოძრაობის ლიდერთა შეწყალებაზეც აღარ იღებდა ხმას. დაანონსებული 100,000-იანი მიტინგით ხელისუფლების ჩამოშლაც უკან წაიღო. მაგრამ დააგვიანდა – ჩიტი უკვე გამოფრენილი იყო. ნაციონალებს საკუთარი ამომრჩევლის გამხნევება და მობილიზაცია სურდათ, მაგრამ პირიქით გამოუვიდათ – პირველ ტურში მიძინებული ანტინაციონალი ამომრჩეველი გამოაფხიზლეს.
- საზოგადოების გამოფხიზლება – სრულიად გადაუჭარბებლად შეიძლება ითქვას, რომ მეორე ტური ქართულ ოცნებას არ მოუგია – მეორე ტური მოიგო ხალხმა. იმ ხალხმა, რომელიც პირველ ტურში სახლში დარჩა – ან ოცნებაზე განაწყენებული, ან ოცნებისგანვე დაიმედებული – მაინც არაფერია იქ საშენო, ცუდი მაინც ვერაფერი მოხდებაო. რა თქმა უნდა, ისიც გასათვალისწინებელია, რომ ლეიბორისტების, შენების მოძრაობის, გირჩის მხარდამჭერთა დიდმა ნაწილმა, მათი ლიდერების ნეიტრალიტეტის მიუხედავად, მაინც ნაცმოძრაობის წინააღმდეგ მისცეს ხმა. თუმცა, ეს არ იყო მთავარი. სალომე ზურაბიშვილის ამომრჩეველთა რაოდენობა პირველიდან (615,000) მეორე ტურამდე (1,147,700) – 532,000-ზე მეტით, ანუ თითქმის 87%-ით გაიზარდა. ეს მაშინ, როცა გრიგოლ ვაშაძის ამომრჩევლებისა (თუ მათ პირველ ტურში დავით ბაქრაძისათვის მიცემულ ხმებსაც დავამატებთ), პრაქტიკულად არ გაზრდილა – 775,000-დან 780,000-მდე (0.6%-ით). პირველი ტურის შემდეგ ბატონ იაგო კაჭკაჭიშვილს გავუზიარე ჩემი პროგნოზი, რომ თუ მეორე ტურში 10%-ზე მეტით მოხდებოდა არჩევნებზე მისული ადამიანების საერთო რიცხვის გაზრდა, მაშინ სალომე ზურაბიშვილს ჰქონდა მოგების შანსი, ხოლო 15-20%-იანი ზრდის შემთხვევაში – ეს თითქმის გარანტირებული იყო. პირველ ტურში 1,638,000-მა ამომრჩეველმა მისცა ხმა, ხოლო მეორე ტურში – 1,928,000-მა. რაც 18%-იანი ზრდა იყო. და სალომე ზურაბიშვილმა, მართლაც, ძალიან დამაჯერებლად მოიგო. რამ გამოიწვია ასეთი ტექტონიკური ძვრა სულ რაღაც 1 თვეში?
- ოცნების ამოძრავება – პირველი ტურის შემდეგ ოცნებამ გამოიღვიძა – შექმნეს საარჩევნო შტაბები, ცეცხლი შეუნთეს მაჟორიტარებს, იქირავეს სერიოზული PR-კომპანია და დაიწყეს დაპირებების გაცემა. სრულიად აშკარა იყო, რომ სხვადასხვა მიმართულებით გადამლაშებაც ხდებოდა. მე პირადად, ასეთ მიუღებელ გადამლაშებად მეჩვენება ბილბორდებზე სალომე ზურაბიშვილის მასიურად ჩანაცვლება ბიძინა ივანიშვილის და ოცნების სხვა ლიდერების პორტრეტებით – იმის მაგიერ, რომ ერთობლივი ფოტოები დაედოთ (სხვათა შორის, ბოლო ეტაპზე ზოგან ესეთი კოლაჟებიც გაჩნდა). მაგრამ იმ რეალობისაგან იმ აცდენას, რომ სალომე ზურაბიშვილი თითქოსდა დამოუკიდებელი კანდიდატი იყო – ეს ჩანაცვლება იმით მაინც სჯობდა, რომ მოსახლეობას ალალად უთხრა, ვის მიჰყავდა აღლუმი. მოშე კლუგჰაფტის მართლაც ძალიან აგრესიული კამპანია ნამდვილად არ იყო „ევროპული არჩევნების“ ეტალონი, მაგრამ როგორც ამბობენ à la guerre comme à la guerre და ეს არჩევნები ნამდვილად უფრო ომს ჰგავდა, სალომე ზურაბიშვილის მიმართ მასირებული ბულინგით და ფეიკ-ინფორმაციების გავრცელებით. ასე რომ, ნაცმოძრაობის ძველი სახეების გამოჩენა ვაშაძის პორტრეტის უკან ეს პრინციპში ის იყო, რაც ვაშაძემ თავად დაანონსა.
- სამედიცინო მარიხუანის კულტივაციის კანონპროექტის გამოწვევა. კანაფის კულტივაციის უაღრესად წინააღმდეგობრივ და წამგებიან კამპანიაზე სასწრაფოდ უარის თქმამ ხელიისუფლებას და მის კანდიდატს მოსახლეობის კონსერვატიული ნაწილის გაღიზიანების ჩაქრობის საშუალება მისცა.
- ნაძვის ხის დათმობა – ძალიან საჩოთირო ქვეტექსტი მიეცა პირველი ტურის შემდეგ გავრცელებულ განცხადებას, როცა ქალაქის მერიამ ზაზა სარალიძეს და თეიმურაზ მაჩალიკაშვილს ნაძვის ხის განთავსების მოტივით შეახსენა, რომ მათი პარლამენტის წინ მიმდინარე საპორტესტი აქცია უნდა დასრულებულიყო. საზოგადოების დიდმა ნაწილმა მორალურად მიუღებლად მიიჩნია შვილმკვდარი მამების პროტესტის ადგილიდან განდევნა იმ მოტივით, რომ ბავშვებისთვის იქ ნაძვის ხე უნდა განთავსებულიყო. თუმცა, ხელისუფლება მალევე მიხვდა საკუთარ შეცდომას და უკან დაიხია – რესპუბლიკის მოედანზე გადაიტანა ნაძვის ხე…
- ბუტა რობაქიძის მკვლელობასა და იარაღის ფაბრიკაციის საქმეზე უზომოდ გაჭიანურებული სასამართლოს დასრულება. საზოგადოებაში ამან დიდი ხნით დაგვიანებული სამართლის ურმის როგორც იქნა გამოჩენის ეფექტი შექმნა.
- სოციალური ვალდებულებები – ხელისუფლებამ უპრეცედენტოდ მოიქაჩლა თავი – ხელფასები გაეზრდებათ მასწავლებლებს (დანამატებიც) და დირექტორებს, სამხედრო მოსამსახურეებს და სასაზღვრო პოლიციას, სოციალურად დაუცველ მოზარდებს და ბავშვიან ოჯახებს (10 ლარის ნაცვლად – 50 ლარი თვიურად), მუშაობის დაწყების შემთხვევაში სოციალურად დაუცველებს 1 წლის განმავლობაში შეუნარჩუნდებათ დახმარება, დღემდე უბინაო საკონტრაქტო სამხედროებს გადაეცემათ ბინები და ა.შ. ამ ყველაფერს, რა თქმა უნდა სერიოზულად ასდის ამომრჩევლის მოსყიდვის სურნელი, თუმცა ქართულ პოლიტიკურ ცხოვრებაში ასეთი ნაბიჯები პოზიტიურად აღიქმება და ძნელი სათქმელია, როდის მივაღწევთ იმ მდგომარეობას, როცა მხოლოდ იურისტები კი არა, მთელი მოსახლეობა ნეგატიურად შეხედავს ამგვარ წინასაარჩევნო სიკეთეებს.
- ვალების განულება – ყველაზე უპრეცედენტო ნაბიჯი, რომელმაც ლამის 600,000 ადამიანის მდგომარებას შეეხო, იყო 2,000 ლარამდე საკრედიტო დავალიანებების გასტუმრება საქველმოწმედო ფონდ „ქართუს“ მიერ. ეხლა, სადაც რამდენიმე კილო კარტოფილის და ხახვის, თუ ორკილოიანი ინდაურის ფეშქაში განიხილებოდა მოსყიდვის მცდელობად, 2,000 ლარი მოსყიდვა კი არა, არქიმოსყიდვაა, რასაკვირველია, მაგრამ ჯერ ერთი, ეს თემა მართლაც იყო დაანონსებული მაისიდან და თან, ვინ რა იცოდა, მოსასყიდი პირი ფარულ არჩევნებზე ხმას ვის მისცემდა? ვფიქრობ, საარჩევნო კოდექსში მკაცრად უნდა გაიწეროს ანალოგიური შემთხვევები და დაწესდეს მორატორიუმი, მაგალითად, პირველი ტურის დაწყებამდე 2 თვე, როცა მსგავსი მასშტაბური დაპირებები და ქველმოქმედებები უპირობოდ დასჯადი გახდება. თუმცა,ეს რომ მოხდეს, ამაზე პოლიტიკურ ძალთა კონსენსუსი უნდა არსებობდეს და თუ ხელისუფლებას აეკრძალება რაიმე პროგრამის განხორციელება/დაპირება, მაშინ ოპოზიციასაც უნდა აეკრძალოს მსგავსი მასშტაბის დაპირება. ეს კი პრაქტიკულად გამორიცხავს საარჩევნო აგიტაციას… მეორე სერიოზული პრობლემა ისაა, რომ თავად ოპოზიციამ ხელისუფლების ამ ქმედებებზე (2.11-2.12) იმდენად ლეგალურად განმტკიცებული ბრალდებები კი არ წარადგინა, არამედ გულწრფელად გაწიწმატდა, – ეგო, ჩვენი იდეა იყო, ჩვენ გვინდოდა მაგის დაპირებაო (ანუ, დაგვასწრეს ხალხის მოსყიდვაო!). სანამ ეს ასე იქნება, ფორმალურად დასჯადი ქმედებების პრაქტიკიდან რეალურად ამოგდება შეუძლებელი იქნება…
არჩევნები დამთავრდა! არჩევნები მოდის!
არჩევნები კიდეც დასრულდა და ამავდროულად – არც დასრულებულა.
ჯერ ერთი, მთავარი ოპოზიციური ძალა არ აღიარებს არჩევნების შედეგებს. ხოლო ამ ძალის დაუძინებელმა (და ორი ქვეყნის ტახტის მადევარმა) ლიდერმა ისიც კი განაცხადა, სინამდვილეში გრიგოლ ვაშაძე არის საქართველოს არჩეული პრეზიდენტიო!
ყველა ოპოზიციური ძალა ითხოვს ვადამდელ საპარლამენტ არჩევნებს და თანაც – შეცვლილი – პროპორციული წესით. სახელისუფლებო ძალის მთავარი არგუმენტი მხოლოდ ისაა, ვერ წავალთ ამაზე – სტაბილურობა დაირღვევაო…
აშკარა გახდა, რომ საპრეზიდენტო არჩევნების დასრულებას მოჰყვა ახალი კრიზისის – სასამართლო ხელისუფლების კრიზისის გამწვავება. ის რაც არჩევნების შემდეგ იუსტიციის უმაღლესმა საბჭომ განახორციელა, ფაქტიურად ხელისუფლებისათვის (და სახელისუფლეებო გუნდის ერთობისათვის) უფრო მეტად საშიში ბომბის დადებას ჰგავს, ვიდრე ეს ოპოზიციამ შეძლო. ქვეყანაში სასამართლო ხელისუფლებას მართავს აშკარად არაპოპულარული, დაბალრეიტინგული (კეთილსინდისიერების და სამართლიაობის კუთხით მაინც) მოსამართლეების კასტა, რომლის ძირითადი ინტერესი არის საკუთარი მარადიულობის ჩაბეტონება და ამისათვის მზად არიან საკმაოდ საჩოთირო და იურიდიულად გაუმართლებელ ნაბიჯებზე წავიდნენ – ისარგებლონ კანონმდებლობაში არსებული ხარვეზით, წარადგინო დასამტკიცებლად საკუთარი გვარებით დაკომპლექტებული სია, რომელიც არ ვიცით, რა კრიტერიუმებით შეარჩიეს, როგორ განიხილეს და როგორ უყარეს კენჭი და ა.შ. ხოლო როცა საკუთარ რეიტინგზე შეშფოთებული პარლამენტი ამ მარაზმში გადასულ პროცესს აჩერებს, მომენტალურად დგამენ შურისძებითი შანტაჟის კლასიკურ აქტს – უვადოდ ირჩევენ მოსამართლედ ლევან მურუსიძეს. და ეს ყველაფერი პრაქტიკულად წყალში ყრის იმ უდავოდ პოზიტიურ ძვრებს, რაც სასამართლო სისტემაში 2012 წლის მერე სახეზეა – ჯარიმების თანხების კოლოსალური შემცირებით და განსაკუთრებით, – გამამართლებელი განაჩენების ასევე კოლოსალური ზრდით! აქ მახსენდება მე-4 კურსზე ყვარელში საშემოდგომოდ რთველზე წაყვანილ სამედიცინოს სტუდენტებთან მაშინდელი პრორექტორის (იდეოლოგიურ დარგში) მურმან ნ.-ის ფანტასტიური ფრაზა – „მარტო ის კი არაა მნიშვნელოვანი, რომ მსუბუქი ყოფაქცევა არ ახასიათებდეს გოგონას (!), არამედ ისე უნდა იქცეოდეს, რომ ხალხს არც გაუჩნდეს ეჭვი – მსუბუქი ყოფაქცევის შესაძლებლობაზეო!” 🙂
ყველა სადამკვირებლო ორგანიზაციის შეფასებით, საარჩევნო პერიოდი ხასიათდებოდა საზოგადოების გამოხტული პოლარიზებით და (მეორე ტურში) აგრესიული კამპანიით, ხოლო არჩევნების დროს არსებული დარღვევები ყველაზე სერიოზული იყო 2012 წლის შემდეგ. თუმცა არჩევნების შედეგის ლეგიტიმურობა ეჭვქვეშ არავის დაუყენებია და ამას ვერ დააყენებს თუნდაც ხმის მიცემის პროცედურების დარღვევის ის ვიდეოკადრები, რაც ნაცმოძრაობამ მეორე ტურის დასრულებიდან რამდენიმე კვირის შემდეგ გაავრცელა. 10-20 უბანზე კიდეც რომ დადასტურდეს საარჩევნო ადმიისტრაციის მხრიდან დაშვებული დარღვევები თუ დანაშაული, 3700 უბნის შედეგზე ეს გავლენას ვერ მოახდენდა და სავარაუდოდ, მხოლოდ იმ კონკრეტული პირების ბრალეულობის საკითხი დადგება, ვინც ამ კადრებზე ჩანს.
არჩევნების ყველაზე მკვეთრი შედეგები:
ქართული ოცნება მყარად არ პყრობს ხელისუფლების ბერკეტებს, რადგან არც არის რეალურად მწყობრი და იდეოლოგიურად თუ სტრუქტურულად გამართული პარტია. მან არჩევნები ვერ მოიგო, არამედ – არ წააგო. რადგან ხალხის გაცილებით დიდი ნაწილი გაცილებით დაუშვებლად თვლის ხელისუფლებაში ნაცმოძრაობის და განსაკუთრებით – სააკაშვილის დაბრუნებას, ვიდრე ის ხალხი, ვინც დაუშვებლად ოცნების ხელისუფლებაში ყოფნას მიიჩნევს! ასე რომ, ქართული ოცნება ხელისუფლებაში ყოფნას ნაცმოძრაობას და სააკაშვილს უნდა უმადლოდეს.
ნაციონალური მოძრაობა არის მთავარი ოპოზიციური ძალა და ის ამას ძირითადად მიხეილ სააკაშვილს და ქართულ ოცნებას უნდა უმადლოდეს. მაგრამ იგი ვერ დაბრუნდება ხელისუფლებაში – სწორედაც რომ მიხეილ სააკაშვილის „წყალობით“, რომელიც არის კვაზიდესტრუქციული სუბიექტი ქართულ პოლიტიკურ რეალობაში, და რომელიც ქართული საზოგადოების დიდი ნაწილისთვის ავტომატურად უკავშირდება ქვეყანაში დესტაბილიზაციას და ძალადობრივი რეჟიმის დაბრუნების შესაძლებლობას.
„ევროპულმა საქართველომ“ ვერ მოახერხა სერიოზულ ოპოზიციურ ალტერნატივად ჩამოყალბება. არადა, მათ ამის შანსი ჰქონდათ პირველ ტურში, და მათი დამარცხებაც კი 11%-იანი რეიტინგით – არ იყო ცუდი შედეგი. მაგრამ მათი გაერთიანება მეორე ტურში ნაცმოძრაობის კანდიდატთან აჩენს იმის შეგრძნებას, რომ ისინი ჯერაც ვერ გამოვიდნენ სააკაშვილის ჩრდილიდან და ამან მათ მომხრეების ნაწილი დააკარგვინა.
თბილისის მასშტაბით გარკვეულ წარმატებას მიაღწიეს დავით უსუფაშვილის „შენების მოძრაობამ“ და „გირჩმა“ – ზოგიერთ საარჩევნო ოლქებში მათმა მაჩვენებელმა 7-8%-ს გადაამეტა. მაგრამ ქვეყნის მასშტაბით მიღებული მაჩვენებელი 3%-სც კი ვერ უახლოვდება. თუმცა, რეგიონებში მუშაობის გაძლიერების შემთხვევაში ორივე ამ პოლიტიკურ ძალას აქვს შანსი 2020 საპარლამენტო არჩევნებზე.
ყველაზე უფრო წარმატებული ეს არჩევნები აღმოჩნდა არა ზემოთჩამოთვლილი საარჩევნო სუბიექტებისათვის, არამედ იმ პოლიტიკოსისათვის, რომელიც არ მონაწილეობდა არჩევნებში – იმ დროს, როცა ქართული ოცნება თავის ბექგრაუნდად და მიუღებელ, მაგრამ მაინც ერთადერთ ალტერნატივად ნაცმოძრაობის შენარჩუნებას ცდილობდა, სწორედ კოჰაბიტაციის დამგმობმა და სამართლიაობის აღდგენის ლოზუნგით მუდმივად გამომსვლელმა ირმა ინაშვილმა დაიკავა ის თავისუფალი ადგილი, რომელიც სამართლიაობის დამკვიდრებისათვის ფრონტზე მას მორიდებულად გაუნთავისუფლა ქართულმა ოცნებამ. პატრიოტთა ალიანსის მიერ ორგანიზებულმა მრავალრიცხოვოვანმა მიტინგებმა ბათუმში და თბილისში კი იმის განცდა გააჩინა, რომ საპრეზიდენტო არჩევნებში მონაწილეობის შემთხვევაში ირმა ინაშვილს შეიძლება მესამე შედეგიც კი ეჩვენებინა. მე არ მივეკუთვნები მის მომხრეთა რიგებს და ისიც კარგად მესმის, რომ 25 ნოემბერს თბილისში ლამის 100,000-იან მიტინგზე ბევრი ადამიანი არა იმდენად ინაშვილის მხარდამჭერი იყო, რამდენადაც სააკაშვილის და ნაცმოძრაობის არდაბრუნების მსურველი და მაინც, იმ აზრზე ვრჩები, რომ 2018 წლის ბოლო აკორდი სწორედ ირმა ინაშვილისთვის იყო ყველაზე მომგებიანი.
საფრთხეები:
ნიჰილიზმი და „მგელი! მგელით!“ გადაღლა.
ქართული ოცნების (ალბათ, უფრო, პირადად ბიძინა ივანიშვილის ტაქტიკა), რომ ნაცმოძრაობის, როგორც ურჩხულის ჩონჩხის კარადაში შენახვა უზრუნველი მმართველობის ყველაზე კარგი გარანტია იქნებოდა, უკვე კრიტიკულ ნიშნულს მიუახლოვდა. სულ უფრო აშკარაა, რომ ნაცმოძრაობა აღარ არის იმდენად სუსტი, რომ „მსხლის“ როლი ითამაშოს, ხოლო საზოგადოების დიდ ნაწილს უკვე მობეზრდა ოცნების მმართველობა და არაა გამორიცხული, ერთხელაც „სპარინგ-პარტნიორმა“ მოულოდნელი ალიყური აწვნიოს ფავორიტს, როგორც ეს პირველ ტურში მოხდა. ხოლო დესტაბილიზაციის ისეთი დიდოსტატის, როგორიც მიხეილ სააკაშვილია, დაუფასებლობა, ძვირად შეიძლება დაუჯდეს ოცნებას – სააკაშვილი ყველაფერზე წამსვლელია – ამაზე უკრაინელი მებრძოლების თბილისში მოვლინებაც მეტყველებს, და კიდეც რომ არ ჰქონდეს რეალურად გადატრიალების მოხდენის რესურსი, შეიძლება ის მოხდეს, რომ ქვეყანაში დაწყებული დაპირისპირება სათავისოდ რუსეთმა გამოიყენოს. რაც უფრო მეტი დრო გავა, სულ უფრო მეტი შანსია, რომ მიხეილ სააკაშვილის და ვლადიმერ პუტინის ინტერესები საქართველოში ერთმანეთს დაემთხვეს და მიშამ ისევ ვოვასთვის სასურველი თამაში ითამაშოს, ან – ნებით, ან – უნებლიედ, როგორც ეს 2008 წლის აგვისტოში მოხდა…
სამართლიანობის დამკვიდრების ნაცვლად – მურუსიძის ხატის დამკვიდრება.
ლევან მურუსიძეს, როგორც ადამიანს, აქვს უფლება, რომ არ იქნას განდევნილი პროფესიულად, მაგრამ თუ ლევან მურუსიძის ხატება იქნება ქართული სასამართლოს ხატება, ეს სასამართლო, მთელი რიგი სერიოზული წარმატებების მიუხედავად, ვერ დაიმკვიდრებს საზოაგადოებაში მაღალ რეპუტაციას და ადამიანებს არ ექნებათ მურუსიძის, ჩინჩალაძის, მიქაუტაძის, გვრიტიშვილის და სხვათა მიერ მართული სისტემის ნდობა. სწორედ ეს მიდგომა უნდა იქცეს, ჩემი მოკრძალებული აზრით სასამართლო რეფორმის მეოთხე ტალღის მთავარ ვექტორად – საკონსტიტუციო და უზენაეს სასამართლოში არ უნდა იქნან არჩეული ადამიანები, რომელთა კეთილსინდისიერების მიმართ არსებობს არგუმენტირებული ეჭვები და საფუძველი. და საერთოდ, ჯერ უნდა დადგინდეს ნორმები და პროცედურები და მხოლოდ შემდეგ უნდა მოხდეს, პირების არჩევა და დანიშვნა! ის რაც იუსტიციის საბჭოს ხელმძღვანელობამ ჩაიდინა, როცა უსწრაფესად ისარგებლა მარჯვე მომენტით და საკუთარი თავები წარადგინეს სისტემის და უზენაესი სასამართლოს მარადიულ ხელმძღვანელებად, რეალურად იყო ხარაკირი! და თუ ქართულ ოცნებას და პარლამენტის ხელმძღავნელობას არ უნდა, რომ ეს მათი ხარაკირი გახდეს, აჯობებს, რომ ეს სწორედ იუსტიციის საბჭოს მოქმედი შემადგენლობის ხარაკირად იქცეს.
საარჩევნო საჩუქრების აპეტიტის ზრდა
მოსახლეობამ დაინახა, რომ ხელისუფლებამ და ბიძინა ივანიშვილმა პირველი ტურის შემდეგ სერიოზული ბენეფიტები დაარიგეს. ტაქტიკურად ეს მომგებიანი აღმოჩნდა, მაგრამ მომავალში ამას ორი სახიფათო სტრატეგიული დანაკარგი შეიძლება მოჰყვეს ხელისუფლებისათვის – მოსახლეობას შეიძლება ჭკუაში დაუჯდეს მმართველი ძალის პირველ ტურში შეჯანჯღარება, და რაც ყველაზე არასასურველია – შეიძლება გაჩნდეს ზრდადი მოლოდინები. იმის მსგავსად, ზვიად გამსახურდიას დროს ინსტიტუებში ჩაჭრილი სტუდენტები რომ ჩარიცხეს და მერე ეს ლამის მოთხოვნად იქცა… იმედია, მთავრობა მოახერხებს მოსახლეობას განუმარტოს, რომ ვალების განულება მხოლოდ ერთჯერადი აქცია იყო – წინა ხელისუფლებების დროს არასრულყოფილი რეგულაციების შეცდომის გამოსწორების სურვილით გამოწვეული, და ახალი ვალების დამგროვებლებს არ უნდა ჰქონდეთ ახალი განულებების იმედი.
რა შეიძლება მოხდეს და რა არ უნდა მოხდეს:
უნდა მოხდეს სარალიძის და მაჩალიკაშვილის საქმეების უსწრაფესად და დამაჯერებლად გამოძიება. და გაჭიანურებაში დამნაშავე პირების დასჯა (მინიმუმ, თანამდებობრივი დაქვეთების სახით).
შეიძლება მმართველი გუნდი დაიშალოს – ეკა ბესელიას კომიტეტის თავმჯდომარეობიდან წასვლა სერიოზული მანიშნებელია. თუმცა, როგორც პარლამენტის თავმჯდომარემ თქვა, საკონსტიტუციო უმრავლესობა უკვე აღარაა აუცილებლობა, ხოლო 114-დან 75-მდე (უბრალო უმრავლესობის დაკარგვამდე) ჯერ კიდევ დიდი მანძილია და, სავარაუდოდ, ეს არ მოხდება 2020-მდე.
შეიძლება პარლამენტის თავმჯდომარეც შეიცვალოს და საკონსტიტუციო ან უზენაეს სასამართლოში გადაინაცვლოს – არც ეს იქნება კატასტროფა. ხოლო კობახიძის პროფესიული ჩვევების გათვალისწინებით, იქნებ, უკეთესიც კი იყოს.
შეიძლება, ბიძინა ივანიშვილი დაბრუნდეს პრემიერ-მინისტრად. თუმცა, ძალიან მეეჭვება, ეს მომავალ წელს მოხდეს. არ გამოვრიცხავ, პრემიერ-მინისტრად გიორგი გახარია ვიხილოთ – უკვე 2019 წელს. თუ ივანიშვილი დაბრუნდება ხელისუფლებაში, ეს გააქრობს არაფორმალური მმართველობის ბრალდებებს და სახელისუფლებო გუნდის ტონუსში მოყვანას ხელს შეუწყობს. მაგრამ ისიც საკითხავია, რამდენად კარგი პოლიტიკური მენეჯერი იქნება იგი. განვლილმა პერიოდმა დაგვანახა, რომ პოლიტიკა ვერ იტანს შორიდან მართვას და ქართულ პოლიტიკაში – როგორც გურამ დოჩანაშვილის კლიმი იტყოდა “…ხის ჩრდილში ხანდახან დიკენსი და აქა-იქ ტოლსტოი” არ ამართლებს… თუმცა ვნახოთ, ივანიშვილის ხანგრძლივვადიანი სტრატეგიული დაგეგმვა ნამდვილად არაა ხელწამოსაკრავი და ვინ იცის, ეგებ ახლა მაინც სწორი საკადრო გადაწყვეტილებები განახორციელოს.
აუცილებელია იმის გაცნობიერება, რომ მომავალი არჩევნების ბედი თბილისში არ გადაწყდება. რეგიონები და რაიონები სულ უფრო სავალალოდ ჩამორჩებიან დედაქალაქს და თუ იქ ძირეული ძვრები არ განხორციელდა დასაქმების, მოსახლეობის ადგილზე დამაგრების და პერსპექტივის გაჩენის კუთხით, თუ რეგიონებში ადგილობრივმა თვითმმართველობამ და ხელისუფლების ძალოვანი სტრუქტურების წარმომადგენლებმა ხელი არ გაანძრიეს და საკუთარ მერკანტილური ინტერესები არ მოთოკეს, იქაური მოსახლეობა მალე, მიშას კი არა, არაა გამორიცხული ვოვასაც კი შეეკრას. ივანიშვილს და ოცნების სხვა ლიდერებს მოუწევთ მეტი აქტივობების და ფინანსების გადამისამართება, მეტი და უკეთესი რეალური თვითმმართველობის განხორციელება რეგიონებში. კალაძე რამდენადაც კარგია თბილისისთვის, იმდენად, ცუდია რეგიონებისთვის, რადგან კიდევ უფრო მეტად ზრდის დისონანსის განცდას და მოსახლეობის თბილისისკენ მოდინების არასასურველ ტენდენციას აძლიერებს.
შესაძლებელია, სალომე ზურაბიშვილმა სულ უფრო მეტად დაიწყოს საკუთარი დამოუკიდებლობის დადასტურება და საკუთარი და (ხელისუფლების !) რეპუტაციის, როგორც დამოუკიდებელი მმართველის აღდგენა. ამ მხრივ მას სერიოზული ნიშა აქვს – საერთაშორისო ურთიერთობები, დიასპორასთან ურთიერთობა, რუსეთთან ურთიერთობა (არ მგონი, რომ ის დამთმობი იქნება, პირიქით), მაგრამ პირველ რიგში – საარჩევნო სისტემის დახვეწის და ამ მხრივ, პოლიტიკური სპექტრის ერთ სადისკუსიო მაგიდასთან თავმოყრის ინიციატივა.
ჩემი აზრით, არ უნდა მოხდეს ვამდამდელი საპარლამენტო არჩევნების ჩატარება – ეს ახლა მხოლოდ ორ ძალას აწყობს – ნაცმოძრაობას და პატრიოტთა ალიანსს. აჯობებს, საარჩევნო კალენდარი არ დაირღვეს. უნდა დაიხვეწოს რეგულაციები – მაგალითად, საარჩევნო პერიოდში ფინანსური და სხვა სახის რესურსების გამოყენების აკრძალვაზე, მედიის რეგულაციები (მაგალითად, ფეიკ ნიუსების და მოდელირებული ქრონიკების აკრძალვა საფრრანგეთის მსგავსად).
ამავდროულად, აუცილებელია გადაიხედოს 2020 წელს საპარლამენტო არჩევნების ჩატარების წესი. არსებული მანკიერი შერეული სისტემის დატოვება შემდგომი რევოლუციური სიტუაციის და დესტაბილიზაციის ახალი შანსი იქნება და მიუღებელი მგონია. ამავდროულად, არც ისე მიამიტი ვარ, ვიფიქრო, რომ 2020-სთვის ხელისუფლება სრულად პროპორციულ სისტემაზე გადავა. ალტერნატივად რამე რეგულირებული შერეული მოდელი – მაგალითად, გერმანული (ან – სახეცვლილი გერმანული), ან ესტონური მოდელი მიმაჩნია, ამაზე თავის დროზე სტატიაც დავწერე – “პროპორციული? მაჟორიტარული? შერეული? თუ უბრალოდ – სამართლიანი?!” მაგრამ არც მაშინ და არც ახლა ეს თემები ვერ იქცა ქართული პოლიტიკური სპექტრისთვის ყველასთვის საჭირო კონსენსუსის საკითხად. ამ თემების განხილვა დროულად უნდა დაიწყოს, და არა მაშინ, როცა – ცაიტნოტი, ან – მორიგი პოლიტიკური კრიზისი გვაიძულებს. სხვათა შორის, ქართულ ოცნებას ამ თემებზე სასაუბროდ შეუძლია არც მიიწვიოს ნაციონალური მოძრაობა – პრინციპით – თუ შენ არ ცნობ არჩევნების შედეგებს, რა აუცილებელია მე მოგიწვიო საარჩევნო კანონმდებლობის დახვეწაზე სასაუბროდ?
2018 წელი და 2018 წლის არჩევნები მშვიდობიანად დასრულდა. ჩვენ პირველად გავაცილეთ პრეზიდენტი მშვიდობიანად. პირველად მოხდა, რომ წამსვლელმა პრეზიდენტმა ახლადარჩეულს გამმარჯვება მიულოცა და ხელისუფლება გადააბარა. ჩვენისთანა მტკივნეული და, მეტიც, ტრაგიკული ისტორიული გამოცდილების მქონე ქვეყნისათვის ეს საკმაოდ მნიშვნელოვანი ამბავია. მადლობას ვუხდი გიორგი მარგველაშვილსაც, სალომე ზურაბიშვილსაც და საქართველოს ყველა მოქალაქეს, რომელმაც პოლიტიკური სიბრძნე გამოვალინა. ყველას ვულოცავ. მაგრამ ეს მშვიდობა მყიფეა და გაფრთხილება ჭირდება.
ბედნიერი ახალი 2019 წელი გაგვითენე, ღმერთო!
მიმდინარე მომენტის შესახებ – “სანამ ურემი გადაბრუნდება…”
Posted: 2015/02/26 Filed under: განვრცობილი ფიქრები | Tags: ბიძინა ივანიშვილი, მარგველაშვილი, მიხეილ სააკაშვილი, ნაცმოძრაობა, ნინო გვენეტაძე, სალომე ზურაბიშვილი, უკრაინა, ქართული ოცნება, ღარიბაშვილი, ჯოკია ბოდოკია დატოვე კომენტარი
არაფერი არ შეიცავს ისეთ დიდ საფრთხეს ადამიანისათვის, როგორც უსაზღვრო უიმედობა და უსაფუძვლო ილუზიები. სამწუხაროდ, ამ ორ დიამეტრალურად საწინააღმდეგო განწყობილებას შორის მანძილი არც ისე დიდია და ხშირად ქანქარის მოძრაობის მსგავსად ერთი უკიდურესობიდან მეორეში გადასვლა ადვილად ხდება.
და საზოგადოებაზეც ზუსტად ასევე ვრცელდება ეს ყველაფერი.
ქართული საზოგადოება და ხელისუფლება დღეს თავისი განვითარების ძალიან მყიფე და უცნაურ საფეხურზე დგანან. ერთი მხრივ, სახეზეა აშკარა პროგრესი და დემოკრატიული მიღწევების საკმაოდ მაღალი დონე (მედიის თავისუფლება, სასამართლოების თავისუფლება, კორუფციის დაბალი დონე, ბიზნესის დაწყების იოლი პირობები და რეგულაციები), რომლის მიხედვითაც, ჩემი აზრით, საქართველო გაცილებით უფრო იმსახურებს ევროკავშირის წევრობას, ვიდრე ევროკავშირის უკვე წევრი ზოგიერთი სახელმწიფო. მეორე მხრივ კი, როგორც არსებული ეკონომიკური პარამეტრები (მაგალითად ერთ სულზე მშპ, რაც ევროკავშირის და დსთ-ს ქვეყნების უმრავლესობასთან შედარებით მნიშვნელოვნად დაბალია), ასევე – ეკონომიკური განვითარების ტემპები მნიშვნელოვნად ჩამორჩება ქართული საზოგადოების მარად უძღებ და ხშირად უსაფუძვლო „ოპტიმიზმს“, რომელიც უფრო მესიანურ ილუზიას ჰგავს და არა – ზრდასრული სუბიექტისთვის დამახასიათებელ რეალიზმს.
ამის შედეგად მივიღეთ პარადოქსული სიტუაცია: ერთი მხრივ, ქვეყანა გამოდის იმ საოცარი ავზღაპრიდან, რომელიც გარედან გურამ დოჩანაშვილისეულ ლამაზ-ქალაქს ჰგავდა, ხოლო შიგნიდან – სრული კამორა იყო. ხოლო, მეორე მხრივ, სულ უფრო მეტად ისმის იმედგაცრუება იმის გამო, რომ „მიწიერი სამოთხე“ ჯერ კიდევ შორსაა. სამართლიანობა მოითხოვს, ვთქვა, რომ „მიწიერი სამოთხის“ მიუღწევლობის გარდა, პატიოსანი კანუდოსისგანაც საკმაოდ შორს ვართ, რამეთუ მომხვეჭელობის, ნეპოტიზმის, უგერგილობის და მცონარობის დაძლევა ზოგადად ძნელია, და ქართველებისათვის – მით უფრო.
შევეცდები, მიმოვიხილო მიმდინარე მომენტის შუქ-ჩრდილები და სადაც მოვახერხებ, მდგომარეობის გამოსწორების შესაძლო გზებზე ჩემეული ხედვებიც გაგიზიაროთ.
დაპირებები და მიღწევები
ბევრი რამ შესრულდა და ბევრი რამ ვერ შესრულდა.
პირადად ჩემთვის, ის, რაც შესრულდა, არის უფრო მნიშვნელოვანი. მე იმ, ალბათ, არც ისე მრავალრიცხვოვან ადამიანთა რიგს მივეკუთვნები, რომელიც ნებისმიერი ხელისუფლების მიმართ კრიტიკას ამ ხელისუფლების სხვებთან ფარდობითობის პრინციპზე აყრდნობს ხოლმე. შეიძლება, ეს ჩემი თერაპევტობის და კლინიკურ ფარმაკოლოგიაში მიღებული ცოდნის შედეგია, რადგან კარგად მახსოვს, რომ სწორი არ არის გამოთქმა – „ეს წამალი კარგია“, სწორია გამოთქმა – „ეს წამალი უკეთესია“ ან „ეს წამალი უარესია“.
თუმცა, ხელისუფლების მიმართ ხალხის დამოკიდებულების ისტორიული რაკურსი გვასწავლის, რომ ხელისუფლება შეიძლება იყოს ან – ასატანი, ან – აუტანელი… მოქალაქის მხრიდან ხელისუფლების სიყვარული დემოკრატიული წყობილებისათვის უცხო და უცნაური ხილია, რომელსაც ასეთი წყობის მქონე ქვეყნები იმათ უთმობენ, სადაც ხელისუფლების კრიტიკა პიროვნების თავისუფლების ან სიცოცხლის ხელყოფით მთავრდება ხოლმე – აი, იქ უყვართ და გიჟდებიან ხელისუფლებზე, თუ უყვართ!!!
უკვე ამ ერთი მიდგომითაც კი აშკარაა, რომ ჩვენი ხელისუფლება უკვე მარტო იმით მაინცაა ასატანი, რომ იგი თავისი კრიტიკის უფლებას გვაძლევს და ამ კრიტიკის გამო ჩვენი სიცოცხლის, მუშაობის თუ აზრის გამოთქმის უფლებებს არ ზღუდავს! მადლობა მათ ამისთვის, რამეთუ სულ ახლო წარსულში ეს ასე არ იყო.
რამდენიმე ძალიან მნიშვნელოვანი მიღწევა:
საყოველთაო ჯანდაცვა!
კონტროლირებად მედიაზე უარის თქმა!
სასამართლოების თავისუფლება (პროკურორების სატელეფონო უფლების დასასრული)!
ბიზნესის განთავისუფლება სახელისუფლებო ტერორისაგან!
მასობრივი შეთითხნილი დაპატიმრებების და საპროცესო გარიგებების მანკიერი სისტემის დასასრული!
თავისუფალი არჩევნები!
არაპოლიტიზირებული პოლიცია (ნაცვლად ლამის გესტაპოს დონემდე მისული ზონდერბრიგადებისა)!
პოლიტპატიმრების და პატიმართა სხვა ჯგუფების ყველაზე მნიშვნელოვანი ამნისტია!
საუნივერსიტეტო სივრცის განთავისუფლება სტუდენტური თვითმმართველობის კუდ-სოდ-ზონდერებისაგან!
ციხეებში პატიმართა სიკვდილობის მნიშვნელოვანი შემცირება, C ჰეპატიტის მკურნალობის პროგრამა!
უფასო წიგნები სკოლებში!
სკოლებში საარჩევნო ძალადობის ერთ-ერთ მექანიზმად გამოყენების დასასრული!
კომუნალური გადასახადების შემცირება. პენსიის მიახლოება საარსებო მინიმუმთან…
მესმის, რომ ყოფილი ხელისუფლების მომხრეებს ეს სია უმნიშვნელოდ მიაჩნიათ, და მეტიც – ძალიანაც არ სიამოვნებთ ამ სიის კითხვა, მაგრამ დამისახელონ რომელიმე სხვა ხელისუფლება, რომელიც მოსვლიდან 2 წელიწადში ამდენ რამეს მოახერხებდა.
თუმცა არის ძალიან ბევრი სფერო, სადაც დანაპირები ვერ შესრულდა – პირველ რიგში ეს ეხება სამართლიანობის აღდგენას, წართმეული ქონების დაბრუნებას, პენსიების დაპირებულ დონემდე ზრდას, კომუნალური გადასახდებს უფრო მეტად შემცირებას, განათლების რეფორმას და ყველაზე უფრო მნიშვნელოვან სფეროს – ბიზნესის გამოცოცხლებას, ახალი საწარმოების გახსნის ხელშეწყობას, ადამიანების დასაქმებას და მათი რეალური შემოსავლების ზრდას.
არ შეიძლება შეუსრულებელ პირობებზე საუბრებისაგან თავის არიდება. თუმცა, ისიც ცხადია, რომ ოპოზიციის სურვილია, რომ მუდმივად ზუსტად ამ დაპირებებზე ისაუბროს და მოსახლეობაში შექმნას განცდა, რომ ხელისუფლებას გაცილებით მეტი აქვს შეუსრულებელი დაპირება, ვიდრე შესრულებული. ხელისუფლების ამოცანა კი საპირისპიროა. მოსახლეობა კი უნდა ცდილობდეს, სწორად გაერკვეს, სად მთავრდება რეალობა და იწყება რეკლამა და ანტირეკლამა. როგორც ყველგან, ისევე საქართველოში, და კიდევ უფრო მეტად, ვიდრე სხვაგან, მედია მიდრეკილია სენსაციონალიზმისაკენ და პოზიტიური ინფორმაციის მომგებიანად გაყიდვა გაცილებით რთულია, ვიდრე შოკში ჩამგდები, სკანდალური ინფორმაციისა. ამ სიტუაციაში ხელისუფლების ამოცანა უნდა იყოს გამოზომილი, ფაქტებზე ორიენტირებული, ობიექტური ინფორმაციით აღჭურვა და მწვავე კითხვებზე მაქსიმალურად სწორი და დროული რეაგირება. სამწუხარო ფაქტია, რომ დღეს საქართველოს მოსახლეობას ნეგატიური ინფორმაცია მეტად მიეწოდება და მისი მეტადაც სჯერა, რამეთუ ნაციონალების დროს ნეგატიური ინფორმაცია მკაცრად იფილტრებოდა, ხოლო პოზიტიური – ასმაგად და ათასმაგად ტირაჟირდებოდა და ვრცელდებოდა… სხვა რომ არაფერი, კარგად გვახსოვს უამრავჯერ გახსნილი ერთიდაიგივე ობიექტები – მე პირადად ყიფშიძის სახ. ცენტრალური რესპუბლიკური საავადმყოფოს 4 საზეიმო გახსნის მომსწრე ვარ 1 წლის განმავლობაში. და ეს სწორედ ის წელი იყო, როცა ერთ დროს ძლიერი და უმნიშვნელოვანესი რესპუბლიკური საავადმყოფო სრულად გაპარტახდა და მილიონობით ლარი შეიჭამა ნაცმოძრაობის დამქაშების მიერ. დღეს კი, რადგან ოცნების ხელისუფლების მხრიდან არ არსებობს სწორად შემუშავებული და წარმართული PR-კამპანია, და რადგანაც ხელისუფლების წარმომადგენელებს აკლიათ დამაჯერებელი არგუმენტაციის უნარ-ჩვევები, საზეიმო/პოზიტიურმა ინფორმაციამ მკვეთრად იკლო, ხოლო იგივე რუსთავი2 და სხვა არხებიც, რომლებსაც ნეგატიური ინფორმაცია ადრე მისხალ-მისხალ მიეწოდებოდა, ახლა ყველა საშუალებით ცდილობს, მოახდინოს ნეგატიური ინფორმაციის ტირაჟირება, რასაც ობიექტურთან ერთად საკმაოდ მრავალრიცხვოვანი სუბიექტური ფაქტორებიც განაპირობებს.
სამართლიანობის აღდგენა – დაგვიანების ბუმერანგი
სამართლიანობის აღდგენა იყო ქართული ოცნების ყველაზე მძაფრად გაჟღერებული და ხალხის მიერ ატაცებული დაპირება. რამდენადაც ყველაზე მეტად ნაციონალურმა მოძრაობამ მოსახლეობაში უსამართლობის, ზეწოლის, ქონებების წართმევის და მასობრივი ტერორის კვალი დატოვა, გასაგები მიზეზების გამო „ქართული ოცნების“ მხარდამჭერებს სწორედ ამ ფრონტზე მაინც სწრაფი და ეფექტური ცვლილებების მოლოდინი ჰქონდათ. ამას კოალიციის ლიდერის – ბიძინა ივანიშვილის მიერ ხშირად გაჟღერებული თეზაც უმაგრებდა მხარს – ის, რომ საყოველთაო აზრით, ეკონომიკური აღმავლობის მიღწევას გაცილებით მეტრი დრო და სახსრები დაჭირდებოდა, ვიდრე სამართლიანობის აღდგენას და ისიც, რომ მოსახლეობასაც კარგად ახსოვდა, როგორ მოკლე ხანში მოახდინა ნაციონალურმა მოძრაობამ შევარდნაძის კლანის და პოლიტიკური ელიტის წარმომადგენელების სწრაფად ნეიტრალიზაცია, ბიზნესების “ახევა” თუ პოლიციის და სხვა ძალოვანი უწყებების, ასევე – სასამართლოების მოხელეთა ძირეული წმენდა – გადახალისება.
სამწუხაროდაც და საბედნიეროდაც, კოალიცია „ქართულმა ოცნებამ“ სხვა გზა აირჩია – ნელი და არა რევოლუციური ცვლილებების გზა, რომელიც ნაწილობრივ კოალიციაზე გარე ფაქტორების და კოჰაბიტაციის დაჟინებითი მოთხოვნით იყო განპირობებული, იმ პირობებში, როდესაც მთელი ერთი წლის განმავლობაში ქვეყნის უმაღლეს პირად ისევ ნაცმოძრაობის ლიდერი – მიხეილ სააკაშვილი რჩებოდა. ხოლო ნაწილობრივ იმითაც, რომ კოალიციამ სრულიად შეგნებულად გადაწყვიტა, რომ გარიყულთა და ჩარეცხილთა რიცხვი ამჟამად გაცილებით ნაკლები უნდა ყოფილიყო – მხოლოდ ათობით ან ასობით ადამიანი, და არა – ათასობით, ან ათეულათასობითაც კი, როგორც ეს 2003-04 წლებში ნაციონალურმა მოძრაობამ გააკეთა.
შედეგად მივიღეთ ის, რომ უკანასკნელ ხანებამდე საქართველოს ხელისუფლებაში სასამართლო, საბანკო და სახელმწიფო აუდიტის სამსახურს ნაცმოძრაობის დროს დაწინაურებული კადრები ხელმძღვანელობენ. რომ ძალოვანი სტრუქტურების – პოლიციის და პროკურატურის ხელმძღვანელობაშიც ცვლილებები მხოლოდ პირამიდის მწვერვალზე მოხდა, და რომ ათეულ ათასობით საქმის გადახედვა ძალიან ნელი ტემპით – კუს ნაბიჯებით მიდის… ამან თითქოს შეამცირა ნაცმოძრაობის წაგების შემდეგ ყოფილი ხელისუფლების მხარდამჭერთა რიგებში გაჩენილი პანიკა თუ არა – დაძაბულობა, მაგრამ ამაზე მეტად გამოიწვია თავად ოცნების მხარდამჭერთა რიგებში იმედგაცრუება. მართლაც, რამ უნდა იმოქმედოს უსამართლობით დაჩაგრულ ადამიანზე იმაზე უფრო დამთრგუნველად, ვიდრე იმის აღმოჩენამ, რომ მის საჩივარზე პასუხს თურმე იმავე ადამიანებისაგან უნდა ელოდოს, ვინც მისი ჩაგვრის ან – უტყვი მოწმე, ან სულაც – ინიციატორები და წარმმართველები იყვნენ?!
სიტუაცია კარდინალურად შეიცვალა იური ვაზაგაშვილის ტრაგიკული სიკვდილის შემდეგ, როცა საზოგადოების აღშფოთებამ კრიტიკულ საზღვარს მიაღწია და როცა არა მარტო პროკურატურაში, არამედ უკვე პოლიციაშიც, სერიოზული წმენდა დაიწყო. მოხდა ზურაბ ვაზაგაშვილის ნაციონალების დროს მნიშვნელოვნად გაყალბებული საქმის გახსნა და ბრალდებულების – ყოფილი თუ მოქმედი ძალოვნების – დაკავება, და მერე, ლამის ერთ კვირაში – იური ვაზაგაშვილის მკვლელობაში ბრალდებულის ინდეტიფიცირება და დაკავებაც. გამოცხადდა, რომ უახლოეს ხანებში გახსნილი იქნება ჟვანიას და აფრასიძეების საქმეებიც… საზოგადოების იმ ნაწილს, რომელიც სამართლიაობის აღდგენის მოლოდინში იყო, – ფრთხილი იმედი, ხოლო ნაცმოძრაობის აპოლოგეტების და უსამართლობაში ეჭვმიტანილი პირების ახლობლებს სერიოზული შეშფოთება დაეტყოთ… ახლა ჯერი პროკურატურასა და სასამართლოებზეა.
კითხვა, რატომ ვერ მოხერხდა სამართლიანობის აღდგენის პროცესის რეალური დაწყება აქამდე, და რატომ მოხდა ეს მხოლოდ შვილმკვდარი მამის გაუგონარი მკვლელობის შემდეგ პასუხი ასეთია: პროკურატურაში საჭირო იყო სერიოზული ცვლილებები, რასაც დრო სჭირდებდა. საჭირო იყო წლების განმავლობაში წინა რეჟიმის პირობებში მეთოდურად გაყალბებული საქმეების ძირეული გადახედვა და ხშირად, ახალი ფაქტების მოძიება და ვერსიების გადახედვა. სამწუხაროდ, ვერავინ დამაჯერებს იმაში, რომ იური ვაზაგაშვილის ტრაგიკული სიკვდილი მართლაც უძლიერესი ფაქტორი არ აღმოჩნდა. ხელისუფლებამ და ძალოვანმა სტრუქტურებმა იგრძნეს, რომ ასე გაგრძელება აღარ შეიძლებოდა – რისი დასტურიც იყო ამ სიკვდილის შემდეგ რამდენიმე მაღალჩინოსნის გადაყენება, გადადგომა, თუ ბრალის წარდგენა…
თითქმის ამავე პერიოდში გაჟღერდა, რომ სამართლიანობის აღდგენის ფინანსური უზრუნველყოფისათვის ადრე ნაანგარიშები თანხა – 7 მილიარდი – ძალიან გაბერილი ყოფილა და უფრო საფუძვლიანი გათვლებით, ალბათ, 1 მილიარდი ლარი ეყოფა ამ მხრივ ხელისუფლების მხრიდან საჭირო ხარჯებს. უკვე ითქვა ისიც, რომ 2015 წლის ბიუჯეტში ამ პროცესის დასაწყები თანხები გათვალისწინებულია.
თუ ამას დავუმატებთ იმას, რომ წინა რეჟიმის ერთ-ერთი სერიოზული ბურჯი – უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარე – კოტე კუბლაშვილი უკვე ყოფილი თავმჯდომარეა, მოსალოდნელია სააკაშვილის მიერ შექმნილი უსამართლო სასამართლოს ყველაზე მაღალი სტრუქტურის მაღალი ღობის მორღვევის აქტიური პროცესი, რომელიც ალბათ, კიდევ უფრო კეთილისმყოფელ გავლენას მოახდენს ზოგადად სასამართლოების გაჯანსაღებაზე და მოსახლეობის მხრიდან ქართული სასამართლოსადმი ნდობის აღდგენაზეც.
ამ პროცესის დადასტურება იქნებოდა უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარის უკვე წარდგენილი კანდიდატურის დამტკიცება! ქალბატონ ნინო გვენეტაძის პროფესიონალიზმი და რეპუტაცია ეჭვს მხოლოდ ნაციონალებში (და მათ რუპორ ჟურნალისტებში) იწვევს, რომლებმაც სასამართლოს დამონების პროცესი სწორედ ნინო გვენეტაძის და მისი პრინციპული კოლეგების სასამართლოდან გამოძევებით დაიწყეს. იმედია, საქართველოს პარლამენტს ეყოფა იმის გააზრების უნარიც და ნებაც, რომ ეს საკითხი არ ჩააგდოს და უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარედ ნაციონალური „სასამართლოს“ მეორე ბურჯი, კუბლაშვილის მარჯვენა ხელი – ზაზა მეიშვილი არ დატოვოს. მოვლენების ასეთი განვითარება მე პირადად სრულად დამიკარგავს იმის განცდას, რომ საქართველოს პარლამენტს ან თავისი როლი ესმის, ან რეალობის განცდა გააჩნია. ასეთი სცენარი სწორედაც რომ ნაციონალების წისქვილზე წყლის დასხმა იქნებოდა. თუ იმას გავითვალისწინებთ, რომ აჭარაში ეს წყალი უკვე შხუილითაა მიშვებული ნაცების წისქვილზე, ნინო გვენეტაძის დანიშვნის საკითხის პოლიტიკური შინაომების და ვაჭრობის თემად გადაქცევა, ვფიქრობ, ხელისუფლებისათვის, და სახელმწიფოსათვისაც, ახალი ცუდი პროცესების სათავე შეიძლება გახდეს.
„უნიათო მთავრობა“
დღევანდელი ხელისუფლების სუსტი წერტილი არის საზოგადოებრივი ურთიერთობა, რეკლამა, საკუთარი პროგრამების ადამიანებამდე მიტანის არაკოორდინირებული და გაფანტული პოლიტიკა. გასაგებია, ვაშლის რეკლამაზე უფრო მნიშვნელოვანი ამ ვაშლის ხარისხი და გემოა! მაგრამ თუ ქვეყანაში 100,000-მდე ადამიანი ისარგებლებს საყოველთაო ჯანდაცვის უპირატესობით, მათი დიდი უმრავლესობა არ ჩათვლის თავს ვალდებულად ეს ამბავი ფართოდ გააპიაროს, და გამოდის, რომ 3.5 მილიონი ადამიანის მხოლოდ 3%-ს თუ ეცოდინება ამ ძალიან მნიშვნელოვანი პროგრამის შესახებ. სავარაუდოდ, მედიის უდიდესი ნაწილისათვის ეს თემა არაა აქტუალური, რადგან სკანდალურობის ნაკლებობის გამო რეიტინგულიც არ არის. საკუთარი არხი ხელისუფლებას არ გააჩნია… კიდევ კარგი, რომ სწორედ ჯანდაცვის სფეროში სამინისტროს საკმაოდ კარგი პი-არ სამსახური და პოლიტიკა აქვს, მაგრამ მაინც ასე მგონია, რომ დღეს საყოველთაო ჯანდაცვის პროგრამის დიდი სარგებელი მნიშვნელოვანწილად დაუფასებელია საზოგადოების მხრიდან. შესადარებლად მინდა გავიხსენო ნაციონალების ადრეულ პერიოდში ერთი იმ იშვიათ პროგრამათაგანი, რაც ჯანდაცვის ხელმისაწვდომობის გასაზრდელად მოიფიქრეს – მშობიარობის ვაუჩერები, და როგორ პირადად მონაწილეობდა მაშინდელი ჯანდაცვის მინისტრი (რომელიც არც ქარიზმით გამოირჩეოდა და არც – პოლიტიკური ტაქტით) ამ პროგრამის რეკლამაში! თანაც ეს იყო ადამიანი, რომელმაც საკუთარი მეუღლე საქართველოს ჯანდაცვის სისტემას არ ანდო და საზღვარგარეთ წაიყვანა მოსალოგინებლად… სულაც არ მიმაჩნია, რომ ასეთი „მინისტრული კლიპშემოქმედება“ მისაბაძი იყო, პირიქით. მაგრამ იმ ერთი უკიდურესობიდან, როცა ხელისუფლება ლამის მხოლოდ რეკლამით ესაუბრებოდა ხალხს და მხოლოდ სარეკლამო რეალობა ითვლებოდა მთავარ და ერთადერთ მნიშვნელოვან რეალობად – მოხდა გადასვლა ლამის მეორე უკიდურსეობამდე, როდესაც საზოგადოებისათვის მნიშვნელოვანი ამბების გაპიარება და რეკლამირება აღარ ითვლება მნიშვნელოვან და საჭირო ღონისძიებად. ამის მაგალითად გამოდგება ილია ჭავჭავაძის ძეგლის გახსნა, რომელიც ცუდი არ იქნებოდა საერთო სახალხო ზეიმად ქცეულიყო… ამის მაგალითი იყო ჩინეთიდან პირველი მატარებლის გამოვლა საქართველოზე და აბრეშუმის გზის აბრეშუმის რკინიგზად გადაქცევა, რომელიც ასევე ზედმეტად მოკრძალებულად გახმაურდა…
ამის სრული საპირისპირობაა ნაციონალების მძლავრი და ორგანიზებული, მეტად კონცენტრირებული სარეკლამო-პროპაგანდისტული კომპანია, რომლის მთავარი ელემენტებს – სწორი დაგეგმვა, სხვადასხვა მოძიებული ფაქტების გაბერვა, ერთ ფოკუსში მოქცევა და ერთიან მესიჯად ჩამოყალიბება, ხოლო შემდეგ – ამ მესიჯით მოსახლეობის მასირებული დაბომბვა წარმოადგენს. მათი მთავარი მესიჯია – „უნიათო (უუნარო) ხელისუფლება“, რომლის რეზონირება საკმაოდ ძლიერ ექოდ ხდება, რადგან თითოეული მათი წევრი თუ მხარდამჭერი ზუსტად სწორედ ამ მესიჯის გახმაურებას ახდენს. ხდება „ქართული ოცნების“ როგორც რეალური შეცდომების მისხალ-მისხალ მოგროვება (სამწუხარო რეალობაა, რომ ხანდახან ასეთი მოგროვება სულაც არაა ძნელი, რადგან ოცნება ნამდვილად იძლევა მსხვილი შეცდომების დაფიქსირების შანსსაც), და მერე ერთიან ფორმატში ჩამოყალიბება. ამ პროპაგანდის სათავეში რუსთავი-2 და „ტაბულაა“, ხოლო რამდენადაც ეს ინფორმაციები საკმაოდ სისტემატურია და რეიტინგების მომტან ნეგატიურ კონტენტს შეიცავს, ისინი სხვა არხებზეც მაქსიმალურად სწრაფად არის ხოლმე ატაცებული და ტირაჟირებული. თუმცა. რა თქმა უნდა, ეს მთავარი და არა ერთადერთი მესიჯია. სხვათაშორის, საკმაოდ შეცბა ნაცმოძური პროპაგანდა ზურაბ და იური ვაზაგაშვილების მკვლელობების საქმეზე პროკურატურის ეფექტური მუშაობის შემდეგ, რადგან ეს უკვე რთულად ეტეოდა „უნიათო ხელისუფლების“ მესიჯში… არის კიდევ „სახელისუფლებო ნეპოტიზმი“, „პრემიების მოყვარული ხელისუფლება“, „დასავლური კურსიდან გადამხვევი ხელისუფლება“, „ეკონომიკის დამანგრეველი ხელისუფლება“. სხვათაშორის, უნდა ითქვას, რომ ამ მესიჯების ცალკეული ასპექტები (მაგალითად ნეპოტიზმის შემთხვევების ადრეული დაფიქსირება) ნამდვილად შეიძლებოდა ოპოზიციის მხრიდან საზოგადოებრივი ინტერესის დაცვის ნიმუშად ჩათვლილიყო, რომ არა ერთი სერიოზული პრობლემა: დღეს ეს საზოგადოებრივი სამართლის სადარაჯოზე დამდგარი მამხილებლები გუშინ ნაცმოძრაობის ოღრაშობათა ქედუხრელი „გამპრავებლები“ იყვნენ, დღეს რომ ხელისუფლების ნეპოტიზმზე მუდმივად პირს ისველებენ, გუშინ სააკაშვილის კლანის საცეცებს და სააკაშვილის დედისათვის თითო-თითო ლარად გადაცემულ ქონებებს „ვერ“ იმჩნევდნენ, დღეს რომ საჯაროდ გამხდარი პრემიების და დანამატის მისხალ-მისხალ დაანგარიშების მეტი საქმე არაფერი აქვთ, ადრე საკუთარ 2-ჯერ და სამჯერ მეტ პრემიებსა და დანამატებს რატომღაც დამსახურებულად თვლიდნენ და მკაცრად დახურულ ინფორმაციად ჰქონდათ ჩარაზული…
საინტერესოა, რატომ არის მათი გადასახედიდან დღევანდელი მთავრობა “უნიათო”?
- ალბათ იმიტომ, რომ ბიზნესმენების ტერორით არ ახდენს ბიუჯეტის შევსებას?
- ალბათ იმიტომ, რომ ვითომდა დონალდ ტრამპის 300-მილიონიანი ცრუ ინვესტიციებით (სინამდვილეში რომ იქეთ უხდიდნენ ტრამპს გასამრჯელოს) არ იწონებს თავს მსოფლიოში?
- თუ იმიტომ, რომ მთელი მსოფლიოდან ჩამოყვანილი არქიტექტორებისათვის „ატკატებით“ არ არის დაკავებული?
- თუ იმიტომ, რომ ქუჩაში ახალგაზრდების ჟლეტით არ ქმნის „ნულოვანი ტოლერანტობის“ და ადგილზე ლიკვიდაციის მომნუსხველ რეალობას?
- თუ იმიტომ, რომ ნარკოტიკების და იარაღის ჩადებით არ ახდენს ოპოზიციის აქტივისტების დაშინებას?
- თუ იმიტომ, რომ ხალხის სისხლზე პრემიებით მადააშლილი დაგეშილი ნიღბიანების ზონდერჯგუფები არ გააჩნია?
- თუ იმიტომ, რომ პროკურორები და მოსყიდული ადვოკატები მომენტალურად არ ახდენენ ფსიქოლოგიურად დამუშავებული პატიმრებისგან საპროცესო გარიგების გამოგლეჯას?…
ნაციონალური მოძრაობა ძალიან ცდილობს, რომ „კონსტრუქციულობის“ ქურქი მოისხას – ლაპარაკობს 36 ნაბიჯზე, სტრატეგიაზე, თანამშრომლობაზე, ბიზნესის გამოცოცხლებაზე, გადასახადების შემცირებაზე, რეალური ინვესტიციების წახალისებაზე… ამ დროს იმ ყველაფერზე, რისი რეალურად „დიდოსტატებიც“ იყვნენ, იმაზე არ ლაპარაკობენ… მორცხვობენ, ეტყობა… ანდა, ლომი და კატას არაკის არ იყოს, ყველაფერს ხომ არ გაამხელენ 🙂 …
პრობლემა იმაშია, რომ სანამ ნაციონალური მოძრაობა არსებობს, და არსებობს ისე, რომ ძველ დანაშაულებებზე არც პასუხი უგიათ და არც მოუნანიებიათ, ახლანდელი ხელისუფლების რეალურ შეცდომებზე ლაპარაკი გაძნელებულია ორი მიზეზის გამო: ა) ზოგიერთ გონიერ, მაგრამ ფრთხილ ადამიანს ეშინია, ამით ჯერ კიდევ საკმაოდ ცოცხალ ნაცმოძრაობას ხელმეორე სუნთქვა არ გაუხსნას, ბ) ზოგიერთ გონიერ, მაგრამ არანაკლებ ფრთხილ ადამიანს არ სურს, რომ მისი კრიტიკული მესიჯები ნაცმოძრაობასთან ასოცირების შთაბეჭდილებას ქმნიდეს.
ლარის კურსის შემცირება
დღევანდელობის მძიმე გამოწვევად იქცა ლარის კურსის შთამბეჭდავი ვარდნა, რომელმაც ბოლო 3 თვის განმავლობაში 25%-ს გადააჭარბა. ამას აქვს ობიექტური და სუბიექტური მიზეზები, რომელთა ერთობლიობა სულ უფრო მეტ ახალი ფაქტორს და ახალ აქტიურ მოთამაშეებს ითრევს და ფაქტია, რომ თუ თავდაპირველად ლარის კურსის შემცირება არც ისე ძლიერი იყო – დაახლოებით 12-13% ლამის 2 თვეში, ბოლო 1 თვის განმავლობაში ეს ცვლილება უფრო დაჩქარდა და ნაცების სანუკვარი ლოზუნგის „უნიათო მთავრობის“ მთავარი სამიზნე გახდა.
ლარის დასუსტების რამდენიმე, შედარებით ზედაპირზე არსებული, მიზეზი:
ა) 2014 წლიდან (განსაკუთრებით – ზაფხულიდან) გასაგები მიზეზების გამო საქართველოში მნიშვნელოვნად შემცირდა სავალუტო შემოსავლები, განსაკუთრებით – რუსეთიდან და უკრაინიდან. რუსული რუბლის სწრაფმა (2-ჯერ მეტად ვარდნამ!) დოლარის მიმართ ახლო სამეზობლოს ყველა იმ ქვეყანაზე მოახდინა დიდი გავლენა, რომლის ეკონომიკაც ან მიბმულია რუსეთზე და რუბლზე (სომხეთი, ტაჯიკეთი, ბელორუსი), ან სადაც მიგრანტთა მიერ გამომუშავებული გადარიცხვები (საქართველო, ყირგიზეთი, ტაჯიკეთი, მოლდოვა, აზერბაიჯანი) მოდიოდა. თუ გავიხსენებთ, ჯერ კიდევ ნიკა გილაურმა აღიარა, რომ ქვეყანაში სავალუტო შემოსვლის სერიოზული წყარო (25%) სწორედ ემიგრანტების მიერ გადმორიცხული თანხები იყო. დღეს ეს წყარო, მისი რუსულ-უკრაინული სერიოზული ნაკადი – თითქმის განახევრებულია… ეს კი წლიურად რამდენიმე ასეული მილიონი დოლარის დანაკლისია…
ბ) შემცირდა პირდაპირი უცხოური ინვესტიციები. მართალია, 2014 წლის მე-3 კვარტალში სერიოზული ზრდა აღინიშნა, რის გამოც ჯამურად შარშან ინვესტიციები მაინც მეტი აღმოჩნდა, ვიდრე 2012 წელს, მაგრამ ეს საკმარისი არაა და დოლარის მასის დანაკლისი ვერ აანაზღაურა.
გ) შიდა ინვესტიციების ძალიან კარგი ზრდის ფონზე 2014 წლის პირველ ნახევარში, მეორე ნახევრიდან ტემპმა იკლო. მაგრამ მთლიანობაში ინვესტირების წლიურ მოცულობაში ლარით შენატანების წილი შედარებით მეტი აღმოჩნდა.
დ) საპასპორტი რეჟიმის ცვლილებებმა, კერძოდ სრულიად მოულოდნელმა რეგულაციებმა უვიზო რეჟიმის ქვეყნების მოქალაქეებისათვის 90 დღიანი შეზღუდვის დაწესების შესახებ, ტურისტული ნაკადების ზრდის ტემპები შეამცირა (თუმცა მთლიანობაში ტურისტების რაოდენობა და შემოსავლებიც გაიზარდა, მაგრამ, ალბათ, სავიზო რეგულაციების გარეშე უკეთესი დინამიკა გვექნებოდა), ხოლო უძრავი ქონების ბაზარზე გარკვეული რეგულაციების დაწესებამ შეამცირა მცირე და საშუალო მასშტაბის უცხოური ინვესტიციები.
დ) სამწუხაროდ, ზედმეტად მკაცრი აღმოჩნდა ტენდერების ჩატარების ბიუროკრატიული არტახები. ნაცების დროს ტენდერები სრული ფორმალობა იყო, ტენდერი რომ ცხადდებოდა, რეალურად ჩაშლის შანსი 0.00% იყო – უკვე წინადღეს ყველამ იცოდა, ნაცების რომელი ერთგული ფირმა იგებდა ტენდერს და ისიც, – რა ფასად! ხოლო ახლა წინასწარდაგეგმილი ტენდერები აღარაა, რაიმე დოკუმენტაციის ხარვეზის, ან მაღალი რისკის გამო ტენდერები საკმაოდ ხშირად იშლება, და წლის ბოლოს ბიუჯეტის ხარჯვით ნაწილში ბევრი აუთვისებელი თანხა დაგროვდა, რომლის წლის ბოლოს ათვისება არ გამოდგა იოლი და თან ბაზარზე მომეტებული რაოდენობით ლარის გამოყრას შეუწყო ხელი. ლარის ფულადი მასის ამ ასიმეტრიამაც ხელი შეუწყო ნოემბრიდან სავალუტო ბაზრის ცვლილებას. თუმცა, ბიუჯეტის გავლენა ლარის კურსის დევალვაციაზე მაინც არ უნდა ყოფილიყო მნიშვნელოვანი, განსხვავებით 2013 წლისაგან, როდესაც ხელისუფლებას, 2012 წელს მომავალი საშემოსავლო გადასახადების ნაცმოძრაობის მიერ უკანონოდ წინსწრებით გადარიცხვის გამო, საგადასახადო შემოსავლები დააკლდა და იგი და დაგროვილი ნაშთებიდან გაზარდა.
ე) 2014 წელს ხელისუფლებამ დაიწყო ზრუნვა საგარეო ვალის შემცირებაზე. ვალის პროცენტების მომსახურების გამო გაცილებით მეტი სავალუტო სახსრების გაცემა გახდა საჭირო. ამ ფონზე, იმისგან განსხვავებით, რომ 2006-2012 წლებში ნაცმოძრაობის „ჯადოქრები“ ახალ-ახალი კრედიტებით ახდენდნენ ლარის კურსის სტაბილიზაციას, სამაგიეროდ კი მომავალ თაობებს სულ უფრო გაზრდილ საგარეო ვალს უტოვებდნენ კაბალად, ქართული ოცების ხელისუფლებამ სცადა უარი ეთქვა ვალის ზრდის მანკიერ ტენდენციაზე. სამწუხაროდ, საგარეო პირობები არ აღმოჩნდა ხელმშემწყობი.
ვ) სწორედ 2014 წელს ეროვნულმა ბანკმა დაახლოებით 775 მილიონი ღირებულების დოლარი შეიძინა და ამოიღო ბრუნვიდან, ხოლო წლის ბოლოს, როცა დოლარმა მთელს მსოფლიოში ზრდა იწყო, დიდხანს მხოლოდ აკვირდებოდა სიტუაციას და საჭირო ჩარევებს აგვიანებდა. მერეც ეს ჩარევები მცირემასშტაბიანი იყო და დოლარზე არსებულ მოთხოვნილებას ჩამორჩებოდა. სადღეისოდ ეროვნულ ბანკს გაყიდული (ბრუნვაში დაბრუნებული) აქვს 660 მილიონი დოლარი (მაინც 115 მილიონით ნაკლები, ვიდრე ამოღებული). თავის დროზე ნაცმოძრაობის მიერ დანიშნული ეროვნული ბანკის პრეზიდენტის ლოიალობა ქვეყნისადმი (და ახალი ხელისუფლებისადმი) მეტია, თუ – ყოფილი პატრონების მიმართ, ეს ნამდვილად არაა ადვილი სათქმელი…
ვ) ყველაზე უცნაური კი იყო ის დისონანსი, რაც გაისმოდა სხვადასხვა სახელისუფლებო სტრუქტურების მხრიდან დოლარის კურსის მატების შესახებ, რომლებიც ან საერთოდ თავს არიდებდნენ სიტუაციის განმარტებას, ან ქარაგმებით ლაპარაკობდნენ, იცილებდნენ რა პასუხისმგებლობას პირადად საკუთარი მხრებიდან!
ზ) ლარის გარდა დოლარის მიმართ მსოფლიოს უმრავლესი ვალუტები გაუფასურდა. ბოლო კვირამდე ლარი გაუფასურების ტემპებით დსთ-ს და ევროკავშირის ბევრ ვალუტაზე (მაგალითად, ნორვეგიულ, შვედურ და ჩეხურ კრონაზე, პოლონურ ზლოტზე, სერბულ დინარზე და სხვებზე) უკეთ გამოიყურებოდა (http://bfm.ge/index.php?newsid=8787 ). ბოლო დღეებში დანიური კრონაც 23%-ით, ხოლო აზერბაიჯანული მანათი სულაც 35%-ით გაუფასურდა დოლართან მიმართებაში და დიდი შანსია, რომ 24 თებერვალს ლარის კატასტროფული ვარდნა, სწორედ ორი აზერბაჯანული ბანკის ფილალების მხრიდან თბილისში დოლარის სერიოზული რაოდენობით შესყიდვამ გამოიწვია.
თ) დაბოლოს, მთელი რიგი ექსპერტები არა მარტო თავიანთ მოლოდინებს ახმოვანებდნენ, არამედ აშკარად კატასტროფულ სცენარებს ხატავდნენ. განსაკუთრებით მძიმე შედეგის მომტანი იყო შევარდნაძის დროს პარლამენტის საბიუჯეტო ოფისის ხელმძღვანელის და სააკაშვილის დროს ეროვნული ბანკის პრეზიდენტის აპოკალიპტური პროგნოზები, რომლებიც მხოლოდ სკანდალის და საკუთარი ორაკულობის იმიჯის განმტკიცების მიზანს ემსახურებდა. აღნიშნული სპეციალისტი მშვენივრად არის ინფორმირებული იაზე, რომ სავალუტო კურსის 20-25%-იანი ვარდნა, როცა მთელს რეგიონში ანალოგიური პროცესები მიმდინარეობს, და ზოგიერთი ვალუტა ლარზე უფრო მეტადაც კი გაუფასურდა დოლართან მიმართებაში, ვერ აიხსნება მხოლოდ შიდა ფაქტორებით, მაგრამ იგი მუდმივად მხოლოდ ხელისუფლების პასუხისმგებლობაზე საუბრობს, თუმცა რატომღაც ავიწყდება, რომ მთელ მსოფლიოში მისი საპარლამენტო საბიუჯეტო ზედამხედველობის დროს დამყარებული წლიური სავალუტო ინფლაციის რეკორდი – 8500% – დღესაც გინესის რეკორდებში არის დაცული!
ხელისუფლება დაგვიანებით, მაგრამ მაინც მიხვდა, რომ სწრაფი და ენერგიული ზომებია საჭირო! ეს შეიძლება იყოს მნიშვნელოვანი ინვესტიციური პროექტების ხელშეწყობა და დაჩქარება, გადასახადების დაქვეითება (მაგალითად, ბინების გამქირავებელთა მიმართ) და შეზღდული მოცულობის კრედიტის აღება…
კოალიციის პოლიტიკური პრობლემები
კოალიციას ნამდვილად აქვს სერიოზული პოლიტიკური პრობლემები:
ა) მოსახლეობის მხრიდან ნდობის შენარჩუნების,
ბ) გართულებულ ეკონომიკურ მდგომარეობაში დაპირებული მიღწევების კიდევ უფრო ძნელად მისაღწევადობის დაძლევის
და
გ) საკუთარი რიგების გაწმენდისა და დისციპლინის დამყარების. ეს უკანასკნელი, ალბათ, განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია.
რაც უფრო დრო გადის, მით უფრო აშკარაა, რომ ქართული ოცნების საპარლამენტო ფრაქციაც კი, მთლიანად უმრავლესობაზე რომ აღარაფერი ვთქვათ, იმდენად ჭრელია, რომ მისი აღქმა ერთიან გუნდად ძნელდება. ადრე ამ განსხვავებებს ნაცმოძრაობის დამარცხების სურვილი, ხალხის მხრიდან მიცემული მანდატი და უკეთესი მომავლის მოლოდინი ანეიტრალებდა. ახლა კი მგონი, დაიჯერეს, რომ საქმე გაკეთებულია, რომ მათ ტახტს არაფერი ემუქრება, და რომ მართლა დადგა ოცნებების და განცხრომის დროს…
სამწუხაროდ, ბოლო რამდენიმე თვის განმავლობაში კარგად გამოჩნდა, რომ თვითდამშვიდება ძალიან ნაადრევი იყო და რომ პრობლემები ახალი ძალით და სიმწვავით იჩენს თავს.
აი, რამდენიმე გამწვავებული პრობლემა:
ჯოკია ბოდოკიას საქმე
აღნიშნულ საქმეზე დიდხანს შეჩერება დროის ფუჭი კარგვა მგონია. რატომღაც არავინ საუბრობს იმაზე, რომ ჯოკია ბოდოკია არა მერიის ზედამხედეველობის სამსახურის უფროსია, არამედ – ამ სამსახურის აპარატის უფროსი მხოლოდ, ანუ დაბალი რანგის ფუნქციონერია, რომელსაც ნამდვილად არ შეეძლო ასეთი ტიპის „სერვისის“ გაწევა და სასტუმროსთვის ნანატრი პერსპექტიული ადგილის გარანტირება. რა თქმა უნდა, შეიძლება იყოს საფუძვლიანი ეჭვი, რომ მას ფული სხვისთვის გადასაცემად სჭირდებოდა და სწორედ ის “სხვა” იქნებოდა მაღალი დონის მოხელე შესაბამისი მაღალი დონის გაყალბების მანდატით.
მაგრამ, მოდით, ჯერ ის ვიკითხოთ, ვინ გადაიხადა ეს, – საქართველოსთვის მართლაც ძალიან მაღალი – ქრთამი!
აღმოჩნდა, რომ უბრალო ქართველ ქალბატონს გადაუხდია, ვინმე ნათია მახარაშვილს, სასტუმროს აშენების მოსურნე ირანული ფირმის ნდობით აღჭურვილ პირს. არც ის ვიცით, ვინ და როდის დაპირდა ნათია მახარაშვილს 180,000 დოლარს, და არც ის, რას წარმოადგენს ეს იდუმალებით მოცული ირანული ფირმა, რომელიც ნუცუბიძის ბოლოში, ლტოვილების ბინაში ფორმალურად ჩაწერილია და ამ მისამართს იყენებს იურიდიული საბუთებში. ეს ისტორია მაგონებს მეორე იდუმალებით მოცულ აღმოსავლელ „ბიზნესმენს“ – მარკ მონემს, რომელიც თითქოს უშველებელი ფირმის წარმომადგენელი იყო, ერთ პრეს-კონეფერნციაზე გამოჩნდა და მერე აორთქლდა… ვინმეს ხელწერას ხომ არ გაგონებთ თქვენც ეს ყველაფერი? აი, ვინმე ისეთის, ჯოკია ბოდოკიასთვის ქრთამის მიცემა რომ შესაძლო მიზანს წარმოადგენდა, ალბათ, და არა – სასტუმროს აშენების მიზნის მიღწევის საშუალებას! როგორც მაფიოზი კოლომბო იტყოდა – „იგივე სიფათები და იგივე ინსტრუმენტები…“ D:D:D
სავარაუდოდ, არცა ირანელები ყოფილან… იყო ერთი ნათია მახარაშვილი, რომლის ხელით ვიღაცამ 50,000 დოლარის გადაცემა, შეიძლება, იმისთვის დაგეგმა, რომ ჯოკია ბოდოკიასთვის მოქრთამვის ამბავი „აეწია“ – პროკურატურის წინასწარ გაფრთხილებით… იქნებ არც ირანელებია, არც სასტუმრო, არც ქრთამი… და ეს მხოლოდ სათაგურში დადებული ყველი იყო… და არც ჯოკია ბოდოკია აინტერესებდათ იმ „მარკ მონემებს“ და მათ დამქოქავ მელიებს… უფრო სწორად ჯოკია ბოდოკიას მეგრული გვარ-სახელი აინტერესებდათ მხოლოდ, რომელსაც მერე ადვილად მიაბამ ქალაქის მერის მეგრულსავე გვარს და გამოაცხობ ნაზუქივით მსუქან მითს იმაზე, რომ ჯოკია სოფ. კოკიდან არის და ბავშვობა დავით ნარმანიასთან ერთად გაატარა… (სინამდვილეში ჯოკიას ვაკეში აქვს ბავშვობა გატარებული).
ასე რომ, ამ ამბავში ძალიან საინტერესოა ეს ირანული ფირმა, და კიდევ უფრო საინტერესო, ვის ხვდებოდა და ვის ესაუბრებოდა ნათია მახარაშვილი „ოპერაცია ჯოკიამდე“ გარკვეული დროის განმავლობაში…
აჭარის გასაჭირი
ჯოკიასგან განსხვავებით, აჭარა – ნამდვილად რეალური თავის ტკივილია. და რეალური თავის ტკივილია უკვე დიდი ხანია. იმის გამო, რომ აქ მიხეილ სააკაშვილმა ძალიან ღრმა ფესვები დატოვა, რომელსაც “ქართულმა ოცნებამ” გამოსწორებული პოლიტიკა და გაცილებით უკეთესი ადამიანური რესურსები, ჯერჯერობით მაინც, ვერ დაუპირისპირა. ინფორმაცია, რომელიც ბოლო 1 წლის განმავლობაში, ჯერ კიდევ თვითმმართველობის არჩევნებამდე, აჭარიდან მოდიოდა, შემაშფოთებელი იყო, – რამდენადაც არ ჩანდა სწორი, პატიოსანი და მართალი მხარე! ყველა მხარე, რომელიც რაღაც ძიძგილაობებში იყო ჩართული, თავის მხარეზე საბნის გადაქაჩვას ცდილობდა და, ნაციონალური მოძრაობის გულის გასახარად, არც მორალით დაიკვეხნიდა და არც – პარტიული დისციპლინით. ამას გარდა, გვახსოვს, „უფლებადამცველ“ მედეა ვასაძის ფენომენალური უფლებადამრღვევობა ადგილობრივ ჟურნალისტებთან მიმართებაში, გვახსოვს გა-VIP-ებული ქოლგადაჭერილი ავთანდილ ბერიძე, გვახსოვს მურმან დუმბაძის ნათესავებით შელესილი აჭარის მმართველი კადრები… ბატონი ხაბაძის ბევრი არაფერი მახსოვს, თუმცა, არაა გამორიცხული, მასაც არ დაეკლო ხელი ნათესავებისთვის ხელის გამართვის საშვილიშვილო საქმეში… შედეგი ძალიან ცუდია – დღეს აჭარის უმაღლეს საბჭოში უმრავლესობა უკვე ყოფილი უმცირესობა და მასთან გარიგებული „პერებეჟჩიკები“ არიან. მურმან დუმბაძე კი გინესის რეკორდის ახალი ნომინაციას უმიზნებს, – „ყველა პარტიიდან გარიცხული პოლიტიკოსის“ ნომინაციას. სიტუაცია დრამატულ-კომიკურია, მაგრამ რამდენადაც თავად თავმჯდომარის გადასაყენებლად 2/3-ს ჯერ ახლადგამომცხვარი „უმრავლესი უმცირესობა“ ვერ აგროვებს, ახლა მაინც შეიძლება დაჯდომა და გადაწყვეტა, სად რა უნდა მოხერხდეს…
„ქართული ოცნების“ პოლიტიკური გუნდი
„ქართული ოცნების“ კოალიციას უკვე გამოაკლდა თავისუფალი დემოკრატების მთელი გუნდი. ახლო პერსპექტივაში, ეს ორმხრივად საზიანო გადაწყვეტილებად მიმაჩნია. „თავისუფალი დემოკრატების“ პარტიული სტრუქტურები რეგიონებში ძალიან სუსტია, თუკი საერთოდ არსებობს, და არც ისაა ცხადი, რა ფინანსური რესურსებით აპირებს ალასანია მომავალი არჩევნების მოგებას. არსებობს ერთი ძალა, რომელიც სიამოვნებით შესთავაზებდა ალასანიას თავის საკმაოდ მძლავრ ინფრასტრუქტურას და საიმედოდ გადამალულ „პარტიის ოქროსაც“, მხედველობაში მყავს ან ერთიანი ნაცმოძრაობა, ან მას ფორმალურად ვითომ გამოყოფილი ახალი სტრუქტურები, (მოძრაობა „ივერია“ ნიკა რურუას თამადობით), მაგრამ ალასანიასთვის ასეთ ალიანსში გაერთიანება ძალიან წამგებიან ნაბიჯად მიმაჩნია, რომელსაც იმედი მაქვს, იგი არ გადადგამს.
მოგებული, არა მგონია, კოალიციაც იყოს. „თავისუფალი დემოკრატები“ არა მარტო თავისი პროდასავლური ორიენტაციით არიან ცნობილნი, არამედ საკმაოდ კარგი წარმომადგენლები ჰყავდათ პარლამენტში, რომელთა ხმების და ორგანიზაციული უნარ-ჩვევების გამოკლება როგორც ვიცე-სპიკერის, ასევე – კომტეტების თავმჯდომარეების ადგილებზე საკმაო დანაკლისია. მომზადებული ხალხი მომხრეებიდან უცებ მოწინააღმდეგედ რომ გადაიქცევა, გარკვეული ხნით მაინც – ეს სერიოზულ პოლიტიკურ პრობლემებს ბადებს. და ისიც გასათვალისწინებელია, რა ძალებით მოხდა „თავისუფალი დემოკრატების“ ჩანაცვლება პარლამენტში – ძირითადად, ნაციონალური მოძრაობის ყოფილი აქტივისტებით, რომელთა ერთგულება „ქართული ოცნების“ მიერ დეკლარირებული პრინციპებისადმი ცოტა ძნელად წარმომიდგენია, რადგან კარგად მახსოვს, სად იყვნენ და რა პოზიციებზე იდგნენ 2012 წელს. აქვე ისიც უნდა ვთქვა, რომ “კაბელების საქმის” ისედაც გაჯანჯლებული ძიება უკვე პროკურატურას იმის მსგავს ზარალს აყენებს, როგორც ლაშა ნაცვლიშვილის დროს ტრაქტორების საქმის გაჯანჯლება, მაგრამ თუ ბოლოსდაბოლოს საქმე ალასანიასადმი ბრალის წაყენებამდე მივიდა, ამას დასავლეთში მართლაც საკმაოდ ცუდი გამოხმაურება ექნება…
ამას ემატება მედიაში მაქსიმალურად მუსირებული ხმები, რომ თითქოს რესპუბლიკელებიც აპირებდნენ კოალიციის დატოვებას. რაც უკვე არა იმდენად რაოდენობრივი, არამედ ხარისხობრივი ცვლილება იქნებოდა, რამდენადაც კოალიცია სამი სუბიექტის მიერ დაფუძნდა და ორი პირველი დამფუძნებლის გასვლა, რა თქმა უნდა, მნიშვნელოვან კითხვებს გააჩენდა საერთაშორისო თუ შიდა ასპარეზზე. მეორე მხრივ, თავად რესპუბლიკელებისთვისაც ეს ნაბიჯი ნამდვილად არ იქნებოდა მომგებიანი, რადგან მიუხედავად პარტიული სტრუქტურების შედარებით უკეთესი ორგანიზებისა, ფინანსებთან დაკავშირებით რესპუბლიკელებიც თავისუფალი დემოკრატების დღეში აღმოჩნდებოდნენ.
მაგრამ დღეს კოალიციის ყველაზე სუსტი სუბიექტი თავად პარტია „ქართული ოცნებაა“, რომელთა ლიდერებს შორის გარკვეული პრობლემები არსებობს და ეტყობა, რომ პარტიული დისციპლინა და პრინციპებისადმი ერთგულება სერიოზულად მოიკოჭლებს. ამის ნათელი მაგალითი ზაქარია ქუცნაშვილის თვითდასახელება იყო. ნორმალურად ფუნქციონირებადი პარტიული თუ კოალიციური სტრუქტურის შემთხვევაში ასეთი მაგალითები ლამის გამორიცხულია და კარგად გამოჩნდა, რომ პარლამენტში როგორც ეს ფრაქცია, ასევე უმრავლესობა სერიოზულ სამუშაოს საჭიროებენ.
ამას ემატება მინისტრების ბოლოდროინდელი ცვლილებები, მერიაში მოსალოდნელი გადანაცვლებები და ა.შ. ცოცხალი ორგანიზმისათვის ასეთი ცვლილებები ტრაგიკული არაა, მაგრამ ისინი და მათთვის გაძლების დემონსტრირება სწორედაც რომ ორგანიზმის სიცოცხლისუნარიანობის ტესტი უნდა გახდეს.
ვფიქრობ, „ქართულ ოცნებას“ სერიოზული გადალაგება სჭირდება. თუმცა, სულაც არაა აუცილებელი, რომ ეს გადალაგება ყოველთვის ადამიანების და სახეების ცვლილებები უნდა იყოს. ხშირად შეიძლება, ამ ადამიანებისათვის მათი ფუნქცია-მოვალეობების ზუსტად განმარტება და მათ მიერ ამ პრინციპების აღიარება და განუხრელი დაცვა აღმოჩნდეს. ეს პარტიის ახალი აღმასრულებელი მდივნის ირაკლი კობახიძის უმნიშვნელოვანესი ამოცანაა, რადგან თუ ასეთი ცვლილებები არ განხორციელდა, და პარტიის მექანიზმები და პრინციპები არ დაიხვეწა, ამას მომავალ საპარლამენტო არჩევნებზე შეიძლება ხმების დაკარგვა და პოზიციების შესუსტება მოჰყვეს. ვფიქრობ, ამ ცვლილებებს ირაკლი კობახიძის გარდა კოალიციის ლიდერის, ბიძინა ივანიშვილის აქტიური მონაწილეობაც დასჭირდება.
სხვათა შორის, გრძელვადიან პერსპექტივაში თავისუფალი დემოკრატების კოალიციიდან გასვლა შეიძლება არც გამოდგეს ცუდი ამბავი და დემოკრატიული განვითარებისთვის ახალი სტიმულიც კი აღმოჩნდეს. თუ ისინი ნაციონალური მოძრაობის საცეცებში არ აღმოჩნდებიან (რისი საფრთხე თუნდაც იმიტომაა ძალიან რეალური, რომ მუდმივად მსგავს – ოპოზიციურ – პლატფორმაზე იქნებიან და მსგავსი (კრიტიკული) განცხადებების გაკეთება მოუწევთ რაც საზოგადოებაში მათ მაინც ერთ ძალად მოსაზრებას გამოიწვევს, თუნდაც ეს ასე რომ არ იყოს), მაშინ შეიძლება მართლაც მოახერხონ დისკრედიტირებული ნაცური ოპოზიციის ნაცვლად ახალი, ჯანსაღი ოპოზიციის ჩამოყალიბება. მაგრამ ამისათვის საჭიროა ახლავე სწორად განსაზღვრონ სტრატეგიაც, ტაქტიკაც და ფინანსების მოპოვების შანსები და გზები. და ისიც გასათვალისწინებელია, რომ ხიდების საბოლოოდ ჩატეხვა ყოფილ პოლიტიკურ პარტნიორებთან და იაფფასიანი დამამცირებელი პოპულიზმი ძალიან ცუდი ტაქტიკაა და მხოლოდ იმის მაჩვენებელია, რომ პირადული სძლევს პოლიტიკურს, რაც პოლიტიკაში გრძელვადიან პერსპექტივაში წამგებიანი მიდგომაა (ეს ეხებოდა ირაკლი ღარიბაშვილსაც და ამ ბოლო დროს, განსაკუთრებით, – ირაკლი ალასანიას)…
აღნიშნული განვითარება, რაოდენ გასაკვირად არ უნდა ჟღერდეს, არც „ქართული ოცნების“ კოალიციისათვის იქნება ცუდი. გასაგებია, რომ სრულიად დისკრედიტირებული ნაცმოძრაობის ნაცვლად თავისუფალი დემოკრატების ოპოზიციაში ყოფნა უფრო ძნელიცაა, მაგრამ უფრო გამაჯანსაღებელიც, როგორც საერთოდ ნორმალური კონკურენციის ნებისმიერი შემთხვევა. რადგან რეალურ ოპონირებას მოითხოვს და მესიჯი – „აბა, თქვენ რაღა გაქვთ სალაპარაკო!..“ უკვე უფრო რეალური მესიჯებით უნდა ჩანაცვლდეს, რაც “ქართული ოცნების” რიტორიკასაც, ოპონირების ტაქტიკასაც და ზოგადად პარტიის/კოალიციის პროგრამასაც ახალ უფრო მაღალ საფეხურზე გადაიყვანს, და უფრო ჯანსაღი პოლიტიკის, და საზოგადოებისთვის უფრო სასარგებლო ცვლილებების საწინდარი შეიძლება აღმოჩნდეს.
საგარეო ურთიერთობების შესახებ
ალასანიას გადადგომის ისტორიაში მისი მხრიდან სერიოზული შეცდომა იყო ევროპული ვექტორის ცვლილების ავტომატურად დაკავშირება საკუთარ გადადგომასთან – „ილიკო ჩიგოგიძის ღალატი სამშობლოს ღალატიაო“, ზუსტად ეს ლოზუნგი გამახსენა და დამაჯერებლობის იგივე კოეფიციენტი გააჩნდა, თუ უარესი – არა.
მაგრამ მთლიანობაში „ქართული ოცნების“ ბოლო პერიოდის (ალბათ – თვითმმართველობის არჩევნების შემდეგი პერიოდის) განმავლობაში მართლაც არის გარკვეული მომენტები, რაც არ არის გამორიცხული, საქართველოს დასავლელი პარტნიორების მხრიდან გარკვეული ეჭვიანობის საფუძველი გახდეს – ქართულმა მხარემ არ მიიღო დასავლეთის საკმაოდ აშკარა სურვილი, თავი დაენებებინა ნაცმოძრაობის აქტივისტების სასამართლო დევნისათვის (და სწორადაც მოიქცა, რომ არ დაანება, რადგან ვერაფრით გაამართლებდა ამ პოლიტიკურ გარიგებას ქართული საზოგადოების თვალში), ქართულმა სახელმწიფომ ბრალი წაუყენა მიხეილ სააკაშვილს (და ჩემი აზრით, ძალიან სწორადაც მოიქცა), რომელიც დასავლეთის მხრიდან რეფორმატორ დემოკრატ პოლიტიკოსად ითვლება, მიუხედავად იმისა, რომ დასავლეთს ძალინ დიდი იმედი ჰქონდა, რომ გარკვეული ხნით დევნილობის შემდეგ სააკაშვილი საქართველოში დაბრუნებას შეძლებდა… ქართულმა პროკურატურამ საქმე აღძრა თავდაცვის სამინისტროს მაღალჩინოსნების მიმართ სავარაუდო ფინანსური მაქინაციების გამოსაძიებლად (რამაც დასავლეთში შეიძლება მართლაც გააჩინა იმის განცდა, რომ, მათი აზრით, ნაციონალების მიმართ წარმოებული „პოლიტიკური დევნა“ ახლა თავისუფალ დემოკრატებზეც გავრცელდა); ამას დაემატა ბიძინა ივანიშვილის კრიტიკა 3 არასამთავრობო ორგანიზაციის ლიდერების მიმართ, რასაც რამდენიმე დღეში გოგა ხაინდრავას მხრიდან სწორედ ამ ორგანიზაციების მხრიდან გარკვეულ „კორუფციულ სქემებში“ შესაძლო მონაწილეობის შესახებ იყო ლაპარაკი. მართალია, არც იმის გადაჭრით თქმა შეიძლება, რომ ხაინდრავას გამოსვლა ივანიშვილთან იყო შეთანხმებული და თავად გოგა ხაინდრავამაც აღიარა, რომ მას კითხვები სახსრების შესაძლო კორუფციულ სქემებთან უცხოეთიდან ჰქონდა და რომ საქართველოში დასახელებული ორგანიზაციების პროექტებში მოხვედრის მომენტში ამ სქემებში და ამ ორგანიზაციათა პროექტებში არაფერი კორუფციული არ იყო. მაინც, ამ ყველაფერმა, შეიძლება, გარკვეული ეჭვი გააჩინა, ხომ არ უკავშირდებოდა ამ ორგანიზაციების ხელმძღვანელების მიმართ გაჟღერებული ბრალდებები იმას, რომ ისინი დასავლური ორგანიზაციების – ამერიკის სახელმწიფო დეპარტამენტის, ამერიკის საერთაშორისო განვითარების სააგენტოს, ევროკავშირის, ევროსაბჭოს და სხვათა საიმედო პარტნიორებად ითვლებიან… ამას ყველაფერს დაემატა საქართველოს მთავრობაში საგარეო საქმეთა და ევროინტეგრაციის სამინისტროს ხელმძღვანელობაში მომხდარი ცვლილებები და გარკვეული შენელების პერიოდი, რაც ასეთ ცვლილებებს ყოველთვის მოჰყვება ხოლმე.
სამწუხაროდ, სრულად არ ხდება იმ სარგებლის გამოყენება, რაც საგარეო ურთიერთობაში გამოცდილ დიპლომატებს შეუძლიათ მოიტანონ – სალომე ზურაბიშვილი იქნება ეს თუ ირაკლი მენაღარიშვილი. არ ხდება ქართული ემიგრაციის სერიოზული პოტენციალის შესახებ სერიოზული დაფიქრება, განსჯა და გამოყენების პოლიტიკის და სტრატეგიის ჩამოყალიბება. “საქართველო, შენ ვინ მოგცა, შვილი დასაკარგავიო!” – დავწერე ეს ბლოგი 2012 წლის არჩევნების წინ და მეგონა, რომ ეს მხოლოდ სააკაშვილის ხელისუფლებას სჭირდებოდა მიგრანტებისადმი დამამცირებელი დამოკიდებულების დაწუნება… დღეს სიტუაცია უკეთესი კია, მაგრამ პრობლემები მაინც სახეზეა – ორმაგი მოქალაქეობის, საკუთრების შეძენა/დაკანონების და ა.შ. ამ საკითხზე თითქოს კარგი შეხვედრა ჰქონდა ირაკლი ღარიბაშვილს სალომე ზურაბიშვილთან… მაგრამ შეხვედრა შეხვედრად დარჩა და არავითარი ძვრა არ მომხდარა.
ამ ყველაფერს ემატება ისიც, რომ საგარეო სამინისტროს კადრების დიდი ნაწილი ნაცმოძრაობის მიერ პოლიტიკური ნიშნით შერჩეული კადრებია, ხოლო არჩევნების წაგების შემდეფ ნაცებმა რამდენიმე ათეული სანდო კადრი სასწრაფოდ საზღვარგარეთ საელჩოებში გაამწესეს. არ ვიცი, ყველა მათგანი ინარჩუნებს თუ არა ნაცებისადმი ლოიალობას, მაგრამ ხომ კარგად გვახსოვს, ლოიალობის “გარანტირების” როგორი მეთოდები ჰქონდათ, – ჩეზარე ბორჯიას და ჰიმლერს რომ შეშურდებოდათ, ლამის…
ჩემი საბოლოო შეფასება ისაა, რომ ყველაფერი ზემოთჩამოთვლილის გამო კარგი იქნებოდა საქართველოს ხელისუფლების ყველა სტრუქტურა – ფორმალურად თუ არაფორმალურად, ყველა მოქმედი თუ ძველი კადრის და თუ საჭიროა, დაქირავებული ლობისტების მეშვეობითაც, – აქტიურად ცდილობდეს ჩვენს მთავარ სტრატეგიულ პარტნიორებთან ურთიერთობათა შესაძლო გაგრილების თავიდან აცილებას. კარგი იქნება, ახლა მაინც მოხდეს უცხოურ ასპარეზზე PR კამპანიის სწორი და კოორდინირებული წარმართვა, რაც ცოტა დაგვიანებული კია, მაგრამ ჯერაც „სჯობს გვიან, ვიდრე არასდროს“ ეტაპზეა… ისიც არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ამერიკას და რუსეთს შორის დაძაბული ურთიერთობები 2016 წლის არჩევნებზე ისედაც საკმაოდ მოძლიერებული რესპუბლიკური პარტიის შანსებს საკმაოდ ზრდის და ამ მხრივაც დროზეა მუშაობა დასაწყები…
ქართულ-უკრაინული ურთიერთობის პრობლემები
ვერ დავეთანხმები იმ ხალხს, ვინც ამბობს, რომ მერე რა – პრობლემა არ არის, ყველაფერი მოგვარდება!
კატეგორიულად ვერ დავეთანხმები იმათაც, ვინც აღშფოთებულია და მზად არის უკრაინის საელჩოსთან საპროტესტო მიტინგების ცეცხლი დაანთოს, რომ უკრაინის მთავრობა „ჭკვაზე მოიყვანოს“.
ფაქტია, ლამის უკვე საბოლოოდ ჩაძირულმა ნაციონალურმა მოძრაობამ გადარჩენის ძალიან სერიოზული შანსი მიიღო. – ახალი ქვეყანა, ახალი ხელისუფლება, ახალი ფული, ახალი შესაძლებლობა, დაგეგმონ მრავალმილიარდიანი ბიუჯეტები, მოახდინონ ილუზიების ტირაჟირება, “დაამარცხონ კორუფცია” იმისთვის, რომ პარალელურად აააყვავონ საკუთარი კორუფცია, დაიჭირონ ქურდები, რომ თავად მოჯდნენ ქურდებად, აღზარდონ ახალი უკრაინელები, და ათასი სხვა ვარდისფრად შეღებილი ოღრაშობები…
მიხეილ სააკაშვილი, რომელიც ვითომდა საქართველოს მოქალაქეობას ვერ შეელია და ოფიციალურ სამთავრობო თამამდებობაზე უარი განაცხადა, სინამდვილეში ყველაზე უკეთეს პოსტს მოეჭიდა – რეფორმების არაოფიციალური ხელმძღვანელია, პოროშენკოს პირადი დესპანი, რომლის სტატუსის წინაშე ევროპის და ამერიკის ყველა მნიშვნელოვანი კარი გაიღება, რომელიც უცხოური წამყვანი ტელევიზიების მუდმივი რესპოდენტი კვლავ გახდება და რომელიც, საკუთარი თანაგუნდელებისაგან განსხვავებით, პასუხს არც არაფერზე აგებს! – როგორც კი შეხედავს, რომ საქმე ცუდადაა, მაშინვე შეძლებს აორთქლებას და საკუთარი რევოლუციონერობის და რეფორმატორობის უზადო ნიჭის სხვა მთავრობისთვის შეთავაზებას. ეს მაშინ, როცა მინისტრებს და მინისტრების მოადგილეებს შეიძლება უფრო სერიოზულად მოთხოვოს პასუხი უკრაინელმა ხალხმა, რომელიც სავარაუდოდ, ერთ დღეს ისევე გამოიღვიძებს, როგორც ნაცებისგან მრავალ წელს მოტყუებულმა და გათანგულმა ქართველმა ხალხმა გამოიღვიძა.
მაგრამ მანამდე, ყოველგვარი თვითდამშვიდების გარეშე ვფიქრობ, რომ მიხეილ სააკაშვილმა და მისმა გუნდმა მართლაც სერიოზული შესაძლებლობა მიიღო, რომელსაც ისინი, დარწმუნებული ვარ, არა უკრაინელი ხალხის აყვავებისათვის, არამედ საქართველოში საკუთარი დაბრუნებისათვის, ეცდებიან, გამოიყენონ!
ვფიქრობ, ქართულმა სახელმწიფომ სერიოზულად დააგვიანა ნაცმოძრაობის მამხილებელი დოკუმენტების გამრავლება და გავრცელება! მართალია, პროკურატურას დრო უნდა, მაგრამ რამდენი დოკუმენტური მასალა არსებობს – თუნდაც ნინო ზურიაშვილის სტუდია „მონიტორის“ ან ნანა ლეჟავას სტუდია GNS-ის მიერ გადაღებული, ან გოგა ხაინდრავას საოცრად ექსპრესიული დოკუმენტური ფილმი – “დემოკრატიის შუქურა”, რომელთა გავრცელება უკრაინაში დღემდე მაინც რთული არ იქნებოდა? დღესაც ხომ შეიძლება სასწრაფოდ ამ ფილმებისთვის სუბტიტრების სხვადასხვა ენაზე მომზადება და მთელ მსოფლიოში მათი ტირაჟირება? გასაგებია, რომ ადრე სჯობდა. გასაგებია, რომ ვინც სააკაშვილის გუნდის უკრაინაში ჩასახლებას ხელი შეუწყო, არც ისე მიამიტია, რომ ეს ყველაფერი არ იცოდეს, მაგრამ დასავლურ სამყაროში მედიის და საზოგადოების ინფორმირებას სერიოზული მნიშვნელობა აქვთ! აბა, გვენახებინა უკრაინული, ან პოლონური, ან უნგრული საზოგადოებისათვის და მედიისათვის „დემოკრატიის შუქურა“ და „მინისტრის მეგობარი“ და მერე გვენახა, როგორ მოახერხებდნენ სააკაშვილი, საყვარელიძე და ადეიშვილი ამ საზოგადოების დაბოლებას? ან პოროშენკო როგორი ხალისით დანიშნავდა მათ?..
ახლა კი სასწრაფოდ გამოსასწორებელია ის დიდი პოტენციური ზარალი, რასაც სააკაშვილი, და ამერიკაში მშვენივრად მოკალათებული იაკობაშვილი და ლომაია ეცდებიან მიაყენონ საქართველოს საერთაშორისო რეპუტაციას, რომელსაც სამწუხაროდ, ჩვენი საელჩოები, და პირველ რიგში ამერიკაში ჩვენი საელჩო, ჯეროვან წინააღმდეგობას არ თუ ვერ უწევენ… ძალიან ძლიერი ლობისტური ორგანიზაცია უნდა იქნას გამოყენებული მათი პროპაგანდის წინააღმდეგ! არა ისეთი, რომელსაც ოქროთი მოვარაყებული ბლანკები ექნება, არამედ, ისეთი, რომელიც ძალას და ენერგიას არ დაზოგავს მიხეილ სააკაშვილის “კაიკაცობის” და ცრუპენტელობის შესახებ ინფორმაციის მისაწოდებლად და ყოველნაირი ბინძური ინსინუაციების გასაბათილებლად.
მოკლედ, რადგან ნაციონალების უკრაინაში მეორედ მოსვლა ვერ აღვკვეთეთ, იმითაც, რომ ჩვენი გასაკეთებელი საჭიროდ ვერ გავაკეთეთ, ახლა პოროშენკოს შეგონებებს, დემარშებს და მოთხოვნებს დიდი ეფექტი არ ექნება. პირიქით, ამ სიტუაციაში ძალიანც სწორი მგონია პრეზიდენტ მარგველაშვილის ვიზიტი კიევში და უკრაინელი ხალხისათვის ამ მძიმე ჟამს მათ გვერდით სოლიდარობის გამოხატვა! ნუ დავიწყებთ ახლა, პოროშენკოს გვერდით არ უნდა გაევლოო … მე იქ პოროშენკოზე მეტად უკრაინელი ხალხი, მათი დაღუპული გმირები და მათი მგლოვიარე ოჯახები დავინახე! ჰოდა, იმ ხალხს ჭირდებოდა ჩვენი თანაგრძნობა, და თუ იმას გავიხსენებთ, რომ ბევრი მათგანი აფხაზეთში ჩვენს გვერდით იბრძოდა, ჩვენც გვჭირდებოდა!
მოკლედ, უკრაინასთან მეგობრული ურთიერთობები არ უნდა გაწყდეს. პარადოქსული სიტუაცია, რომ დღეს იქ საქართველოს ხელისუფლების მთავარი მოწინააღმდეგეების მთავარი ბუდე მოეწყო, უკრაინასთან დაპირისპირების მიზეზად არ უნდა იქცეს. ამავდროულად, ძალიან სერიოზულად უნდა გაკონტროლდეს ამ “დნეპრდალეულთა” საქართველოსთან კავშირები და მათ მიერ პოტენციურად ვანდეის მოწყობის სცენარების შესაძლებლობა უნდა გამოირიცხოს.
საზოგადოების გახლეჩა თუ გაერთიანება
მთავარი კი ეს მგონია: – საქართველოს ხელისუფლებამ და ბიძინა ივანიშვილმა ისევ, როგორც 2012 წელს უნდა მოახდინონ ქართული საზოგადოების ჯანსაღი ძალების გაერთიანება. ერთიანობა, ოღონდ ჯანსაღი და პატიოსანი ძალების ერთიანობა დღესაც იგივე ხარისხის ამოცანაა, რაც 2012 წელს იყო. ვინაც თავი მხოლოდ კორუფციით და უგერგილობით “გამოიჩინა”, უნდა დატოვოს კიდეც პარტია თუ კოალიციას. მაგრამ თუ ვინმეს რესპუბლიკური პარტია ზედმეტად ამბიციური ჰგონია, ან ზაქარია ქუცნაშვილი – პარტიიდან გასაშვები, ჯერ კეთილი ინებონ და მათზე უკეთესი და მათი ჩამნაცვლებელი კადრები მოიძიოს. ქართული რეალობა ისეთია, რომ ის პარტიები და პოლიტიკოსები გვყავს, რაც გვყავს. ეგენი უნდა გამოვიყენოთ და ბუნებრივი გადარჩევის გზით (არჩევნებით) უნდა დავხვეწოთ ხოლმე…
საქართველოს ხელისუფლების სამივე შტომ – პრეზიდენტმა, პრემიერ-მინისტრმა და პარლამენტის სპიკერმა ერთმანეთთან ურთიერთობის სწორი ფორმები უნდა მონახონ და, ხალხის წინაშე მაინც, კინკლაობას თავი უნდა ანებონ! ყველა უნდა შეეგუოს იმ ფაქტს, რომ დღეს ერთ ეტლში არიან შებმულები და ამ ეტლის ნატანჯ მგზავრებს – ქართულ საზოგადოებას ახალი გადაჩეხვები კი არ სჭირდება, არამედ 25-წლიანი უმძიმესი მონაკვეთის იმედიანი დასასრული.
ხოლო ამ იმედიანი დასასრულის, რომელიც ახალი გზის დასაწყისი უნდა გახდეს, მთავარი შემადგენელი ნაწილი ორი იქნება – მშვიდობა და ეკონომიკური აღმავლობა. სწორედ ამიტომ, მიუხედავად ჩემი ნაწილობრივი, ძირითადად მორალური – სოლიდარობისა საყდრისის დამცველების და “პანორამა თბილისის” მოწინააღდეგეთა რიგი არგუმენტებისადმი, მინდა ვთხოვო, დაფიქრდნენ, ისედაც მძიმე დღეში მყოფ ლარზე ამ ეკონომიკური პროექტების შეჩერება კიდევ უფრო როგორ კატასტროფულ დარტყმას მიაყენებდა…
მთავარ საფრთხეზე – რუსული დათვის ჩვენკენ შემოტრიალებაზე ამჯერად არ მილაპარაკებია. და მაინც, აშკარაა, რომ ირგვლივ მრავალი ქარიშხალია, არა მარტო გემის ეკიპაჟზე, არამედ თითოეულ ჩვენთაგანზეცაა დამოკიდებული, ეს გემი გააღწევს, თუ ფელინის ცნობილი ლაინერივით ამაღელვებლად და ლამაზად, სიმღერით და ორკესტრის ჰანგებში – დაიღუპება…
თფუი, ეშმაკს! D:D:D
მედიაკოკონა
Posted: 2013/10/03 Filed under: განვრცობილი ფიქრები | Tags: ბიძინა ივანიშვილი, მედია, ჟურნალისტები 3 Comments
ვაჰ, მედიავ, რაშიგან ხარ, რას გვაბრუნებ, რა ზნე გჭირსა…
—————————————————–
მართლაც რა არის მედია? საიდან მოდის და სად მიდის??
როგორი უნდა იყოს? რას უნდა გვიამბობდეს? უნდა გვაფხიზლებდეს თუ უნდა გვაგიჟებდეს? თუ „ნანას“ უნდა გვიმღერდეს და შაქარყინულივით გვატკბობდეს?
სინამდვილეში ჩვენ ეს არ ვიცით.
ვიცით, რომ მედია უნდა ასახავდეს სიმართლეს!
ადვილი სათქმელია! და რომელ სიმართლეს, მაპატიეთ?
განა ეკა კვესიტაძის სიმართლე როდესმე რამეთი დაემსგავსება ნინო ჟიჟილაშვილის სიმართლეს? განა როდესმე ერთ ტემბრში და ერთნაირი არგუმენტებით მოჰყვებიან სიმართლეს თამარა ჩერგოლეიშვილი და ია ანთაძე?
მედია უნდა იყოს ხალხის – საზოგადოების ინტერესების სადარაჯოზე! სწორია!.. მაგრამ სად გადიოდა ეს საზოგადოების ინტერესების სადარაჯო 2003-ში? 2004-ში? 2005-ში? 2006-ში? 2007-ში? 2008-ში? 2009-ში? 2010-ში? 2011-ში?
და ვინ ავლებდა ამ სადარაჯოს წრფეს? – ინგა გრიგოლია თუ ნანა ლეჟავა? თუ – ნანუკა ჟორჟოლიანი?
და თუ ვინმეს აკრიტიკებს მედია – ვინც არ უნდა იყოს ეს კრიტიკის ობიექტი – რომელიმე ყოფილი ფუნქციონერი იქნება, თუ მოქმედი პრემიერ-მინისტრი, აქვს თუ არა ამ პიროვნებას კრიტიკაზე პასუხის უფლება? რა თქმა უნდა აქვს! სხვანაირად ხომ გამოვა, რომ მედია კი არა, რელიგიური დოგმა ყოფილა?!
და თუ აქვს კრიტიკაზე პასუხის უფლება, როგორ უნდა გამოიყენოს ეს უფლება – იგნორი ჰქმნას? კონკრეტული დამრღვევის მიმართ სასამართლოს მიმართოს? თუ უბრალოდ განაცხადოს, რომ ეს და ეს კრიტიკა არ იყო არგუმენტირებული და მომავალში მაინც ნუ გააკეთებთ ასეო?
გგონიათ, რომ ბიძინა ივანიშვილის დაცვას ვაპირებ და ჟურნალისტებთან მისი შეხვედრა სწორი ფორმატის არჩევნად მიმაჩნია?
ცდებით…
მე მხოლოდ ის ვთქვი, რომ ბიძინა ივანიშვილს, ისევე როგორც ნებისმიერ სხვა მოქალაქეს (და არამოქალაქესაც) აქვს უფლება კრიტიკაზე არგუმენტაცია მოითხოვოს, თავისი კონტრარგუმენტაცია მოიშველიოს, თუ საჭიროდ მიიჩნევს – სტატია გამოაქვეყნოს, და თუ გადაწყვეტს – სასამართლოშიც იჩივლოს.
მაგრამ ის, რაც დღეს ვიხილე, ჩემი აზრით არ იყო სწორი არჩევანი.
როდესაც ვინმეს ხელისუფლება გააჩნია, მას მეტი პასუხისმგებლობა უნდა ჰქონდეს კიდეც. და ძალიან ფრთხილად უნდა იყოს, რომ მისი ნაბიჯები არ (და ვერ!) შეფასდეს ზეწოლად, ანგარიშსწორებად, დაშინების მცდელობად, კრიტიკის ჩახშობად, პირის აკვრად და მედიის კონტროლად! ამიტომ, რამდენადაც საქმე არა საშუალო რანგის ყოფილ ფუნქციონერს, არამედ მოქმედ პრემიერ-მინისტრს ეხება, ნამდვილად აჯობებდა, ეს შეხვედრა ან საერთოდ არ ყოფილიყო, ან პრემიერის რეზიდენციაში მაინც არ ყოფილიყო. აბსოლუტურად უნდა გამორიცხულიყო იმის მინიშნებაც კი, რომ პრემიერ-მინისტრი უფრო კომფორტულად იგრძნობდა თავს, თუ მედია ნაკლებს გააკრიტიკებდა მას და მთავრობას, მეტ კარგს დაწერდა და ქებით მოიხსენიებდა.
მედია ნამდვილად არ არის კეთილშობილ ქალთა პანსიონი და სადაც მედია იქცევა ისე, როგორც კეთილშობილ ქალთა პანსიონი, იქ ხშირად უკვე საკმაოდ რესპექტაბელური ბორდელია ჩამოყალიბებული.
რატომღაც მგონია, რომ პრემიერის დღევანდელი შეხვედრა უფრო მომგებიანი სწორედ იმ ჟურნალისტებისათვის აღმოჩნდა, ვისაც პრემიერმა დიდი დრო დაუთმო. ჩემი აზრით, ინგა გრიგოლიას საკმაოდ შეფერთხილმა რეიტინგმა სერიოზულად იმატა დღეს და ქ-ნი ინგა დღევანდელი შეხვედრიდან მაქსიმალურად გამოწურავს დივიდენდებს. თორემ აგერა ხართ თქვენ და აგერაა ინგაც!..
პრემიერ-მინისტრის მხრიდან საუკეთესო დაცვა და პრევენციაც არა დღევანდელი შეხვედრა, არამედ ის მინისტრები იყო, ვინც უკვე იყო დვანსა და დიცშიც და ვინც, დარწმუნებული ვარ, კიდევ უფრო ხშირად გამოჩნდება მომავალში. პრემიერის საუკეთესო თავდაცვა იქნება არა ნინო ჯანგირაშვილის ეკონომიკური ცოდნის პირადად შემოწმება, არამედ ეკონომიკის სფეროში წინგადადგმული ნაბიჯები – როგორც ინვესტიციების მხრივ, ასევე, ამ ინვესტიციების კარგად და კონკრეტულად გაშუქების მხრივ! თუ არ მოგვწონს, რას წერს მედია მთავრობის საქმიანობაზე, მოდით, ისიც ვიკითხოთ, რამდენ პრეს-რელიზს აწვდიან შესაბამისი სამინისტროს წარმომადგენლები და საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურები მედიას? სადაც სამინისტროს ოფიციალური პირები მედიასთან რეგულარულად ურთიერთობენ, დავიჯერო, იმ სამინისტროების შესახებაც არავითარი პოზიტიური ნიუსი არ ვრცელდება? თუ მიხეილ სააკაშვილის მთავარი იდეოლოგ-პროპაგანდისტი თამარა ჩერგოლეიშვილი ახერხებს, რომ საელჩოებს, დიპლომატებს, ბიზნესმენებს ინგლისურენოვანი შხამიანი „ტაბულა“ ციმციმ მიართვას, პრემიერ-მინისტრის აპარატის შესაბამისი სამსხური ვერ უნდა ახერხებდეს ყოველკვირეული ინგლისურენოვანი დაიჯესტის გამოშვებას და გავრცელებას? მართალია, ბოლო 2 თვეა ასეთ დაიჯესტს – CGS Group Weekly Report on Georgia/Caucasus მე პირადად უკვე ვღებულობ ელექტრონული ფოსტით ყოველ სამშაბათს, მაგრამ ეს მაინც არ არის მთავრობის ოფიციალური ორგანო, და თან არაა გამორიცხული, რომ სხვა პრობლემაც იყოს – ახლა უკვე ინგლისურად კი არის, მაგრამ ქართულად თუ იღებს ანალოგიურ დაიჯესტს ქართული მედია?
პრემიერ-მინისტრის აპარატი ძალიან ბევრ ნიჭიერ ადამიანს აერთიანებს, რომელთაც მედიასთან და არასამთავრობო სექტორთან ურთიერთობა ნამდვილად არ უნდა უჭირდეთ – ნათია ლაზაშვილი, კოკა ყანდიაშვილი, თამარ ჩუგოშვილი… დავიჯერო, ისინი უფრო უმტკივნეულოდ არ მიიტანდნენ ივანიშვილის გულისტკივილს და სათქმელს ქართული პოლიტიკური ტელემედიის წარმომადგენლებთან?
არ ვიცი, ხელმძღვანელობს თუ არა ბატონი ბიძინა ნაპოლეონის დევიზით – „თუ გინდა, რომ საქმე კარგად გაკეთდეს, თავად გააკეთეო“, მაგრამ ვშიშობ, ეს ფრაზა დღეს აქსიომად კი არა, აფორიზმადაც უკვე ძნელად თუ ჩაითვლება.
==================================
მაგრამ ეს ყველაფერი იმიტომ არ მითქვამს, რომ ამ შეხვედრაზე მედია უპირობო გამარჯვებულად, ან უპირობოდ მართალ მხარედ მიმაჩნია…
სამწუხაროდ, დღევანდელმა შეხვედრამ კიდევ ერთხელ დაგვანახა, რომ ქართული მედია და, კერძოდ ტელემედია, მათი წარმომადგენლების დიდი ნაწილის სახით, საკმაოდ მწყრალადაა თავის წილი პასუხისმგებლობის აღებაზე და გაღმა შედავება მიაჩნია საუკეთესო თავდაცვად. თუ პროფესიონალიზმის ხშირ დეფიციტსაც გავითვალისწინებთ, და იმასაც, რომ კრიტიკის არგუმენტაციის თაობაზე თხოვნა საკმაოდ ლოგიკურია, და ისიც, რომ მხოლოდ ერთი მხარის წარმომადგენელი რესპოდენტის ჩაწერა ვერ ჩაითვლება ჟურნალისტურ სტანდარტად… მოკლედ, საკრიტიკო ნამდვილად შეიძლება ბევრი მოინახოს ქართველი ჟურნალისტების მიმართ…
და აბა, ურნალისტებზე რაღა უნდა ითქვას?! და იმ შეხვედრაზე რამდენიმე ტიპური და შეფარული ურნალისტიც იყო. და ზოგიერთები კიდე როგორ უდროოდ დააკლდნენ ახლახანს…
თუ პრემიერის მხრიდან ცოტა უხერხულიც იყო თავის თავზე რამდენჯერმე გამეორებული ფრაზა იმაზე, როგორ რისკზე და პოტენციურ მსხვერპლზე წავიდა იგი, როცა პოლიტიკურ ბრძოლაში ჩაება (თავადაც აღნიშნა ეს უხერხულობა), ჟურნალისტების მხრიდან მართლაც ცოტა უმადურობას ჰგავს ამ ფაქტის სრული იგნორირება.
თუ პრემიერის მხრიდან ტონი მიუღებელი იყო და მართლაც გამოსჭვივოდა სურვილი იმისა, რომ ასწავლოს ჟურნალისტებს, სად, რა და როგორ თქვან, და როგორი არგუმენტები მოიყვანონ (ვიმეორებ, რომ არა ივანიშვილის სტატუსი, ეს შეიძლება არც ისე მიუღებელი ყოფილიყო საკუთარი კრიტიკით გაღიზიანებული რიგითი მოქალაქის მხრიდან), ასევე ნაკლებად მისაღები მგონია ჟურნალისტების მხრიდან პრემიერისათვის იმის კატეგორიული ტონით რჩევა, როდის და სად უნდა ჩავიდეს.
თუ ბიძინა ივანიშვილის მხრიდან შეთავაზებულ შეხვედრას მხოლოდ უარყოფით კონტექსტში განიხილავენ, რატომ არ იხსენებენ იმას, რომ მიხეილ სააკაშვილი მათ დიდ ნაწილს (რამდენიმე რჩეული ურნალისტის გარდა), წლების განმავლობაში არამცთუ არ შეხვედრია, საერთოდ წერილობითი ურთიერთობის სურვილიც არ გასჩენია! ნუთუ ვერ ხვდებიან, რომ თუ ბიძინა ივანიშვილის მხრიდან გულწრფელად გამოხატული ჭკუის დარიგება აღმაშფოთებლად მიაჩნიათ, ხოლო მიხეილ სააკაშვილის მხრიდან კარგად შენიღბულ, მაგრამ ყველასთვის გასაგებ ტვინების გასწორებაზე დუმდნენ, დუმდნენ იმაზე, ნაცმოძრაობის რეჟიმმა როგორ მოსპო და მიითვისა 12-დან 11 დამოუკიდებელი ტელევიზია, როგორ დახურა უამრავი გაზეთი და ჟურნალი, როგორ და რატომ დაარბიეს „იმედი“, რა გაუკეთეს ვახო კომახიძეს, როგორ ებრძოდნენ „მაესტროს“, „ბათუმელებს“, „პალიტრას“… – ნუთუ მართლა ვერ ხვდებიან, რა საოცრად მარაზმატულია ასეთი ორმაგი სტანდარტი, რომელიც უფლებას გაძლევს დაუსრულებლად აკრიტიკო ის, ვინც ადამიანად გთვლის, მაშინ როცა 10 წელი ელაქუცებოდი და შესციცინებდი მას, ვინც ძაღლადაც არ გაგდებდა? რა თქმა უნდა, ეს ყველას არ ეხება, თუმცა ის, რომ ზოგადად მედიის და ცალკეული ჟურნალისტების დამოუკიდებლობის ხარისხიც და პირშიმთქმელობაც შესამჩნევად გაიზარდა 2012 წლის 1 ოქტომბრის შემდეგ, ეს ეჭვს არ იწვევს.
მოკლედ, ეს სახელიც სწორედ ამიტომ ავირჩიე ამ სტატიისთვის.
„მედიაკოკონა“ იმ ჭიაკოკონობას ვუწოდე, რაც დღეს პრემიერის და ჟურნალისტების ერთობლივი მეცადინეობით ვიხილეთ.
პრემიერს დაავიწყდა, რომ ის ჩვეულებრივი მოქალაქე კი არა, პრემიერია. და მიუხედავად იმისა, რომ გულწრფელობაც და საკუთარი ღირსების განცდაც აძლევს უფლებას, რომ მისი მაკრიტიკებელ ჟურნალისტებს არგუმენტაცია მოთხოვოს და კორექტულობა თხოვოს, სწორედ მისი პრემიერობის სტატუსი უზღუდავს ამ შანსს, რადგან თმენის მეტი ვალდებულებაც აქვს და თან ძალიან ადვილია, რომ მავანმა ეს შინ და გარეთ მის მიერ მედიაკონტროლად და ცენზურის მცდელობად წარმოაჩინოს. ეჭვი არ მეპარება, რომ თამარა ჩერგოლეიშვილის „ტაბულა“ უკვე გამალებული მუშაობს ამ „გაცდენილი“ შეხვედრის ინგლისური ტიტრებით გამდიდრებაზე და მთელ მსოფლიოში „გამოფენაზე“. ამ მხრივ, პოტენციური ზიანი პრემიერისათვის თვალსაჩინოა.
ჟურნალისტებს დაავიწყდათ, რომ ისინიც არ არიან უნაკლო ანგელოზები. რომ მათაც აქვთ თმენის ვალდებულება, როცა აკრიტიკებენ. რომ თუ პრემიერის მხრიდან იყო ეს ცოტა უცნაური ფორმატი, თავად კრიტიკის საგანი სულაც არ იყო ხელწამოსაკრავი… და რომ ქართულ საზოგადოებას შეიძლება მათ მიმართაც ჰქონდეს კითხვები იმაზე, რამდენად მომზადებულები არიან ისინი, რამდენად სწორედ და დაკვირვებით არჩევენ არგუმენტებს თუ კვალიფიციურ რესპოდენტებს, რამდენად სუფთაა მათი წარსული ან აწმყო, და როგორ სწორად ესმით მათ მედიის როლი და მოვალეობა (არა მარტო უფლებები!).
მედიაკოკონის კიდევ უფრო გაღვივების შედეგი შეიძლება ორგვარი იყოს:
ა) თუ მედია კიდევ უფრო მეტი დაჟინებით გააგრძელებს ივანიშვილის მთავრობის კრიტიკას, იმ ფონზე, როცა კოჰაბიტაციის და უსასრულოდ გადადებული სამართლის ასრულების პირობებში ნაციონალების კრიტიკა უკვე მინავლდა და აღარც იმდენად აინტერესებს საზოგადოებას, ხოლო ნინო ბურჯანაძე სარგებლობს იმით, რომ იგი ლამის ერთადერთი არასახელისუფლებო პოლიტიკური ძალაა, რომელსაც მხოლოდ კითხვები აქვს დღევანდელი ხელისუფლების ყველა შტოს მიმართ, და პასუხს კი მხოლოდ 5 წლის წინანდელ და ადრინდელ წარსულზე თუ თხოვენ, ამას შეიძლება ის შედეგი მოჰყვეს, რომ მედია სულ უფრო მეტად დაასხამს წყალს ბურჯანაძის წისქვილზე და მის შანსებს გაზრდის. ამის ბოლო კი ის შეიძლება იყოს, რომ ბურჯანაძე თუ პრეზიდენტი გახდება, ივანიშვილი დაპირებისამებრ თავის ვალდებულებებს მოიხსნის, სულაც წავა საქართველოდან და ეკონომიკურად საკმაოდ მძიმე სიტუაციაში მყოფი საქართველო სამოქალაქო დაპირისპირების ახალ ტალღაზე “გადატეხავს” ეკონომიკურ პრობლემებს. ჟურნალისტების სამწუხაროდ მინდა ვთქვა, რომ ამ შემთხვევაში დღევანდელი პირობები და თავისუფლების დონე შეიძლება მოენატროთ.
ბ) თუ მედია (მიუხედავად დღევანდელი მედგარი წინააღმდეგობისა), მართლაც ხმას ჩაიგდებს, მორჩილ კეთილშობილ ქალთა პანსიონად იქცევა, ხელისუფლების ქება-დიდებას გაიხდის ხელობად, მაშინ ეს მთავრობაც ისევე შეიძლება გატუტუცდეს, როგორც ნაცმოძები და ეს იგივე დიქტატურამდე მიგვიყვანს, რომელსაც ქართველი ხალხი, გაჭირვებით მაგრამ მაინც ისევე (ან – უფრო უარესადაც მოიშორებს), როგორც ეს ნაცმოძრაობის მიმართ უკვე გაუკეთებია.
გამოსავალი კი ისაა, რასაც დასავლურ დემოკრატიულ ქვეყნებში დიდი ხანია, მიხვდნენ – მთავრობა მედიას არ უნდა ტუქსავდეს, მაგრამ მედია საკუთარი პროფესიონალიზმის, ეთიკურობის და სტანდარტების ამაღლებაზე თავად უნდა ზრუნავდეს, და თავად უნდა ცდილობდეს სარეველებისაგან განთავისუფლებასაც. მთავრობას ისევე ძალიან სჭირდება კრიტიკული და ფხიზელი მედია, როგორც მედიას – დისტანცირებული და არადამპურებელი, სამართლიანი და პროფესიონალი მთავრობა. სწორედ ასეთი გრილ-გესლიანი, მაგრამ კორექტული თანამშრომლობაა იმის საწინდარი, რომ საზოგადოება ჯანსაღი იყოს და განვითარდეს.
არაა ეს ადვილი! არცერთი მხრიდან არაა!
მაგრამ სხვა გზაც რომ არაა?!
P.S. კიდევ ერთი რამ უნდა დავამატო – დღევანდელი დებატების უშუალო, მოკლევადიანი შედეგი შეიძლება იყოს ის, რომ ივანიშვილზე კიდევ რამდენიმე კრიტიკული სტატია დაიწერება დასავლეთში, სამაგიეროდ, მისი რეიტინგი მოიმატებს საქართველოში 🙂
წასვლა/დარჩენის ფენომენის შუქ-ჩრდილები
Posted: 2013/06/27 Filed under: განვრცობილი ფიქრები | Tags: ბიძინა ივანიშვილი, დავით უსუფაშვილი, ივანიშვილის წასვლა, მიხეილ სააკაშვილი, ნაცმოძრაობა, რესპუბლიკური პარტია, ქართული ოცნება დატოვე კომენტარი
რამდენიმე დღის წინ ესტონურ გაზეთში Pastiimes.ee გამოქვეყნდა საქართველოს პრემიერ-მინისტრის ბიძინა ივანიშვილის ინტერვიუ, რომელშიც მან განაცხადა, რომ საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ, მისი აზრით, საქართველოში შეიქმნება ისეთი პოლიტიკური სტაბილურობა, რომელიც მას საშუალებას მისცეს დანაპირები აასრულოს და პოლიტიკიდან წავიდეს. „ჩვენ კარგი გუნდი გვყავს. ჩვენ შორის საინტერესო პრეზიდენტი იქნება არჩეული. გვყავს ძალიან კარგი პარლამენტის სპიკერი. მაქვს იდეა, ვინ შეიძლება ჩემი საკუთარი ადგილი დაიკავოს. არ მინდა და ეს საქართველოს პოლიტიკისთისაც ცუდი იქნება, ფსონი მუდმივად ერთ ადამიანზე კეთდებოდეს“ – განაცხადა ივანიშვილმა. თუმცა მეორე დღეს თავად განმარტა მისი სიტყვები, რომ პოლიტიკიდან წასვლის განზრახვა არ ნიშნავს ქვეყნიდან წასვლას და მხოლოდ საზოგადოებრივ სექტორში გადასვლას და სამოქალაქო საზოგადოების გაძლიერების გეგმებს უკავშირდება. ამით ბიძინა ივანიშვილმა თითქოს შეასუსტა ის სერიოზული აჟიოტაჟი (და კერძოდ, ნაციონალურ მოძრაობაში ლამის დაწყებული ეგზალტაციური აღფრთოვანება), რაც მის ინტერვიუს მოჰყვა, თუმცა კითხვები დღემდე რჩება.
თავად უმრავლესობა პრემიერ-მინისტრის პირველი განცხადების შემდეგ გაორებული იყო. ყოველ შემთხვევაში, მათი ნაწილი პრემიერ-მინისტრის გადაწყვეტილებას ეთანხმებოდა, ნაწილი – პირიქით, ამბობდა, რომ ეს ნაადრევია, და იმედს გამოთქვამდა, რომ პრემიერი გადაწყვეტილებას შეცვლის.
გულახდილად უნდა ვთქვა, პრემიერ-მინისტრ ბიძინა ივანიშვილზე წერას ვერიდები. ჩემს მიერ ბლოგზე გამოქვეყნებული 250-ზე მეტი სტატიის 9/10 მის ოპონენტს, მიხეილ სააკაშვილს ეძღვნება. ივანიშვილის შესახებ კი თითქმის არ მაქვს დაწერილი ერთიც კი.
მიზეზი რამდენიმეა:
1) ბიძინა ივანიშვილისაგან დღეს საქართველოს მოსახლეობა ძალიან დავალებულია. რა თქმა უნდა, მხედველობაში არ მყავს ნაციონალები და მათგან გამოკვებილი ფსევდოოპოზიცია. სხვა დანარჩენები კი სულ უფრო მეტად ცხადად ვხედავთ, რა კოშმარისაგან გადაგვარჩინა ამ ადამიანის პოლიტიკაში მოსვლამ და მისმა სწორმა სვლებმა. აშკარაა, რომ საქართველო საააკშვილის კრიმინალური ბანდის მმართველობის პერიოდში სრული დეგრადაციის გზას ადგა. თითქოსდა, ამაზე ადვილი რა უნდა იყოს, რომ ადამიანს, რომელიც მხსნელად მიგაჩნია, სამადლობელი დითირამბები უძღვნა. გამოგიტყდებით, ეს არც მხიბლავს, არც მეხერხება და არც მგონია, რომ თავად ბიძინა ივანიშვილს ჭირდებოდეს. პირიქით, ჩემი აზრით, მას სწორედ ისეთი მხარდამჭერები სჭირდება, ვინც მის მხარდაჭერას უაზრო და ამორალურ განდიდებად არ აქცევენ.
2) თუმცა, ჯერჯერობით, არც კრიტიკა გამომდის ბიძინა ივანიშვილის მიმართ, რადგან ჩემი აზრით 1 ოქტომბრის გამარჯვება ჯერაც არ გაფორმებულა. მიხეილ სააკაშვილი ჯერ კიდევ წარმოადგენს სერიოზულ პრობლემას და მეტიც, თუ ვინმე დღეს აქტიურად ეწინააღმდეგება საქართველოს ხელისუფლების წარმატებას ათასნაირი დასაშვები თუ ბინძური მეთოდებით, ეს სწორედ მიხეილ სააკაშვილი და მისი დამნაშავე რეჟიმის ნარჩენებია.
3) ბიძინა ივანიშვილს გაცილებით ნაკლებად ვიცნობ, ვიდრე მიხეილ სააკაშვილს. მიშას უკვე მოხარშულს ვცნობ. მისი მეთოდები იმდენად გაშიფრულია, რომ ხშირად წინასწარ ვხვდები, რას იზამს. ივანიშვილის ქმედებები კი უფრო ძნელად, რომ გამოვიცნო. ერთი რაც აშკარაა – სააკაშვილისაგან განსხვავებით, ივანიშვილი უფრო საფუძვლიანად ამზადებს თავის ქმედებებს, დიდხანს იცდის და ძირითადად კონტრდარტყმას ახორციელებს. გავიმეორებ იმას, რაც ადრე ვთქვი – ივანიშვილის ტაქტიკა აიკიდოს კლასიკაა, როცა მოწინააღმდეგეს მისსავე დაწყებულ თავდასხმით მოძრაობაში ხელს ისე მიაშველებ, რომ ძირს ბრაგვანი გაადინოს. ძალიან ბევრი ექსპერტის აზრით, აიკიდოს სტილი ყველაზე ხარჯ-ეფექტურია – გაცილებით ნაკლები აქტივობით ხდება იგივე შედეგის (მოწინააღმდეგის დამარცხება) მიღწევა, ვიდრე სხვა სტილის გამოყენებისას.
4) ბიძინა ივანიშვილის განცხადებები ძალიან ხშირად დამატებით განმარტებებს საჭიროებს. ბევრი ფიქრობს (მეც), რომ ეს არცთუ სახარბიელოა პოლიტიკოსისთვის. თან, რაც ყველაზე საინტერესოა, განმარტებებს მისი პრეს-მდივნები ან აპარატის მუშაკები კი არ აკეთებენ, (როგორც ეს დასავლეთში ხდება), არამედ – თავად ივანიშვილი. თუმცა, არც ისაა გამორიცხული, რომ ეს შეგნებული ტაქტიკა იყოს. თუ გავითვალისწინებთ იმას, როგორ აღტყინდებიან თითოეულ ასეთ შემთხვევაში მოწინააღმდეგის ადეპტები, როგორ უელავთ თვალები მოსალოდნელი გამარჯვების იმედით, ხოლო შემდეგ ეს ყველაფერი როგორ იქცევა თითქმის ნულად, აშკარაა, რომ ხშირად მთელი ამ აჟიოტაჟის შედეგი ორია: მედიამ უამრავი დრო დახარჯა ივანიშვილზე ლაპარაკში, ხოლო ნაციონალების აჟიტირება ფრუსტრაციით მთავრდება. და არაფერი ისე მძიმედ არ აღიქმება, როგორც დამარცხება (ან თუნდაც ფრე) იქ, სადაც თითქოს უეჭველი გამარჯვება უკვე ხელში გეჭირა…
5) იგივე შეიძლება ითქვას ივანიშვილის PR სტრატეგიაზე. ძალიან ხშირად ექსპერტები უწუნებენ ივანიშვილს იმას, რომ მან პი-არ სტრატეგია ვერ აარჩია, რომ ლობისტების ნაკლებობა დასავლეთში ძალიან სახიფათოა. უნდა ითქვას, უკანასკნელ ხანებამდე მეც ასე ვფიქრობდი, რომ რამდენიმე გამოცდილი ლობისტური და პი-არ ფირმის მომსახურება ძალიანაც საშური იქნებოდა იმ პირობებში, როცა ნაციონალური მოძრაობა ძირითადად უცხოეთში ლობისტური და PR- ბრძოლებით ცდილობს რეაბილიტაციას, მაშინ როცა საქართველოში მათი იმიჯი უკვე არავითარ რეაბილიტაციას აღარ ექვემდებარება. თუმცა, უნდა ითქვას, რომ ახლა, როცა ნაციონალურ მოძრაობის წინააღმდეგ საზარელი ვიდეოდოკუმენტები არსებობს, ალბათ, ნაცმოძრაობის დაქირავებულ ძვირადღირებულ პი-არ ფირმებსაც გაუჭირდებათ საზოგადოების დარწმუნება იმაში, რომ მათი კლიენტები „დემოკრატიის ბურჯები“ და „უსამართლობის მსხვერპლნი“ არიან.
გავიხსენოთ, ვინ უჭერდა მხარს ნაცმოძრაობას და თავად სააკაშვილს 2012 წლის დასაწყისში – აშშ ადმინისტრაცია და კონგრესი, დასავლეთ ევროპის ლიდერთა უდიდესი უმრავლესობა, ევროკავშირი, ევროსაბჭო, ევროპარლამენტი, ეუთო, ნატო, დასავლეთის მედიასაშუალებები, თურქეთის, აზერბაიჯანის, სომხეთის ლიდერები. და სავარაუდოდ, მოსახლეობის 35-45%. 2012 წლის ოქტომბრის არჩევნების წინ გამოირკვა, რომ თეთრი სახლის ადმინისტრაციამ მხარი არ დაუჭირა მიხეილ სააკაშვილის მიერ არჩევნების გაყალბებას. ამის შემდეგ სააკაშვილის მხარდამჭერების რიცხვი, გამომჟღავნებულ სისტემური დარღვევების, წამების ფაქტების და საბიუჯეტო სახსრების ფლანგვის ფაქტების პარალელურად, სულ უფრო მცირდებოდა დ დღეს იმავე NDI-ის კვლევებით, უკვე 7-10%-ის დონეზეა (ხოლო ამ ბოლო კოშმარული წამების ვიდეოჩანაწერების შემდეგ შეიძლება უკვე 5%-ზე ნაკლები იყოს!). უკვე კარგა ხანია, მიშას აღარ ეხმიანებიან დასავლეთის ლიდერები. თანდათან მინავლდა საერთაშორისო ორგანიზაციების მხრიდან წინა ხელისუფლების წევრების დაკავებით შეშფოთების ხარისხი და სიხშირე, და სადღეისოდ, როცა მისი რეჟიმის დროს მასობრივი, სისტემური დანაშაულის სახელმწიფოს მხრიდან ორგანიზების ფაქტები უკვე ეჭვს ნაკლებად იწვევს, სააკაშვილს ფაქტიურად ძალიან ცოტა ვინმე თუ უჭერს მხარს, მაგალითად, – ევროპის სახალხო პარტია, ჟურნალი „ეკონომისტი“ (რომელშიც ტრადიციულად მიშას მხარდამჭერი სტატიები „სარედაქციოა“, ანუ, ავტორის გვარის გარეშე იბეჭდება), ვლადიმერ ლუკაშენკო და ვალერია ნავადვორსკაია!.. დღეს, როდესაც აშშ საელჩოს პერსონალი ამბობს, რომ შოკირებულნი არიან იმ ვიდეოკადრებით, რომელთა თავის მაღალი რანგის ფუნქციონერებთან კავშირს უკვე თავად პრეზიდენტი და მისი გუნდის წვერები ვეღარ უარყოფენ, წარმოგიდგენიათ, როგორ ნანობენ თავიანთ ნაჩქარევ მხარდაჭერას ამერიკის კონგრესმენები, თუ დასავლეთევროპელი პოლიტიკოსები?! ევროსაბჭოს საპარლამენტო ასამბლეაში განცდილი მარცხი, როდესაც ევროპის უდიდესმა – სახალხო პარტიამ – EPP-მ – ნაცმოძებისათვის სასურველი საკითხის დღის წესრიგში ჩასმა ვეღარ მოახერხა, მაშინ როცა ასამბლეის თავ-რე, ბატონი მინიონი თავად არის EPP წევრი, მაგრამ არ მოისურვა სააკაშვილის სპექტაკლის თამაში, აშკარას ხდის, რომ ყოველგვარი განსაკუთრებული პი-არ-ის გარეშეც ივანიშვილმა დანაპირების ასრულება მოახერხა – სულ უფრო მეტი ადამიანი იგებს და მალე მთელი მსოფლიო გაიგებს, რა ამაზრზენი ფენომენი იმალებოდა სააკაშვილის ვარდისფერი დემოკრატიის ნიღაბს მიღმა…
მაგრამ მოდით, დავუბრუნდეთ ივანიშვილის განცხადებას და მასზე მედიაში გაცხადებულ რეაქციებს:
პოლიტოლოგი ხათუნა ლაგაზიძე ივანიშვილის განცხადებაში სერიოზულ რისკებს ხედავს – კერძოდ იმას, რომ ივანიშვილის კოალიცია აბსოლუტურად ერთი ლიდერის გარშემო გაერთიანებული, საკმაოდ განსხვავებული პარტიების და პოლიტიკოსების ნაკრებია, რომლის მომავალი – გამაერთიანებელი ე.წ. „ღერძული“ ლიდერის გარეშე ძალიან სათუოა. გარდა ამისა, თავად საზოგადოებაც ძალიან მიეჩვია ასეთი ტიპის ლიდერის არსებობას და თან იმდენხანს არსებობას, რომ მათ ჩრდილში ვიღაც ახალი თაობები და ლიდერები გამოზრდილიყვნენ. ახლა კი ლამის მოსვლისთანავე ასეთი უეცარი წასვლა ბევრს აკრთობს. ქ-ნი ხათუნა ბოლოში ფრთხილ ოპტიმიზმსაც გამოთქვამს: „თუმცა, მეორეს მხრივ, შეიძლება ძალიან კარგი პრეცედენტი იყოს და შევძლოთ ძალიან ბევრი პოლიტიკურად თანაბარი წონის პარტიებში სტაბილურობის მიღწევა, მაგრამ ამის გარანტიას დღეს ამ გადმოსახედიდან ვერ ვხედავ.“
პუბლიცისტმა ვასილ მაღლაფერიძემ თავის ბლოგზე ყველაზე ოპტიმისტური პროგნოზი გააკეთა – „ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკიდან წასვლა მისი პოლიტიკური გამარჯვების მაუწყებელი იქნება“.
http://kalmasoba.com/analitika/544-bidzina-ivanishvilis-politikidan-tsasvla-misi-politikuri-gamarjvebis-mautsyebeli-iqneba.html
„ბიძინა ივანიშვილის შემდეგ თუ საქართველოს სახელმწიფო კვლავინდებურად ავტორიტარიზმისკენ მიდრეკილი დარჩა, რაც ყველა უსამართლობის სათავედ გვევლინება, ეს ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური მარცხი იქნება და მისი განვლილი ცხოვრების წესიდან გამომდინარე, სრულიად გამორიცხულია, რომ იგი პროცესებიდან გაქცევას აპირებდეს ანუ თავად გეგმავდეს და ეგუებოდეს საკუთარ მარცხს. ერთმნიშვნელოვნად შეიძლება ითქვას, რომ ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკური საქმიანობა წარმატებულად შეფასდება არა პრემიერ-მინისტრის თანამდებობაზე გატარებული წლების ხანგრძლივობით, არამედ, მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ იგი შეძლებს სახელმწიფოში სისტემური გარდაქმნის განხორციელებას.“
ვასილ მაღლაფერიძე საკმაოდ ღიად ამბობს, თუ როგორ ხედავს იგი ივანიშვილის როლს და მის წასვლა-დარჩენას: „ბიძინა ივანიშვილის ეგრეთ წოდებული წასვლა რისკებისგანაც დაზღვეულია, ვინაიდან სწორედ ამ ნაბიჯით იგი განუსაზღვრელი ვადით დარჩება საქართველოში ყველაზე მძიმეწონიან პოლიტიკურ ფიგურად, რომელსაც, საჭიროების შემთხვევაში, ყოველთვის ექნება პროცესების კორექტირების მექანიზმები.“
შეიძლება ითქვას, რომ ავტორი ერთმნიშვნელოვნად დადებითად აფასებს ივანიშვილის ამ გადაწყვეტილებას: „ხელისუფლებაში ასეთი უეცარი მოსვლის და შემდეგ ძალაუფლების ნებაყოფილობით დათმობის სხვა მაგალითი პოლიტიკის ისტორიაში ძალიან ძნელად საპოვნელია და ამგვარი რამ მართლაც რომ ბევრს ძალიან გააოცებს, მათ შორის ევროპაშიც.“
თუმცა, ამ ნაბიჯის გადადგმამდე ბ-ნი ვასილი აუცილებლად მიიჩნევს ორი პრობლემის გადაჭრას:
ა) 2010 წლის კონსტიტუციური რეფორმის ამოქმედების პირობებში პრემიერის ინსტიტუტის საოცრად გაზრდილი უფლებამოსილების დაბალანსებას: „დემოკრატიულობაზე პრეტენზიის მქონე ქვეყნებში არ არსებობს სხვა მაგალითი, რომ უმაღლესი ძალაუფლება ეკუთვნოდეს და მთავარი პოლიტიკური ფიგურა ხდებოდეს ვინმე ისე, რომ მას არჩევნებში მონაწილეობაც კი არ ევალებოდეს… აუცილებელია შესაბამისი კონსტიტუციური ცვლილების განხორციელება, თორემ შემდგომ პრემიერებს აუცილებლად გაეღვიძებათ ავტორიტარული ვნებები, რადგან თავად კონსტიტუციიდან გამომდინარე პოლიტიკური ვითარება უბიძგებთ ავტორიტარიზმისკენ.“
ბ) ხოლო მეორე პრობლემა არის ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნების ჩატარება, რაც ავტორის აზრით, ახლაც – ნაცმოძრაობის სრული დისკრედიტაციის და რეიტინგის კატასტრიფული ვარდნის პირობებში – უკვე მომწიფებულია, ხოლო ივანიშვილის ხელისუფლებიდან წასვლის შემთხვევაში კი უკვე აუცილებლობად იქცევა.
====
გამოგიტყდებით, მე გაცილებით უფრო მეპრობლემება ბატონ ბიძინა ივანიშვილის „წასვლა-დარჩენის“ ფენომენი, რომელიც ნამდვილად უცხო ხილია დასავლური დემოკრატიის გამოცდილებაში და რომელსაც, დარწმუნებული ვარ, ძალიან ბევრი ინტერპრეტაცია (უფრო მეტი – უარყოფითი) მოჰყვება. და ამას რომ განსაკუთრებული გაშმაგებით შეეცდება საქართველოს (უფრო სწორად კი – სააკაშვილის) ე.წ. უშიშროების საბჭო და მისი მდივნის თანამეცხედრის ჟურნალის არტილერია, ამაზე „ტაბულას“ უკვე დაანონსებული ივლისის ნომერი და მის გარეკანზე გამოტანილი შექსპირის პერიფრაზი „წასვლა-არწასვლა, საკითხავი, აი, ეს არის“ მიუთითებს.
ბიძინა ივანიშვილმა განაცხადა, რომ იგი წასვლას არ აპირებს, უბრალოდ, სურს მოახდინოს იმის რეალიზაცია, რაც თავის პოლიტიკაში მოსვლისთანავე განაცხადა. აპირებს, გადავიდეს სამოქალაქო სექტორში და გააძლიეროს იგი. ამაში არის სერიოზული პოზიტიური ელემენტი, მაგრამ არის სერიოზული რისკებიც.
პოზიტიური ელემენტია ის, რომ საქართველოში სამოქალაქო საზოგადოება, რომლისთვისაც მიხეილ სააკაშვილის პერიოდი იმედების, იმედგაცრუების, დათრგუნვის და გამარჯვების ეტაპებისაგან შედგებოდა, ამჟამად საკმაოდ სერიოზულ ძალას წარმოადგენს. მიხეილ სააკაშვილის მცდელობამ, რომ სამოქალაქო სექტორი მთლიანად გაეკონტროლებინა, სერიოზულად კი დაასუსტა არასამთავრობო ორგანიზაციები და ბევრ ხელიდანკვებად ხელოვნურ სატელიტს ჩაუყარა საფუძველი, მაგრამ ვინც არ გატყდა და გაძლო, ნამდვილ მებრძოლებად ჩამოყალიბდნენ. სამწუხაროა, რომ დღეს საზოგადოების დიდი ნაწილი არასამთავრობო სექტორის დადებით როლს და პოტენციალს ვერ ხედავს და ყველას ერთ ქვაბში ხარშავს. სახიფათოა ის, რომ მიხეილ სააკაშვილის ხელის ბიჭები და გოგონები დღეს 99%-ით არასამთავრობო სექტორში გადაბარგდნენ, „სტრატეგიული“ და „ალტერნატიული“ სახელები დაირიგეს და ისეთი ოდიოზური ფიგურების მეთაურობით, როგორიც არიან ეკატერინე ტყეშელაშვილი, გია ნოდია, თეა თუთბერიძე, მიშა თავხელიძე, გიგა ნასარიძე და სხვები, ცდილობენ, „დამოუკიდებელი ThinkTank-ების იმიჯი მოირგონ. ეკა ტყეშელაშვილის “დამოუკიდებლობა” არ გაიშვა უკან კარში! გია ნოდიას და მისი სტალინის ძეგლებზე მონადირე „მალიარი“ მეუღლისა – საერთოდ!
ამ პირობებში ძალიან საინტერესო იქნება, თუ შეიქმნება საზოგადოებრივ ინიციატივათა მხარდაჭერის, ან სამოქალაქო განვითარების ფონდები, რომლებიც საზოგადოებისთვის ცნობილი პიროვნებების და სპეციალისტების მიერ გამჭვირვალედ ჩატარებული კონკურსის პირობებში გაანაწილებენ საგრანტო დაფინანსებას. ძალიან მნიშვნელოვანია, ხალხმა დაინახოს, რომ დაფინანსება სწორედ იმ ორგანიზაციებს ერგოთ, ვინც სასარგებლო და მნიშვნელოვან საქმეს აკეთებს და არა იმათ, სადაც ბიძინა ივანიშვილის მადიდებელი ხალხია თავშეყრილი. ვფიქრობ, ივანიშვილისთვის დიდი გამარჯვება იქნება, თუ საქართველოში ჩამოყალიბდება იმის მსგავსი სერიოზული პოლიტიკური, სოციოლოგიური, დემოგრაფიული, ეკონომიკური კვლევების დამოუკიდებელი ცენტრები როგორც დასავლეთის ქვეყნებში. იმისათვის, რომ ისინი მთლიანად ერთ წყაროზე არ იყვნენ დამოკიდებულნი, აუცილებელ კომპონენტად მიმაჩნია დამატებითი გრანტების მიღების მექანიზმი და შეჯიბრებითობის პრინციპის დანერგვა. სწორედ ეს ცენტრები გახდებიან დამოუკიდებელ ექსპერტთა (რეალურ და არა თვითმარქვია, ან მედიის მიერ მონათლულ ექსპერტებზე მაქვს საუბარი) სამჭედლო, რომლებიც შემდეგ სხვადასხვა პოლიტიკური პარტიის მრჩეველთა თუ პოლიტიკოსთა რიგებს შეავსებენ. ასევე, ამერიკის მსგავსად მიღებული პრაქტიკა იქნება, რომ არჩევნებში დამარცხებულ პარტიათა აქტივისტებს, სწორედ აქ შეეძლებათ გარკვეული პერიოდით მათთვის საინტერესო კვლევებში ჩაბმა, რაც გარანტირებული, რა თქმა უნდა არ უნდა იყოს. მე პირადად, სწორედ ამ ტიპის საზოგადოებრივი საქმიანობა მიმაჩნია ბიძინა ივანიშვილის მიერ საზოგადოებრივი სექტორის განვითარების ძალიან სერიოზულ მექანიზმად. პოლიტიკა პოლიტიკის გარეთ უნდა არსებობდეს. იმისათვის, რომ ჩვენი პოლიტიკოსები რეალურ მეცნიერებას ფლობდნენ, სწორედ რამდენიმე ასეთი ცენტრის არსებობაა საჭირო და გასაგებია, რომ მხოლოდ ბიზნესი ან მხოლოდ პარტიები მათ ვერ დააფინანსებენ და არც იქნება გამართლებული. აი, ზეპარტიული ინტერესების მქონე ფილანტროპი კი გაცილებით მისაღები იქნება ასეთი ფონდის მმართველად.
როგორც კი ბიძინა ივანიშვილმა საზოგადოებრივ სექტორში თავისი მომავალი გადასვლა და პროცესებზე სწორედ იქედან გავლენის მოხდენა დაანონსა, გაჩნდა ლოგიკური კითხვა: თუ ადამიანი არც პრემიერ-მინისტრი იქნება და არც პრეზიდენტი, მაშინ როგორ მოახერხებს იგი თავის ხედვების მთავრობამდე მიტანას და არა მარტო მიტანას, არამედ, როგორც ვასილ მაღლაფერიძე ამბობს, იმას, რომ – „… განუსაზღვრელი ვადით დარჩება საქართველოში ყველაზე მძიმეწონიან პოლიტიკურ ფიგურად, რომელსაც, საჭიროების შემთხვევაში, ყოველთვის ექნება პროცესების კორექტირების მექანიზმები.“
გასაგებია, რომ მილიარდერის სტატუსი რეალურ ბერკეტებს აძლევს ბიძინა ივანიშვილს, მაგრამ როგორ მოხდება ამ სტატუსის ლეგალიზაცია? განცხადების დღესვე სოციალურ ქსელებში დაიდო შეკითხვები, მოსაზრებები და ანალოგიები.
ორი მათგანი იყო: „ქართველი დენ სიაო პინი“ და „სამოქალაქო პატრიარქი“.
გასაგებია, რომ ორივე ეს შედარება საკმაოდ კრიტიკულად შეიძლება იქნას აღქმული. დენ სიაო პინმა მართლაც უზარმაზარი გავლენა მოახდინა კომუნისტური ჩინეთის იმ ჩინეთად გარდასაქმნელად, რომელიც მსოფლიო კაპიტალისტური ეკონომიკის მთავარ მწარმოებლად ჩამოყალიბდა და ახლა უკვე მთავარ მომხმარებლობაზეც აქვს პრეტენზიები. ჩინეთის არნახული ეკონომიკური ძლიერება ნამდვილად შეიძლება დენ სიაო პინის მემკვიდრეობად შეფასდეს. მაგრამ თუ დემოკრატიის განვითარების კუთხით მივუდგებით, დენი ნამდვილად ვერ ჩაითვლება დემოკრატად. პირიქით, მთელი მისი დოქტრინა და იდეოლოგია იმისკენ იყო მიმართული, რომ კეთილდღეობის ზრდისა და გამდიდრების კვალობაზე ჩინელები კომუნისტური პარტიის სამუდამო ერთმმართველურ დიქტატს უნდა შეგუებოდნენ. ასე რომ, თამარა ჩერგოლეიშვილის მიერ დანთხეული გესლი „დემოკრატიის ჩინური მოდელისა“ და „კომუნისტური სამოთხის დანერგვის მცდელობებზე“ ადვილი წარმოსადგენია.
დარწმუნებული ვარ, ჟურნალი „ტაბულა“ ასევე სერიოზულ შეტევას მიიტანს „სამოქალაქო პატრიარქის“ ვერსიაზე და სამოქალაქო სექტორში „თეოკრატიის“ დუბლირების, ირანული მოდელის ქართული ვერსიის შემუშავების და საბოლოო ჯამში დემოკრატიის ყლორტების და საფუძვლების ტორპედირების მცდელობაში დასდებს ბრალს პრემიერ-მინისტრს.
და მართლაც, უნდა გამოვტყდე, რომ ძალიან რთულად მესახება თანამედროვე დემოკრატიულ პრინციპებთან მისადაგებული სუპერმრჩეველის როლი. წარმოვიდგინოთ, რომ რომ მომავალმა პრემიერ-მინისტრმა რაღაც საჩოთირო გადაწყვეტილება მიიღო, ეს შეიძლება დაბლოკოს პარლამენტის თავმჯდომარემ, ხოლო კრიზისის წარმოქმნისას – პრეზიდენტმა, მაგრამ უეცრად სცენაზე შემოდის პიროვნება, „მოქალაქე კეინის“ მსგავსი სახელმწიფო მრჩევლის სტატუსით და გაცილებით უფრო ეფექტურად აგვარებს ამ კრიზისს. სახელმწიფო მოგებულია ტაქტიკურად, მაგრამ სტრატეგიულ პერსპექტივაში ამან შეიძლება დაბლოკოს ნორმალური დემოკრატიული პრინციპების, მექანიზმების და ინსტიტუტების განვითარების პროცესი. განსაკუთრებით იმ შემთხვევაში, თუ ეს ყველაფერი გასაიდუმლოებული ფორმით მოხდება და ჩვენ გვეგონება, რომ პარლამენტი წყვეტს, ხოლო სინამდვილეში პარლამენტის როლი შეიძლება ისეთივე ფიქტიური იყოს, როგორ მიხეილ სააკაშვილის დროს იყო.
ასე რომ – პრობლემა არის. თან არის ამ პრობლემის გარეგნული სახე – რას იტყვის ნატო, ევროკავშირი, ეუთო, კონგრესი…
და არის პრობლემის, ჩემი აზრით უფრო მნიშვნელოვანი ასპექტი – რომ ამან ყველაფერმა შეიძლება ინფანტილურ ეტაპზე გაყინოს ჩვენი დემოკრატიის განვითარება.
მაგრამ, მოდით საკითხს ასეთი კუთხით შევხედოთ – რა არის ეს – დემოკრატიის განვითარება და არის თუ არა დღეს საქართველოს სახელმწიფო განვითარების იმ ეტაპზე, როდესაც მან შეიძლება სრულად და დემოკრატიულად მართოს თავი?
ალბათ -არა! საპარლამენტო პარტიებიდან ყველაზე ახლოს ტრადიციულ პარტიასთან – თავისი ისტორიული გამოცდილებით და საკადრო რესურსებით მხოლოდ ერთია – რესპუბლიკური პარტია, რომელსაც 35 წლიანი გამოცდილების გარდა ზურგს ისიც უმაგრებს, რომ მოიხედვად სიძნელეებისა, თავისი პრინციპები და პარტიული დოქტრინა გააჩნია და ამდენხანს თავი როგორღაც მოიტანა – ძირითადად, იდეალისტების მცირე ჯგუფის წყალობით. დანარჩენი პარტიები ან ერთი ადამიანის ირგვლივ გაერთიანებულ ახლადწარმოქმნილ ჯგუფები უფრო არიან, ან – ისეთი პარტიები, რომელთაც დამოუკიდებლად მონაწილეობა არჩევნებში არასოდეს მიუღიათ. ისე, ამ მხრივ – არჩევნებში მონაწილეობით კი, მაგრამ შედეგებით – რესპუბლიკური პარტიაც ვერ დაიკვეხნის.
ის, რომ საქართველოში ნებისმიერი მმართელი პარტია არჩევნებში დამარცხებისთანავე ქრებოდა კაბადონიდან, პოლიტიკური პარტიების ბუტაფორიულობის და ასევე – პოლიტიკური პროცესის ზეანგაჟირებულობის დამსახურება იყო. აქ გასათვალისწინებელია საკმაოდ სერიოზული ეროვნული ფენომენიც – საქართველოში (პოლიტიკურ პროცესში მაინც) დამარცხებულს მაშინვე მიატოვებენ მხოლოდ! ამ მხრივ, ნამდვილად საწყენია, რომ დავით უსუფაშვილის ძალიან გონიერი ფორმულა, რომ საქართველოს პოლიტიკური პროცესისათვის ნაციონალური მოძრაობის შენარჩუნება საჭირო იყო, ძალიან ცოტამ თუ გაიგო სწორად და უსუფაშვილს ბევრი ტალახი მოხვდა სხვადასხვა მხრიდან, იქამდეც კი, რომ ნაცმოძრაობასთან გარიგება დააბრალეს. სინამდვილეში კი აქ ძალიან მარტივი აზრი იყო ჩადებული. პარტია, რომელიც 10 წელია ქვეყანას მართავდა, რაღაც გამოცდილებას იღებს, რომელიც გადასაგდები არაა და რომელიც პოლიტიკური პარტიებით უაღრესად მწირ საქართველოს შეიძლება გამოდგომოდა. პრობლემა მხოლოდ იმაში იყო, რომ ნაციონალურ მოძრაობის „ლიდერშიფი“ იმდენად გახრწნილი აღმოჩნდა (80-90-იანი წლების კომპარტიაზე და მოქალაქეთა კავშირზე მეტადაც კი, რამეთუ ამ დონის ორგანიზებული, სისტემური დანაშაული და დაჭერების თუ წამების ქცევა ეკონომიკისა და პოლიტიკის მამოძრავებელ ძრავად წინა რეჟიმებს აზრად არ მოსვლიათ), ხოლო პარტიის ქვედარგოლები და პოტენციურად ნაკლებად დეგრადირებული ნაწილი – იმდენად ვერშემძლე, დროზე გამოყოფოდა განგრენოზულ თავს, რომ ალბათ დავით უსუფაშვილის ლოზუნგს დღეს თავად ბატონი დავითიც დრომოჭმულად და არარეალურად მიიჩნევს.
პარლამენტში ბევრია ბალასტი, სამინისტროების და სსიპ-ების/სააგენტოების ბირთვები ნაცმოძრაობის დროს ძირითადად პოლიტიკური ლოიალობის მიხედვით დანიშნული ხალხია, სასამართლოების მმართველი მწვერვალი უფრო კატასტროფულია, ვიდრე ქვედა დონე, ადგილობრივი მმართველობები სრული გაურკვევლობაა, განათლების სისტემა გასამართია, ჯანდაცვას პულსი აღარ ესინჯება… პოლიცია და ჯარი – შედარებით უფრო მოწესრიგებული ორი სტრუქტურა, სადაც იქაც საკმარისადაა ხარვეზი…
ამ პირობებში იმის იმედად ყოფნა, რომ გამოუცდელი ჭრელი პარლამენტი, ახალბედა პოლიტიკოსი პრეზიდენტი და ჯერ კიდევ უცნობი ახალი პრემიერ-მინისტრი და არსებული სახელმწიფო სტრუქტურები გარე და შიდა გამოწვევებით დახუნძლულ ქვეყანას სცილას და ქარიბდას შორისაც გაატარებენ, ბიზნესსაც ააყავავებენ, სამართლის ძიების ანგარიშსწორებაში გადაზრდის პრევენციასაც მოახერხებენ, დემოგრაფიულ კატასტროფას აგვაცილებენ ზედმეტი ოპტიმიზმი იქნება. ასეთ დროს ნამდვილად მერჩივნებოდა, რომ ბიძინა ივანიშვილი, რომელიც დღემდე დანაპირების შესრულების კარგი უნარით და პრობლემების მართვით ნამდვილად შესაშურ დონეს აჩვენებს, თუ კიდევ დარჩებოდა. მინიმუმ – ადგილობრივი მმართველობის და სავარაუდოდ – რიგგარეშე საპარლამენტო არჩევნების და კონსტიტუციური რეფორმის ჩამთავრებამდე.
ხოლო, თუ მაინც პოლიტიკის დატოვების და ქვეყნის მართვაზე ზემოქმედების მქონე პირად დარჩენის კაზუსი იქნება ამოქმედებული, შემდეგი პირობები მიმაჩნია სასურველად:
1. მექანიზმები უნდა იქნას მოფიქრებული ისეთი, რომელიც არსებულ რეალობას ასახავს და არა იმას, სხვები როგორ ჩათვლიდნენ მისაღებად. თუ გადაწყვეტილების მიმღები პირი ცალკეულ შემთხვევებში ბიძინა ივანიშვილი იქნება, კარგად უნდა იქნას გაწერილი მისი სტატუსი, ამ შემთხვევების შესაძლებლობა და ასევე ის, სანამდე და რა პირობის ასრულებამდე შეიძლება გაგრძელდეს სახელმწიფო მრჩეველის მმართველობა. მე პირადად, ბიძინა ივანიშვილისთვის იდეალურ თანამდებობად სახელმწიფო უშიშროების საბჭოს მდივნის სტატუსი მიმაჩნია. ისეთ დალაგებულ და ხანგრძლივი დემოკრატიის მქონე ქვეყანაშიც კი, როგორიც შეერთებული შტატებია, ამ თანამდებობის მქონე პირის უფლებამოსილებები საკმაოდ მოქნილია იმის მიხედივთ, ვინ იკავებს მას და როგორია ქვეყნის მდგომარეობა. ვფიქრობ, ეს უკეთესი გამოსავალი იქნება, ვიდრე ურმის მეხუთე ბორბლის ძიება. რა თქმა უნდა, ამ შემთხვევაში საზოგადოებრივ სექტორში გადასვლა და სამოქალაქო განვითარების ფონდის საქმიანობის გაძღოლა ცოტა გართულდება, მაგრამ ამ პრობლემის გადაჭრას ბიძინა ივანიშვილი ჩემზე უკეთ მოაბამს თავს.
2. მიუღებლად მიმაჩნია ისეთი სიტუაცია, თუ ბიძინა ივანიშვილის გავლენა სახელმწიფო გადაწყვეტილებებზე იქნება ფარული და გასაიდუმლოებული. არა მგონია, რომ ვინმესთვის სასარგებლო იქნება იმის მსგავსი ილუზია, როგორსაც სააკაშვილის დროს ჰქონდა ადგილი, როცა ქვეყნის მეორე პირი ზოგჯერ პირველ ათეულშიც კი არ შედიოდა, ხოლო ქვეყნის მესამე პირს საფერფლის ენაზე ელაპარაკებოდა პრეზიდენტი. ისევე, როგორც ის, რომ საგარეო საქმეთა მინისტრის როლს მისი მოადგილე ასრულებდა…
3. აბსოლუტურად ვეთანხმები ვასილ მაღლაფერიძეს – აუცილებელია საკონსტიტუციო ცვლილებები პრემიერ-მინისტრის ფუნქციების შეკვეცის მხრივ. თუ ჩვენ ისეთ სუპერ-პრემიერის თანამდებობას შემოვიღებთ, როგორც ეს სააკაშვილს თავისთვის სურდა, ამით რეალურად ხელს ვუბიძგებთ, ნებისმიერ, თუნდაც ძალიან წესიერ ადამიანს, რომ იგი დიქტატორად იქცეს! სხვათაშორის, ვერ გავიზიარებ ვასილ მაღლაფერიძის ოპტიმიზმს იმასთან დაკავშირებით, რომ ბიძინა ივანიშვილს ყოველთვის ექნება პროცესების კორექტირების შესაძლებლობა. აჯობებს, რომ ნაცად ფორმულას – „ჯერ წესია საქმე და მერე საქმეა საქმე“ – მივსდიოთ, ანუ კონსტიტუციის რაღაც ნაწილი, კერძოდ, ის რაც პრემიერ-მინისტრის ზედმეტად გაზრდილი უფლებამოსილებების პარლამენტის სასარგებლოდ შეკვეცას ეხება, სასწრაფო წესით უეჭველად ახლავე მივიღოთ, რომ ოქტომბრისათვის, როდესაც 2010 წლის საკონსტიტუციო რეფორმის ელემენტების ამოქმედდება, რისკები მინიმიზირებული იყოს. მე სწორედ ეს მეჩვენება უკეთეს ვარიანტად, ვიდრე ზეძლიერი სუპერ-პრემიერის არჩევითობის შემოღება.
4. რაც შეეხება რიგგარეშე საპარლამენტო არჩევნებს, არა მგონია, რომ მათი გამართვა 2013 წელს მოხერხდეს (მაშინ ისინი სააკაშვილმა უნდა დანიშნოს, რაც ლამის წარმოუდგენელად მეჩვენება, თუ სააკაშვილი ამის ფასად ინდულგენციას არ მიიღებს, რაც მე პირადად მიუღებელი მგონია). ამიტომ, ასეთი არჩევნების ჩატარებას ახლა აუცილებლად არ ვთვლი. ეკონომიურადაც და ლოგიკურადაც ეს არჩევნები რიგგარეშედ თუ ჩატარდება, აჯობებს, 2014 წლის ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებს დავამთხვიოთ – ამ დროს ამომრჩეველთა სიაც გასწორებული უნდა იყოს და კონსტიტუციის ძირითადი რეფორმაც – დასრულებული.
რაც შეეხება საკონსტიტუციო რეფორმას და მის სასწრაფო და სრულ ნაწილებს, ამაზე საკმაოდ კარგად არის მოთხრობილი ვახუშტი მენაბდის ბლოგში – „რას გვასწავლის ახალი კონსტიტუციური რეფორმა“ http://blogs.liberali.ge/ge/blog/1631/115240/ –
წარმოდგენილი მაქვს, რომ ჩემს მოსაზრებებს ბევრი ხიშტით შეხვდება, ხოლო ბევრი აბუჩად აგდებით და დემოკრატიაზე მრისხანე ლექციებს წამიკითხავს – რა ეგების და რა არ ეგების.
ძვირფასო კრიტიკოსები – მიშა სააკაშვილის ეპოქაში ცხოვრობდით? – ცხოვრობდით!
გეგონათ რომ დემოკრატია იყო? – გეგონათ!
მე კი დიდი ხანია აღრ მეგონა! 2007 წლიდან მაინც.
ვიცოდი, რომ გულაგისაკენ მიგვაქანებდა ჩვენი მესაჭე. რაც უფრო მეტს გვიჩიჩინებდა იმაზე, რა გადასარევი დემოკრატია გვქონდა, თურმე, მით უფრო მეტად გამოიყენებოდა ცოცხი და ბილიარდის კიი, როგორც ნაცმოძური დემოკრატიის მთავარი „ინსტრუმენტები“, და საპროცესო გარიგება, – როგორც ეკონომიკის მთავარი მამოძრავებელი მექანიზმი. D:D:D
ამიტომ, ნუ დამიწყებთ ლექციების კითხვას იმაზე, როგორი უნდა იყოს “ჭეშმარიტი დემოკრატია”! ჭეშმარიტი დემოკრატია, ჩემი აზრით, არ არის ალბანეთში, ბულგარეთსა და რუმინეთშიც, რომლებიც ნატოს წევრები არიან (უკანასკნელი ორი – ევროკავშირის წევრიცაა 2007 წლიდან), მეტიც – ევროკავშირის უფრო ხანდაზმულ წევრ-სახელმწიფოებშიც კი, როგორიცაა უნგრეთი და ჩეხეთი, ზოგიერთი ლიდერი და მათი მოქმედებები ძალიან შორსაა დემოკრატიისაგან, ხოლო ის, რომ ძირძველი დემოკრატიის ერთდროულად ორ ქვეყანაში – იტალიაში და საფრანგეთში ხელისუფლების ყოფილი უმაღლესი პირი ან უკვე დაჭერილია (ბერლუსკონი), ან მის მიმართ საქმეა აღძრული (სარკოზი) კორუფციაში ბრალდებით (ისევე, როგორც ჩეხეთის პრეზიდენტის კლაუსის მიმართ), იმაზე მეტყველებს, რომ იდეალური დემოკრატიისგან გადაცდომები სხვაგანც გვხვდება. მთავარია, ამან სისტემური, ორგანიზებული ხასიათი არ მიიღოს!.. როცა სახელმწიფო დანაშაულის გამოსწორებას კი არ ცდილობს, არამედ დანერგვას, გავრცელებას და შენარჩუნებას!
ნამდვილად ვერ მივიღებ იმ ხალხის კრიტიკას, რომლებიც ნაცმოძრაობის რეჟიმთან კოჰაბიტაციისაკენ მოგვიწოდებენ, თავად კი არც ის აინტერესებთ, რა სახის ტანჯვა-წამებას ახორციელებდენენ ამ რეჟიმის მაღალჩინოსნები, რაში ფლანგავდა ფულს პრეზიდენტი, რამდენი ადამიანის მიმართ იყო შეთითხნილი ბრალდება ფულის გამოსაძალავად… ნამდვილად ვერ დავეთანხმები მოსაზრებას იმაზე, რომ ქვეყანაში, სადაც პრაქტიკულად მოსახლეობის 90%-ის ბაზისური უფლებები გამუდმებით ირღვეოდა, თურმე მთავარი შესაშფოთებელი ლგბტ აღლუმის ჩატარებისას მისი მონაწილეების მიმართ ძალადობა ყოფილა, რაც, რა თქმა უნდა, სულაც არ ამართლებს ამ აღლუმის დამრბევთა ძალადობას, მაგრამ ასევე არ ამართლებს ამ ძალადობის ქვეყნის უდიდეს პრობლემად წარმომჩენთა მიკერძოებულობას.
ამიტომ, რაც უფრო მეტად გვიკითხავენ მორალს იმაზე, რა კარგია კოჰაბიტაცია მოძალადე რეჟიმთან, სულ უფრო მიმტკიცდება იმის შეგრძნება, რომ ამის დასაჯერებლად მინიმუმ ის მჭირდება, რომ ვიცოდე, ამ ადამიანებმა ნახეს ის საშინელი ვიდეოები და მაინც კოჰაბიტაცია ელანდებათ აწ და მარადის სასურველ გამოსავლად. და როდესაც იმაზე მელაპარაკებიან, რომ საქართველო ავღანეთში საკუთარ უსაფრთხოებას იცავს, რატომღაც იმაზე ვფიქრობ, რატომ უნდა ჰყავდეს საქართველოზე სამჯერ უფრო მცირე კონტინგენტი ავღანეთში 10 მილიონიან ჩეხეთს, ან – 17 მილიონიან ჰოლანდიას, რომლებიც ჩვენგან განსხვავებით ნატოს წევრებიც არიან და ევროკავშირისაც. მით უფრო, მაშინ, როცა ჩვენ საკუთარი ტერიტორიის 20% დაკარგული გვაქვს და ყველანაირი ლოგიკით უსაფრთხოების დასაცავად სულ არ გვჭირდება შორეულ ავღანეთში გამგზავრება…
ალბათ აჯობებს, რასაც ვაკეთებთ, ღიად ვაკეთოთ, თუნდაც გარკვეული გადახვევებით იდეალური დემოკრატიის სამარშრუტო რუქისაგან, ვიდრე იმას ვთვალთმაქცობდეთ, თითქოს ჯორჯ ვაშინგტონის ნაკვალევს მივყვებით და სინამდვილეში კი წამების უნარ-ჩვევებით გვინდოდეს დემოკრატიის ძნელი გზის სპრინტერული გარბენა ფასადური დემოკრატიით მოხიბლული უცხოური აუდიტორიის ტაშისკვრის ფონზე…
დრამატული ენდშპილი (ქუთაისური ცარცის წრე)
Posted: 2013/03/22 Filed under: განვრცობილი ფიქრები | Tags: ბიძინა ივანიშვილი, მიხეილ სააკაშვილი, ნაცმოძრაობა, ოპერაცია "აპრილი", რეიტინგული კენჭისყრა, საკონსტიტუციო ცვლილებები, საქართველოს პარლამენტი, ქართული ოცნება %(count)s კომენტარი
სანამ სხვა რამეს გეტყოდეთ, გულახდილად გეტყვით, რომ, ალბათ, ზოგიერთი თქვეთაგანივით, გაორებული ემოციური მდგომარეობა მაქვს – რაღაცით კმაყოფილი და ამაყიც კი ვარ და რაღაცით – გაბრაზებული და გულდაწყვეტილი.
პარლამენტის დღევანდელ ბატალიებსა და საბოლოო გადაწყვეტილებაში კარგიც ბევრი იყო:
– კიდევ ერთხელ გამოჩნდა, რომელი მხარეა პრინციპებს გამოკიდებული ახვარი და რომელი – ქვეყნის ბედზე მოაზროვნე და გულშემატკივარი;
– დადასტურდა, რომ ნაცების დაუსრულებელი გნიასი იმაზე, ხელებს გვიწრიახებენ, გვაშინებენ, გვაშანტაჟებენ, გვირტყამენ… და ასე შემდეგ, იყო სრული სიცრუე და ისეთივე დადგმული სპექტაკლი, როგორც ჩიორამ ევროპარლამენტარის წინაშე გაითამაშა! სინამდვილეში სხდომას არ დაესწრო სწორედ ის ათიოდე ნაცპარლამენტარი, რომელთაც დიდი შანსი იყო, რომ მხარი დაეჭირათ საკონსტიტუციო ცვლილებებისათვის და ზუსტად ისინი რომ არ დაესწრნენ, ამის ლოგიკური მიზეზი მხოლოდ ერთი შეიძლება იყოს – თუ ვინმე მათ აშინებდა კომპრომატებით და ხელებს უწრიახებდა – ეს სწორედ ნაცმოძრაობა იყო, თორემ მთავრობას რომ მოენდომებინა, შსს მშვენივრად მოახერხებდა მათ „მობილიზაციას“! ამავდროულად ის ფაქტი, რომ დღემდე ვანო მერაბიშვილის, ირმა ნადირაშვილის, ბარამიძის და სხვა მამალი ნაციონალების ოჯახის წევრები ისევ მშვიდად მუშაობენ საჯარო სამსახურში, იმის დასტურია, რომ მათ წინააღმდეგ იმ პოლიტიკური ზეწოლის 0,0001%-საც კი არ აქვს ადგილი, რასაც ისინი თავად ახორციელებდნენ პოლიტიკური ოპონენტების (და არა – იდუმალი სატელიტების!) მიმართ, ლამის დაუფარავად და ამაყადაც კი მთელი 10 წელი!
– ეს ნამდვილად იყო მიხეილ სააკაშვილის ვატერლოო. დღეს მან გადააბარა ის ჯადოსნური კვერთხი, რომლითაც თავის მომხრეებს არწმუნებდა, რომ, არაუგვიანეს აპრილისა, მისი ძველი მთავრობა კონსტიტუციურად დაბრუნდებოდა! ახლა აშკარაა, რომ კონსტიტუციურად ხელისუფლებაში დაბრუნება ნაცმოძრაობას 2016 წლამდე აღარ შეუძლია (მანამდე, კიდე, ან მიაწევენ და ან – არა!) და ეს ის პოზიტიური შედეგია, რომელიც ნამდვილად ღირდა რეიტინგულ კენჭისყრაზე დათანხმებად! დღეს კონსტიტუციაზე და ქართველი ხალხის ბედზე მოძალადე ნაცმოძრაობის მარშალ ბეტანკურს ეს ჯადოსნური ჯოხი ჩამოერთვა და იგი ვეღარ მოახერხებს გიორგი ვაშაძის, გოგა ხაჩიძის და სხვა ჩლუნგი პოლკოვნიკ სეზარების და ლეიტენანტ ნავოლეების დაბოლებას და აღტყინებას, რომ იმათ ფეისბუქში ნეტარი ღიმილით წერონ „იდუმალი“ კოდური სიტყვა „აპრილი“… და თავად პრეზიდენტის გამოსვლაც კენჭისყრის შემდეგ კარგად მეტყველებდა იმაზე, რომ მისი ვითომ ნასიამოვნები სიფათის უკან ძალიან ცუდად შეფარული ნერვიულობა და დაბნეულობაც კი გამოსჭვივოდა და ბოღმამაც ისე ამოხეთქა, როგორც გამარჯვებულებს, წესით, არ ჩვევიათ. – მკვახე იყო ის ყურძენიო, სთქვა მელა მიხეილმა და მთელი თავისი გულ-ღვიძლი და პოსტოქტომბრული ილუზიები ტანჯვით გაატანა ამ მორიგ სიცრუეს… მაგ „მკვახე ყურძენზე“ იმედით რაზმავდი ბატალიონად ქცეულ ლეგიონებს, სათუთო! .. – აბა, ერთი კიდე დაურეკე ადეიშვილს! მიდი, დაურეკე და დაპაიჭე 19 აპრილისთვის და ნახე, სად გაგაგზავნოს ზურამ!
– ვიცი, რომ ამ სიტყვების წაკითხვისას ბევრი ამოიოხრებს, მაგრამ რეალობას თვალებში უნდა შევხედოთ და დღეს ქართულმა ოცნებამ და მისმა ლიდერმა (უსუფაშვილი რომ კარგი პოლიტიკოსია, ამას მე ვერავინ მასწავლის, მაგრამ დებილი უნდა იყოს დღეს ადამიანი, რომ დღევანდელი გადაწყვეტილება უსუფაშვილს მიაწეროს – რასაც ნაცები ინტენსიურად ცდილობენ, რომ საზოგადოებაში განხეთქილება ჩამოაგდონ), დიახ, ბიძინა ივანიშვილმა და მთელმა მისმა გუნდმა ის გადაწყვეტილება მიიღო, რაც ქვეყანასაც სჭირდებოდა (ამით დავიწყე არგუმენტები!), მაგრამ ამავდროულად ისიც, რასაც ქვეყნის სტრატეგიული პარტნიორები მოგვიწონებენ. ამ პოლიტიკური პროცესის ბებიაქალი ნამდვილად იყო ამერიკულ-ევროპული დიპლომატია და ვიცი, რომ ბევრს ეს არ ეპიტნავება, მაგრამ დღეს სწორედ მათ თვალში ივანიშვილმა და ოცნებამ სერიოზული გამარჯვება მოიპოვეს, ხოლო სააკაშვილმა კიდევ ერთხელ უჩვენა, რომ ძალიან უხიაგი, დაუპროგნოზებელი, და საკუთარ ვიწრომერკანტილურ ინტერესებს გამოკიდებული ავანტიურისტია და გუნდიც შესაფერისი ჰყავს!
მაგრამ, სამართლიანობა მოითხოვს, აღინიშნოს, რომ დღევანდელ გადაწყვეტილებაში ცუდიც ბევრი იყო:
– ნაციონალურმა მოძრაობამ მოახერხა, ეჩვენებინა, რომ მათი მინიმუმ 42 დეპუტატი მართლაც შეკრული გუნდია და მზადაა, მიხეილ სააკაშვილს პოლიტიკურ საფლავში ჩაჰყვეს.
– თან ეს ნაციონალებმა მოახერხეს იმ საკითხზე, რომელზეც მათ მართლაც გაუჭირდათ ეთქვათ, რომ მათ რამე არგუმენტი ჰქონდათ, რატომ უნდა მიეცათ ხმა წინააღმდეგ. აქედან გამომდინარე, ახლა, როდესაც დაიწყება დებატები იმ საკითხზე, სადაც ისინი ძალიანაც არ იქნებიან შინაარსზე თანახმა, მათი წინააღმდეგობის პოტენციალი უფრო გაიზრდება.
– სიმართლე მოითხოვს აღინიშნოს, რომ მათ წინადადებაზე დათანხმება დღეს და არა გუშინ, იმის ნიშანია, რომ რეალობა ნაციონალებმა უკეთ შეაფასეს, თორემ სხვა შემთხვევაში უკეთესი იყო, არ დაგვეწყო ამდენი კატა-ვასია და თავიდანვე გვეთქვა, თუ გინდათ სპექტაკლი, ჯანდაბას, იყოს სპექტაკლი, მთელ ხალხს ეცოდინება, რომ ეს თქვენი ხუშტურიაო. მთელი დღის დაძაბულობის შემდეგ ფინალი აშკარად ძალიან ბევრი ჩვენთაგანისათვის ფრუსტრაციის ტოლფასი იყო.
– ნაციონალები შეეცდებიან, რომ ამ პირველ, „ნაჩუქარ“ ხმების მოცემას, მეორე მოსმენაზე უკვე სერიოზული ვაჭრობა მოაყოლონ – მოითხოვენ გარანტიებს, ამნისტიას, საქმეების შეჩერებას და ა.შ… ეს ის რეალობაა, რაზეც ახლავე უნდა დავიწყოთ ფიქრი – ამაზე დათანხმება უკვე იმის ტოლფასი იქნება, რომ ტერორისტის ნებას დაჰყვე! რამე სხვა გამოსავალი უნდა მოიძებნოს. უნდა გამოძიებულ იქნას, ვინ მოახდინა, იმ არგამოცხადებულ 12 დეპუტატზე ზეწოლა!
– ახლა, როცა ნაციონალებმა საკუთარი ნება მოახვიეს ოცნებას (კიდევ ერთხელ ვიმეორებ – შედეგი პოზიტიურია, მაგრამ რიგი ტაქტიკური შეცდომების გამო ეს სწორედ ასე გამოჩნდა, და არა სხვანაირად!), უკვე ის თავდაპირველი დაგეგმვა, რომ ამ კენჭისყრას მოჰყოლოდა სასამართლო რეფორმის საკითხის მეორე მოსმენა, აშკარად აღარ ჩანს მომგებიანად. მე პირადად, არ გამოვრიცხავ, რომ ამ საკითხის გადადება უკეთესი იყოს.
– დაბოლოს, მთავარი – ნაციონალურმა მოძრაობამ გუშინდელი ფრუსტრაციის შემდეგ, როცა მათი მომხრეებში სრული დაბნეულობა იყო, დღეს მოახერხა იმ ილუზიის აღორძინება, რომ ეს სწორედ ასე იყო საჭირო, და რომ მათი ბელადი ახლა მეორე სუნთქვის, და აბსოლუტური იარაღის მოლოდინშია! მაგრამ ამაზე გაცილებით უარესია ის იმედგაცრუება, და განხეთქილებაც კი, რაც ოცნების მხარდამჭერთა შორის დღეს, სამწუხაროდ, არის. ბევრი მათგანი, ტრადიციულად, რესპუბლიკელებზე იყრის ჯავრს (რასაც ნაციონალები ახლა მთელი ძალღონით შეეცდებიან: როგორც ადრე იძახოდნენ, – ირაკლი ალასანია კარგი პოლიტიკოსიაო, ახლა უსუფაშვილის სიბრძნის ქებას დაიწყებენ ცეცხლზე ნავთის დასასახმელად), სხვები საგანელიძეს არ უწონებენ მის ზედმეტ ფამილარობას და ლამის ნაციონალების ერთობლივი ქეიფით მოხიბვლას, ბევრი ივანიშვილზეც იტყვის, რომ შეეშალა და პროცესისგან თავის შორს დაჭერით სადავეები გაუშვა და ა.შ და ა.შ.
გამოსავალი, რა თქმა უნდა, არის!
დღევანდელი შეცდომა ის კი არ იყო, რომ რეიტინგული კენჭისყრა ჩატარდა – მე პირადად (დიდი ეჭვების მიუხედავად), შედარებით დამშვიდებულზე მაინც ისე ვფიქრობ, რომ ეს სტრატეგიულად, ალბათ, ეს ბრძნული გადაწყვეტილება იყო და ამას ჩვენს მალე დავინახავთ, შეცდომა იყო გუშინდელი ვერგათვლა, რომ მოწინააღმდეგე მოახერხებდა ფეხების ჯორივით გაჩიკინებას და იმის ქადილი, რომ რეიტინგული კენჭისყრა გამორიცხული იყო…
მაგრამ რადგან შედეგი ერთმნიშვნელოვნად წამგებიანი არ არის – პირიქით, სტრატეგიულად ჩვენ მოვიგეთ, ხოლო ტაქტიკური მოგება ნაციონალებს იმის ილუზიებს დიდხანს ვერ შეუქმნის, რომ მათი მეფე უკვე სრული ბანკროტია და რომ მისი რეანიმაციის მცდელობა ისეთივე წარმატებით შეიძლება დასრულდეს, როგორც კრემლში ლენინისთვის ფეხების დათბუნვა და მიკროფონის ტუჩებთან მიტანა, ეგება ისევ გვითხრას, რა ვაკეთოთ და სად წავიდეთო!…
და ის 42 ნაციონალიც, რომელთაც დღეს „უდრეკობა“ გვიჩვენეს, მალე მიხვდებიან (უნდა მივახვედროთ), რომ დღეს მათ სააკაშვილის მონობა დაადასტურეს მხოლოდ!
და ამისთვის – მათ აზრზე მოსაყვანად – ჩვენ უნდა მოვინდომოთ. გვეყოფა მხოლოდ ივანიშვილის იმედად ყოფნა.
უბრალოდ, უნდა ვაგრძნობინოთ როგორ გვეზიზღებიან, რომ ქვეყნის უკვე საბოლოოდ გაბანძებულ პარაზიტს ერთგულებენ, – ქვეყნის ერთგულების ნაცვლად.
არავითარი აგრესია! არავითარი გინება და მუქარა! უბრალოდ მოვექცეთ ისე, თითქოს არც არსებობენ! არაა საჭირო სალამი და კეთილმეზობლობის დადასტურება! არავითარი მოკითხვები და გაღიმებები ქუჩაში შეხვედრისას! დღეს თუ საქართველოში არსებობს მე-5-ე კოლონა, ეს სწორედ ისინი არიან, რადგან მათ ქართველი ხალხის ცხოვრების გამწარება სურთ, საკუთარი ნაძარცვით ტკბობის თავისუფლების დაუძლეველი სურვილის გამო. მათი პრობლემა ჩვენ ვართ – ან უნდა შევუნდოთ, ან უნდა იგნორირება გავუკეთოთ…
ჩვენ უნდა მოვახერხოთ, რომ მათ არ გავამარჯვებინოთ ისე, რომ არ ვიძალადოთ მათზე.
როგორც მოხუცმა სანტოსმა უთხრა მისი ოჯახის გამანადგურებელ მასიმოს, ჩვენც ისე უნდა ვუთხრათ ამ მორალისტ მასიმოებს:
– ახლა კი გიშვებ, როგორც ნაბიჭვარს! წადი!..
დამერწმუნეთ, ისინი ძალიან ინანებენ, რომ თავისი ბოლო შანსი – სამშობლო აერჩიათ და სააკაშვილი მარტო დაეტოვებინათ – ასე ქარაფშუტულად გაუშვეს ხელიდან!
და ამას, ალბათ, მაშინ მიხვდებიან, როცა მიშა პირველი მიატოვებთ მათ…
მე არ ვიცი, ვის რისი ილუზია აქვს, მაგრამ მე გახვრეტილ შაურს არ დავდებდი იმაზე, რომ დღევანდელი დღე ნაცმოძრაობის აღორძინების და კოჰაბიტაციური სამოთხის საწყისად იქცევა… სულაც – პირიქით… ბიძინა ივანიშვილმა ბევრჯერ დაამტკიცა, რომ მას სწორი და გრძელვადიანი სტრატეგიული დაგეგმვის ხელოვნება კარგად ესმის. მისი ფრთხილი სტილი და თითქოს დუნე დინამიკა, როგორც ია ანთაძემ ერთხელ შენიშნა, აბსოლუტურად განსხვავებულია სააკაშვილის ცეცხლოვანი სტილის და ფეთქებადი, მაგრამ მოკლევადიანი დინამიკისაგან… მე ასე მგონია, რომ ივანიშვილის სტილი აიკიდოს ჰგავს, როცა მოწინააღმდეგეს აქტივობის შანსს აძლევ, რათა მისივე დაწყებულ ილეთზე წამოიკიდო და ძირს დააძნეყვო. ამ მხრივ, სააკაშვილის დღევანდელი შტურმი ძალიან მდიდარ შესაძლებლობებს იძლევა…
დღეს კი პარტია უკვე მერამდენედ გადაიდო. ჯერჯერობით ოცნებამ პაიკი შესწირა, მაგრამ სამაგიეროდ ენდშპილში სერიოზული პოზიციური უპირატესობა აქვს, რადგან მოწინააღმდეგის მეფე სრულიად დაუცველი და შიშველია, ხოლო მის ვითომ ერთგულ ფიგურებს გაქცევის სურვილს მხოლოდ მისდამი ძველი შიში უჩერებთ.
მაგრამ დაუცველი და შიშველი მეფისადმი შიში ძალიან სწრაფად აქროლადი რამეა, ღმერთმანი…
P. S.
დღეს მთელმა საქართველომ ქუთაისი პარლამენტის დარბაზში კიდევ იხილა ბრეხტის გენიალური „კავკასიური ცარცის წრე.“ და მაშინ, როცა ის მოხდა, რაც მოხდა, და როცა ქართულმა ოცნებამ მისეულ ვარიანტზე ქვეყნის და მომავლის სასარგებლოდ უარი თქვა, კიდევ ერთხელ ჩამესმა ნათელცხონებული რამაზ ჩხიკვაძის სიტყვები:
– ასე და ამრიგად, ყველასათვის ნათელი გახდა, თუ ვინ არის ამ ბავშვის ნამდვილი დედა!
საპრეზიდენტო კანდიდატი თუ სახელმწიფო მოდელი?
Posted: 2013/02/05 Filed under: განვრცობილი ფიქრები | Tags: ბიძინა ივანიშვილი, ვახტანგ ხმალაძე, ვიცე-პრემიერი, თავისუფალი დემოკრატები, ირაკლი ალასანია, პრემიერ-მინისტრი, საპარლამენტო რესპუბლიკა, საპრეზიდენტო რესპუბლიკა დატოვე კომენტარიძალიან ბევრი მითქმა-მოთქმა მოჰყვა იმ საკითხს, რატომ მოხდა 3 თვის წინ ბიძინა ივანიშვილის მიერ საპრეზიდენტო უნარ-ჩვევების მქონე პირად შერაცხული ირაკლი ალასანიას “განკანდიდატება”.
დასახელდა სხვადასხვა ვერსიები – შიდაკოალიციური დისციპლინის დარღვევა – კანდიდატობაზე საკითხის კონფიდენციალურად განხილვა, ნაცმოძრაობიდან სხვადასხვა ჩანერგილი პირების დესტრუქციული მოქმედებები, თავად ირაკლის შესაძლო კონტაქტები ნაცმოძრაობის ლიდერებთან ან მათი ოჯახის წევრებთან, და სხვ…
მე არ შემიძლია, რომელიმე ზემოთდასახელებული უარვყო, მაგრამ რატომღაც მგონია, რომ მთავარი სულ სხვა მომენტია.
ირაკლი ალასანიამ რამდენჯერმე ხაზი გაუსვა, რომ საპრეზიდენტო რესპუბლიკის მოდელის მხარდამჭერია.
მართალია, არავითარი დეტალიზაცია იმის თაობაზე, თუ კერძოდ, როგორ საპრეზიდენტო მოდელს ემხრობა, ალასანიას არ ჰქონია, მაგრამ თუ ზედმეტ დეტალიზაციას თავს დავანებებთ, ლოგიკურად გამოდის, რომ საპრეზიდენტო რესპუბლიკის მთავარი მოქმედი პირი პრეზიდენტი უნდა იყოს, და არა – პარლამენტის მიერ არჩეული პრემიერ-მინისტრი.
თუ იმასაც გავითვალისწინებთ, რომ ირაკლი ალასანია ჯერ 40 წლისაც არაა, გასაგებია, რომ იგი ახალგაზრდა ამბიციურ პოლიტიკოსად განიხილება. არა მგონია, რომ ბიძინა ივანიშვილი, როცა ალასანიას საპრეზიდენტო კანდიდატად ასახელებდა, იმაზე ფიქრობდა, რომ ეს კანდიდატი საპრეზიდენტო მმართველობის სიმპათიით იქნებოდა გამსჭვალული. იმ ფონზე, როდესაც ჯერ კიდევ არსებობს გაურკვევლობა იმასთან დაკავშირებით, თავად ივანიშვილი რამდენ ხანს დარჩება პოლიტიკაში, მას ნამდვილად არ უნდა აწყობდეს ამ ეტაპზე სერიოზული დისბალანსის გაჩენა კოალიციაში, როცა ირაკლი ალასანიას გაპრეზიდენტება შეიძლება მის კრონ-პრინცად კურთხევის ტოლი გახდეს.
ამის სრული საპირისპიროა ის მეორე პოლიტიკოსი, რომელსაც ბიძინა ივანიშვილი ამ ბოლო დროს მუდამ ასახელებს პრეზიდენტობის შესაძლო კანდიდატად – ვახტანგ ხმალაძე, სწორედ რომ არაამბიციურობის, სიდინჯის, სიბრძნის და პირუთვნელობის განსახიერებაა და ზუსტად ჯდება იმ მოდელში, როდესაც პრეზიდენტის მთავარი ფუნქცია შესაძლო კრიზისების პრევენცია ან მოგვარებაა. თავის მხრივ, ვახტანგ ხმალაძეც, ისევე როგორც მთლიანად რესპუბლიკური პარტია, სწორედ საპარლამენტო რესპუბლიკის მოდელის მომხრეა, თანაც ახლა კი არა, ძალიან დიდი ხანია უკვე…
ამდენად, ვფიქრობ, ვახტანგ ხმალაძის თანაგუნდელებს რომ დაეწყოთ მისი საპრეზიდენტო კანდიდატურის სერიოზულად განხილვა ვიწროპარტიულ შეკრებაზე, ეს არ გამოიწვევდა ბიძინა ივანიშვილის მხრიდან ისეთ მტკივნეულ რეაქციას, როგორც ალასანიას შემთხვევა. რადგან ქვეყნის მოწყობის მათი მოდელი – ძლიერი პარლამენტი, ძლიერი პრემიერ-მინისტრი და კონფლიქტების მომრიგებელი ბრძენი კონსელიერო-პრეზიდენტი – სწორედ ისაა, რაც ბიძინა ივანიშვილსაც სწორად მიაჩნია (და რომელ მოდელზეც მოხდა ივანიშვილის მიერ არჩევნებში მონაწილეობის მიღება).
მე, პირადად, გული მწყდება. ირაკლი ალასანიას შეეძლო, კარგი ვიცე-პრემიერი დამდგარიყო. თანაც, ვიცე-პრემიერად თავისუფალი დემოკრატების ლიდერის ყოფნა ძალიან სწორი იყო შიდაკოალიციური ბალანსის დასაცავად, და თუ პირადად ირაკლი ალასანიას ჩანაცვლება იქნა მიჩნეული საჭიროდ, ალბათ, გამართლებული იქნებოდა, ისევ თავისუფალი დემოკრატების კანდიდატს დაეკავებინა ეს პოზიცია, მაგალითად – თეა წულუკიანს…
ჩემი აზრით, მოცემულ მომენტში კიდევ ახალი ტვინისჭყლეტა იმაზე, როგორი რესპუბლიკა უნდა იყოს საქართველო, ზედმეტია. საპრეზიდენტო რესპუბლიკის 22-წლიანი სავალალო გამოცდილება სრულიად საკმარისია იმისათვის, რომ ახლა საპარლამენტო რესპუბლიკის ავ-კარგი ვცადოთ. მით უფრო, რომ ევროკავშირში, სადაც ჩვენ მივისწრაფით, ეს სწორედაც რომ დომინანტი მოდელია.
მორიელის წამალი
Posted: 2013/02/03 Filed under: განვრცობილი ფიქრები | Tags: ბიძინა ივანიშვილი, მერაბიშვილი, მიხეილ სააკაშვილი, ნაცმოძრაობა, ნაცმოძრაობის რევანშის გეგმა, ნაცმოძური ოპოზიცია, უგულავა 3 Comments
1 ოქტომბრის არჩევნებიდან გავიდა ოთხი თვე.
ქვეყანა კი ისევ აბორგებული მოლოდინის რეჟიმში ცხოვრობს.
ერთის მხრივ, არის ხელისუფლება, რომელიც ცდილობს თავისი დაპირებების შესრულებას, რუსეთთან ურთიერთობის დაწყებას, დასავლეთისათვის საქართველოში რეალური მდგომარეობის და პრობლემების შესახებ ინფორმაციის მიწოდებას, მრავალპარტიულ კოალიციაში ურთიერთობების დალაგებას და აქა-იქ ჩალაგებული ნაღმების დროულად მოძებნას და განაღმვას.
არის გარკვეული წარმატებებიც – პოლიტიპატიმრების განთავისუფლება, ამნისტიის კანონი, დენის და ნაგვის გადასახადის შემცირება, ბენზინზე და წამლებზე ფასების შემცირება, საკრედიტო განაკვეთების შემცირება, საყოველთაო სამედიცინო დაზღვევაზე გადასვლა თებერვლიდან…
მაგრამ არის პრეზიდენტი და მისი გუნდი – ძირითადად – თბილისის მერი, უზენაესის თავ-რე კუბლაშვილი, ყოფილი პრემიერი მერაბიშვილი და რამდენიმე გუბერნატორი, ასევე ნაცმოძრაობის ოციოდე სულით-ნაცი პარლამენტარი, ნაცური მედიასაშუალებები/ურნალისტები და (ს)ექსპერტები, რომლებიც თავდაუზოგავად ცდილობენ, არცერთი მიღწევა არ შეიმჩნიონ, ყველა ნაკლი გაბერონ და გააზვიადონ, და მეტიც, მოსალოდნელი და გარდაუვალი კატასტროფის ფანტასმაგორიული სურათი დახატონ. აი, რამდენიმეც:
პრეზიდენტი გაიძახის, რომ ახალი მთავრობა აპირებს სომხეთის მსგავსად რუსეთი გაიხადოს სტრატეგიულ პარტნიორად და არა – დასავლეთი, პრეზიდენტი ბრალს დებს აღმასრულებელ ხელისუფლებას კრიმინალების და ჯაშუშების განთავისუფლებაში (ამავე დროს თავად გამოუშვა ასობით პატიმარი, რომელთა 2/3 მძიმე ან განსაკუთრებით მძიმე დანაშაულისათვის იყო გასამართლებული და ჯერ სასჯელის 1/3-იც კი არ ჰქონდა მოხდილი), ასევე ბრალს სდებს მთავრობას “პატიოსანი მოხელეების” დაპატიმრებაში (თურმე 5 მილიონამდე საბიუჯეტო სახსრების არარსებული სამუშაოებისათვის ნაცმოძრაობის კოორდინატორებზე გაწერა და მითვისება “პატიოსნების თვალი” ყოფილა), მერაბიშვილი გაიძახის, რომ ქვეყანა ღრმა ეკონომიკურ და ფინანსურ კრიზისშია შესული (რასაც საერთაშორისო სავალუტო ფონდი და Standard & Poor სააგენტო არ ადასტურებენ, და 2013 წელს 6,1%-იან ზრდას ვარაუდობენ), უმცირესობის პარლამენტარები იძახიან, რომ ქვეყანაში დაიწყო რელიგიური შუღლი და შეუწყნარებლობა (რომელიც, სავარაუდოდ, ასევე ნაცმოძრაობის და მათი დამქაშების მიერ იყო წახალისებული), რომ ქვეყანა კრიმინალმა წალეკა (თუმცა ამას მაშინ იძახოდნენ, როცა სამთავრობო ამნისტია ჯერ ძალაში არ იყო შესული და მხოლოდ პრეზიდენტის მიერ – შეწყალების კომისიის გვერდის ავლით – შეწყალებულები გამოუშვეს!), პრეზიდენტი მოუწოდებს, რომ გაიზარდოს ჯარში ანაზღაურება და პენსიები (მაშინ, როცა 9 წლის განმავლობაში ეს არ ახსენდებოდა! მეტიც, ავღანეთში და ერაყში დაღუპულ და დაჭრილ ჯარისკაცებზე სიმართლეს მალავდნენ და მხოლოდ ახლა „გაახსენდა“, როცა თავდაცვის სამინისტრომ ეს ინიციატივა წამოაყენა), პრეზიდენტი მოუწოდებს ევროსაბჭოს, რომ არ დაუშვას საზოგადოებრივ მაუწყებელზე პრემიერის გავლენის დაწესება და დაიცვას თავისუფალი მედია (თუმცა იმაზე სდუმს, რომ ამ გაკურტიზანებულ „თავისუფალ“ მედიას რა უხვად უდებდა პირში მილიონებს მისი საკუთარი იმიჯის გასაღმერთებლად! არც იმაზე ლაპარაკობს, ვისია რეალურად შარანგიებზე გაფორმებული “რუსთავი2” და ვისი იყო წლების განმავლობაში მისი ხელისბიჭის მიერ მართული „იმედი“), პრეზიდენტი ჩადის ბათუმის უსახლკარო მოსახლეობასთან და აბუნტებს მათ, ეუბნება – თქვენთვის სახლებს ვაშენებდი და ესენი ეკომიგრანტებს ასახლებენ იქო, მაგრამ მე ჩამოვალ და დაგიცავთო (ამ დროს 9 წლის განმავლობაში აშენებდა სახლებს ბათუმში და ერთი უსახლკარო არ შეუსახლებია!)… პრეზიდენტი ადიდებს თენგიზ გუნავას, რომელიც თურმე თანამედროვე საქართველოს შალვა ახალციხელია და აქამდე რატომღაც გვიმალავდა და მთელი ნაცმოძრაობის ურნალისტები ერთხმად იქცნენ გუნავისტებად, რადგან დადასტურდა, რომ გუნავას პირველი დაკავების დროს იყო პროცედურული დარღვევები… და ის კი ავიწყდებათ ამ მეხსიერებაცხონებულებს, რომ დაკავებისას ერთი პროცედურული დარღვევა კი არა, პროცედურული წამებებით და მკვლელობებით სავსე იყო ნაცმოძრაობის პარპაშის 9-წლიანი ხანა…
დადის პრეზიდენტი ევროპაში და ყველგან აძაგებს საქართველოს ახალ მთავრობას, ყველგან თვალთაგან ცრემლი სდის შეუშრობელი, რამეთუ მის მიერ აშენებული, აყვავებული, კორუფციაგანწმენდილი, გაძლიერებული, ნატოსკართანმიყვანილი ქვეყანა იღუპება… ყველას აფრთხილებს, რომ ახლანდელი მთავრობა საშინელებაა, მგრეველებია, რომ ეს არის სტიქიური უბედურება, საქართველოს ტრადიციების დარღვევა. რომ მან პრემიერ-მინისტრზე უკეთ იცის რუსულიც კი, რუსულ პოეზიაზე რომ არაფერი თქვას (რატო ბლოკი არ დაეცემა თავში კაკალაშვილთაყვანისმცემელს!)…
საინტერესო კი ისაა, რომ მთელ ამ შხამს და ბალღამს ანტურაჟად თან ერთვის ვითომსამშვიდობოდ, სინამდვილეში კი – ყასიდად, გამოწვდილი ხელი და კოჰაბიტაციისაკენ უტიფარი მოწოდებები! თან ცნობილი რუსული ანდაზის თანაფარდობისაგან განსხვავებით, ამ ურთიერთობებში კუპრია მთელი კასრი, ხოლო თაფლი – მხოლოდ ერთი კოვზი!
და მაინც, ბოლო დღეებში იყო უკვე ისეთი განცხადებები, რომლებმაც უკვე ცხადად აქციეს ის, რაც ნებისმიერი საღადმოაზროვნე პოლიტოლოგისათვის და პირადად ჩემთვისაც (თუმცა პოლიტოლოგობის და ექსპერტობის პრეტენზია არ მაქვს) უკვე დიდი ხანია, ცხადია. მიხეილ სააკაშვილის ერთადერთი ოცნება არის უახლოეს თვეებში, მოქმედი მახინჯი კონსტიტუციის თანახმად, საკონსტიტუციო გადატრიალების მოწყობა: პარლამენტის დათხოვა და ერთპიროვნულად დანიშნული მთავრობის პირობებში სასტიკად გაყალბებული არჩევნების ჩატარება.
ამაზე ღიად მიანიშნებს ვანო მერაბიშვილის განცხადება, რომელმაც თქვა, რომ ჩვენ ამ მთავრობას 4 წელი ვერ ვაცლით და უნდა დავიწყოთ აქტიური მოქმედებებიო! (იმდენად უტიფარი და ხისტად არაპოლიტიკური იყო ეს განცხადება, რომ თავად ნაცმოძრაობის მარადიულმა დამცველმა მერაბ ბასილიამაც კი ვერ შეიკავა თავი მისი კრიტიკისაგან და ღიად გაემიჯნა “პოლიტმეტრში”).
ხოლო ამის ფონზე, პრეზიდენტმა ისევ უტიფრად „სამშვიდობო ინიციატივა“ შემოაგდო -ჯანდაბას, რადგან კონსტიტუტციის შეცვლა გინდათ, შევცვალოთ, მაგრამ არა 2/3-ით, არამედ 150 დეპუტატითო! (აქაც იაფერისტა ანგლმა, ხომ შეეძლო ეთქვა 100%-თო, ვითომ არ იცის, რომ ობიექტური მიზეზების გამო პარლამენტში 147 დეპუტატია მხოლოდ!)… აშკარაა, რომ დროის მოგებას, ან ჭკუაში მოგებას ლამობს…
საქმე იმაშია, რომ სააკაშვილმა მშვენივრად იცის, როგორ შაგრენის ტყავივით პატარავდება მისი ერთგული ფრაქცია პარლამენტში. საზღვარგარეთიდან მხარდაჭერა მსუბუქი შეშფოთებების შემდეგ შესუსტდა და ვილფრედ მარტენსის მსგავსი ძმადნაფიცებითღა შემოიფარგლა. აგერ ძმადშეგულებულმა ჯანი ბუკიკიომაც კი არ მოიკლა მიშას მხარდასაჭერად თავი და აღიარა, საკონსტიტუციო ცვლილებები არის საჭიროო. იმის ფონზე, რაც უფრო ფართოვდება პროკურატურაში ნაცმოძრაობის ყოფილ მოხელეთა მიმართ აღძრული საქმეები და რაც უფრო მასშტაბური ხდება ამ საქმეები ფინანსური მდგენელი – განსაკუთრებით საჩვენებელია ცეზარ ჩოჩელის მიმართ არსებული ბრალდებები (ბეტონის შპალების ქარხნის დანაშაულებრივ ყიდვასთან დაკავშირებით, სადაც ლაპარაკი ასეულობით მილიონის ქონების სახელმწიფო საკუთრებიდან აცანცვლაზეა), ვაგონშემკეთებელი ქარხნისათვის გადარიცხული 56 მილიონი ლარის ამბავი, ახლა აგერ მერი უგულავას 764 კაციანი ჩაუქ-ჩუკენობის ამბავი და ა.შ. – მით უფრო ნაკლები ენთუზიაზმი ექნებათ ნაცმოძრაობის წევრებს, რომ ბელადს პოლიტიკურ საფლავში ჩაყვნენ… მით უფრო, როცა ბელადს რაღაც გარანტიები შეიძლება ჰქონდეს, მათ კი – ბრიშტი!
ამერიკისა და ზოგადად, დასავლეთისათვის, მართლაც, არასასურველია მათ მიერ დიდხანს შუქურად და დემოკრატიის მზეჭაბუკად შერაცხული პრეზიდენტი, უცებ სასტიკად კორუმპირებულ, ავტორიტარ, წამებებში ხელგასვრილ და მილიარდის მომყუჩებელ, საკუთარი ჰარამხანით ამაყ და შლეგ დესპოტად გაიცნონ. არ გამოვრიცხავ, რომ მათ მართლაც მისცეს სააკაშვილს გარანტიები, რომ დაიცავენ სასამართლო დევნისაგან… და ვინ იცის, მართლაც ვერ მოხერხდეს მისი ციხეში მოთავსება, თუმცა ბრალის წარდგენა და გასამართლება უეჭველად (თუნდაც დაუსწრებლად) უნდა მოხდეს. მაგრამ ნუთუ ვინმეს მართლაც სჯერა, რომ საქართველოს ხელისუფლებას ვინმე საკონსტიტუციო ცვლილებების მიღებას აუკრძალავს? ჯანი ბუკიკიო საკმაოდ ნატიფი პოლიტიკოსი ყოფილა და არც მწვადი დაწვა და არც – შამფური (რითაც ძალიან გული დაწყვიტა სერგო რატიანს), მაგრამ მისი განცხადება, რომ მისი აზრით, თურმე, მიხეილ სააკაშვილი არ აპირებს მთავრობის დათხოვნას, იმის საფუძველს მაძლევს, რომ ვიფიქრო, ან არაგულწრფელია (და მეგობარ მიშას ეს ერთადერთი თხოვნა მაინც შეუსრულა – “თქვი, რომ არ ვაპირებო!”), ან ისევე შორსაა საქართველოს პოლიტიკის ნიუანსებისაგან, როგორც მე ვენეციის საფუძვლის გამყარების და ჩაძირვის პრევენციის სამუშაოების დაგეგმვისაგან!
ჰოდა, ძვირფასო ნაცმოძრაობის ლიდერებო – გიგი, გოგა და გოკა, ჩიორა, ეკავ, და ხათუნებო, პეტრევ და მიშავ (ჟვანია მოკლესო!? – რომ წამოგცდა), ნუგზარ და ზურა, და პატარა ბარტყებო, ჯერ რომ კიდევ ვერ მიმხვდარხართ, სად შერგეთ თავი… – იმაზე დაფიქრდით, მიშა რომ მოტყდება (უკეთეს შემთხვევაში), ან ჩასვამენ (უარეს შემთხვევაში), ან უბრალოდ ბოსტნის საფრთხობელად იქცევა (საკონსტიტუციო ცვლილების მიღებისთანავე), მერე რას იზამთ? თუ უთქვენოდ მოგროვდა ის 100 ხმა, მერე თქვენი ხმა ხომ “პუსტა-პუსტად” იქცევა?
არსებულ ვითარებაში უახლოეს ხანებში, სავარაუდოდ, შემდეგ მოვლენებს უნდა ველოდოთ:
პარლამენტი თებერვლის ბოლოს ან მარტის დასაწყისში მიიღებს საკონსტიტუციო შესწორებას, რომლის ძალითაც მიხეილ სააკაშვილი დაკარგავს მთავრობის ერთპიროვნულად დანიშვნის გაუგონარ უფლებას! ამის შემდეგ მიხეილ სააკაშვილი მადამ ტიუსოს მუზეუმის მოლაპარაკე ექსპონატად იქცევა და, ალბათ, მზეზე დიდი ხნით გამოსვლას ცოტა მაინც მოერიდება…
არაა გამორიცხული, დაახლოებით იმავე პერიოდში, პარლამენტმა სასამართლო სისტემის რეფორმის კანონით შეცვალოს უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარის უფლებამოსილებანი და/ან იუსტიციის საბჭოს წესდება. ამავდროულად მოსალოდნელია საზოგადოებრივი მაუწყებლის საბჭოს ახალი წესდების მიღებაც და “ბორდის” გადახალისებაც, რაც საზმაუს მიშისტების ტყვეობიდან დახსნის დასაწყისი იქნება…
ალბათ ამავე პერიოდში დაიწყება თბილისის მერის, ნაცმოძრაობის კიდობნის კაპიტნის – გიგი (ჯერკუალ) უგულავას სასამართლო პროცესიც, რომელიც, დამერწმუნეთ, უფრო საინტერესო იქნება, ვიდრე „მონა იზაურას“ სერიალი…
დაბოლოს, გამომდინარე იმ სურვილების დეზავუირებიდან, რაც ბ-ნმა ლევან მაისურაძემ ახლახანს მოახდინა, ალბათ საჭიროა, რომ ქვეყნის უშიშროების სამსახურებმა მასზე სპეციალური კონტროლი და თვალთვალი დააწესონ…
ეს კი ჩვენს უცხოელ მრჩეველებს მინდა გავუზიარო:
“სიბრძნე სიცრუისა” (ოღონდ – არა სააკაშვილისეული ოღრაშული სიცრუისა!):
ერთი კუ და ერთი მორიელი დაძმობილდნენ. წავიდნენ გზასა. გასავალი წყალი დახვდათ.
მორიელი დაღონდა, გასვლა არ ეძლო. კუმ უთხრა: ზურგს შემაჯექ, მე გაგიყვანო!
შეაჯდა მორიელი ზურგს. კუ რა წყალში შეცურდა, მორიელმან ზურგზე კბენა დაუწყო. კუმ ჰკითხა: ძმაო, რას იქმო?
მორიელმან უთხრა: რა ვქმნა, არც მე მნებავს, მაგრა ასეთის გვარისანი ვართ, მტერსა და მოყვარეს ყველაყას უნდა ვუკბინოთო.
კუმ დაიყურყუმალავა და მორიელი წყალს მისცა და უთხრა: ძმაო, არც მე მნებავს, მაგრამ ჩემი გვარი, თუ გესლიანს ხორცს არ გაიბანს, გაუსივდება და მოკვდებაო.
უკანასკნელი მიხუკანები
Posted: 2013/01/11 Filed under: განვრცობილი ფიქრები | Tags: ბაჩო ახალაია, ბიძინა ივანიშვილი, გიგა ბოკერია, თამარა ჩერგოლეიშვილი, კონსტიტუცია, კოჰაბიტაცია, კუბლაშვილი, მერაბიშვილი, მიხეილ სააკაშვილი, მიხუკანები, ნაცმოძრაობა, ნაცმოძრაობის რევანშის გეგმა, ნაცმოძური ოპოზიცია, ტაბულა ტვ, ქართული ოცნება დატოვე კომენტარი„ომი დამთავრდა! კოჰაბიტაციის გეშინოდეთ, ხალხო!“
მაშ ასე: „საქართველოში პირველად ჩატარდა გამჭვირვალე და დემოკრატიული არჩევნები და მოხდა ხელისუფლების მშვიდობიანი გადაცემა.“
სიაფანდ!
ჯერ ერთი საქართველოში ეს პირველად არ მომხდარა.
პირველად ეს მოხდა 1990 წელს, როცა 9 აპრილის შემდეგ გაკოტრებულმა კომუნისტურმა პარტიამ ყველაზე დღემდე ყველაზე დემოკრატიული არჩევნები ჩაატარა და ძალაუფლება მშვიდობიანად გადასცა კი არა, მიართვა „მრგვალ მაგიდას“.
ხოლო მეორე სიაფანდობა კი იმაშია, რომ 2012 წლის 1 ოქტომბრის არჩევნები არც დემოკრატიული იყო, არც – გამჭვირვალე. ეს იყო შედარებით (!) დემოკრატიული და შედარებით გამჭვირვალე არჩევნები, რომელიც სააკაშვილის მორალურად დეგრადირებულმა და პოლიტიკურად გაკოტრებულმა რეჟიმმა მხოლოდ ქართველი ხალხის სიმამაცის, ოპოზიციის კარგი ორგანიზებულობის და უცხოელი პარტნიორების მხრიდან ზეწოლის გამო იძულებით ჩაატარა არა ისე, როგორც უნდოდა (ნიღბიანებით, შევარდნებით, ურნების გატაცებებით, ხალხის დაშინებებით და დაპატიმრებებით, ხოლო შეიძლება – „უცხოური გადატრიალების“ მოდელირებული სცენარის 879-ე რიმეიკით), არამედ ისე, როგორც არ უნდოდა.
ამიტომ არავითარ „მშვიდობიან გადაცემაზე“ ლაპარაკი ამჯერად არ უნდა იყოს.
ეს გადაცემა დაახლოებით ისეთივე „მშვიდობიანი“ იყო, როგორც ვერსალის ზავი და თავის თავში, ვერსალის ზავის არ იყოს, ძალიან ბევრ ხიფათს შეიცავს. ოღონდ არა იმიტომ, რომ დამარცხებული მხარე ზედმეტად მძიმე პირობებში იქნა ჩაყენებული, არამედ სწორედ იმიტომ, რომ დამარცხებულმა მხარემ კონსტიტუციაში წინდახედულად ჩადებული, ფანტასმაგორიამდე მისული ალოგიკური მექანიზმების წყალობით შეინარჩუნა ძალიან დიდი ბერკეტები, რომელიც სულ რაღაც 6 თვეში ხელისუფლების მზაკვრულად უკან გამოგლეჯის გეგმის რეალიზებაში უნდა დახმარებოდათ. თუმცა, რეალური პოლიტიკა თეორიულ გათვლებს ხშირად არ მიჰყვება, ამიტომ დღევანდელი სიტუაცია ქართულ პოლიტიკაში აბსოლუტურად უნიკალურია, როცა როგორც ერთ, ისე მეორე მხარეს აქვს სიტუაციის სათავისოდ მობრუნების შანსები, და ეს შანსები იმდენად კატეგორიულად ურთიერთგამომრიცხავია, რომ მშვიდობიანი თანაარსებობის (ე.წ. კოაბიტაციის) პერსპექტივა, პრაქტიკულად და ჯერჯერობით, ნოლის ტოლია.
მიხეილ სააკაშვილის მხრიდან დატკბობის და აგრესიულობის ურთიერთმონაცვლე რამდენიმე ეპიზოდის და საბოლოოდ ეგრეთწოდებული 5-პუნქტიანი გეგმის შეთავაზების შემდეგ, რომელიც პრაქტიკულად იგნორირებულ იქნა ბიძინა ივანიშვილის მხრიდან და იმის ფონზე, რომ ნაცმოძრაობის ლიდერების მიმართ დაპატიმრებების ინტენსიურობა კი შემცირდა, მაგრამ დათმობა გამოიხატა საკმაოდ მკაცრი ფორმულით „ამნისტია მათ, ვისაც მძიმე დანაშაული არ ჩაუდენია და ვინც მოინანიებს“; ხოლო, მეორეს მხრივ – რაიონებში და რეგიონებში სრული ანშლაგით მიმდინარეობს საკრებულოების და გამგეობების ნაცმოძი წევრების გადადგომა და ადგილობრივ ხელისუფლებებში ნაცმოძრაობის 100%-იანი დომინირების სწრაფი დნობა, მდგომარეობა საკმაოდ ნათელი ხდება. მას შემდეგ, რაც პარლამენტმა უპრობლემოდ პირველივე ცდაზე დაძლია პრეზიდენტის ვეტო, თან ისეთ სერიოზულ საკითხზე, როგორიცაა პატიმრების (მათ შორის 200-მდე პოლიტპატიმრის!) ამნისტია, და თანაც ამას ნაცმოძრაობის 64 დეპუტატიდან მხოლოდ 24-ის (1/3-ზე ოდნავ მეტის!) მხრიდან მოჰყვა წინააღმდეგობა, ნაციონალური მოძრაობის პოლიტიკური მომავალი სულ უფრო ემსგავსება შაგრენის ტყავს, საიდანაც თავის გადარჩენის ერთადერთი სწორი მეთოდი დროზე გასწრება უნდა იყოს. თუმცა, ნაციონალური მოძრაობის „სასახელოდ“ უნდა ითქვას, რომ მათი ხელმძღვანელობა დღესაც ინარჩუნებს სამომავლო ბატალიებისათვის დემონსტრირებულ [გარეგნულად მაინც] მზაობას და მეტიც, უკვე გამოიკვეთა ბრძოლის არა მარტო სტრატეგიულ-ტაქტიკური მონახაზიც, არამედ ის მოქმედი პირებიც, რომელთა მეშვეობითაც აპირებს ნაციონალური მოძრაობა ახლო მომავალში რევანშის განხორციელებას.
მე მათ “უკანასკნელი მიხუკანები” ვუწოდე, თუმცა ვშიშობ, მოჰიკანებთან მათ მხოლოდ ზედსართავი სახელი „უკანასკნელი“ აერთიანებთ. აი, ისინიც:
- მიხეილ სააკაშვილი – ნაცმოძრაობის მთავარი ძრავიც, ტვინიც და ყელზე მობმული ლოდიც. სამწუხაროდ, მისი ყოველი გამოსვლა სულ უფრო ადვილად პროგნოზირებადი ხდება და გამოთქმა – „მეთოდები დაგიძველდა, მიშიკო!“ გაცილებით უფრო ხალხური გახდა, ვიდრე ადრე არსებული კლასიკური ფრაზა მურტალოსადმი. და მართლაც ვერც მურტ(ა)ლობაში და ვერც მეთოდდაძველების ტემპებში მიხეილ სააკაშვილს ვერავინ შეედრება. დღეს იგი ასრულებს ძალიან საინტერესო როლს – ადრინდელი დრ. ჯეკილისა და მრ. ჰაიდის კლასიკური იანუსი ახლა შეცვალა ისეთმა წინააღმდეგობრივმა და რეჟისორულად ძნელად მოსაფიქრებელმა კონგლომერატმა, როგორიცაა ნაპოლეონ ბონაპარტე და პიერო. მიხეილ სააკაშვილი ერთის მხრივ ახდენს მხედართმთავრის თვისებების დემონსტრირებას – ჩადის ავღანეთში, თან წინასწარ აცხადებს იმასაც, სად ჩავა და იმასაც, როდის ჩავა, რითაც თავის უშიშობაში უნდა დაგვარწმუნოს, მაგრამ მხოლოდ იმას იმკის, რომ სოციალური ქსელების მომხმარებლების უმრავლესობას არ სჯერა, რომ იგი ნამდვილად ქართულ ბაზაზე იყო, ან რომ ეს ნამდვილად 31 დეკემბერს მოხდა, ხოლო სამაგიეროდ ISAF-ის ხელმძღვანელობასაც და ქართველ ჯარისკაცებსაც მრავლად გაუჩინა პრობლემები და კიდევ ერთხელ დაარწმუნა – „სადაც სააკაშვილია, იქ პრობლემებია!“ მიხეილ სააკაშვილმა კიდევ ერთხელ მოახდინა იმ ფაქტის დემონსტრირება, რომ იგი პიარ-ძუძუმწოვარია და მისი უპირველესი და უმთავრესი ინსტიქტიც სწორედ ეს არის, მას სწორედ ტელეკამერისთვის აქვს მიძღვნილი უკვდავი სიტყვები – „შენი ვარ, შენთვის მოვკვდები, შენზედვე მგლოვიარეო!“ მაგრამ მეორე მხრივ, მიხეილ სააკაშვილი ასევე ცდილობს პიეროს როლის შესრულებასაც, სადაც მისი „მალვინა“ მიშაყვავებული და ვარდოვანი საქართველოა. ჰოდა, დადის ჩვენი USAirForce-პილოტისკურტკიანი პიერო და მოსთქვამს, მაგრამ რას მოთქვამს – „როგორ დაგანგრიეს! ვაი, ვაი!“ „რას დაგამსგავსეს! ვაი, ვაი!“ „რამდენი უმუშევარია! ვაი, ვაი!“ „სასტუმროები გააჩერეს! ვაი! ვაი!“ “ანაკლიაში (ზამთარში!) ტურისტი აღარ არის! ვაი, ვაი!” – მოთქვამს პიერო, ხანდახან ცოტა წაიკასანდრებს კიდეც – „დააქცევენ ესენი ქვეყანას, გააპარტახებენ! ინვესტორები გაიქცევიან!“ და ბოლოს კი მაინც წაინაპოლეონებს – „მაიცათ, დავბრუნდები! ყველაფერს შემოვატრიალებ! აგერ ვარ – ელბაზე, შორს კი არ წავსულვარ!“ ვუყურებ ამ საოცარ რეჟისორულ აჯაფსანდალს და გული მწყდება, ოღონდ იმაზე, რომ ქართული კინო და თეატრი ის აღარ არის, რაც იყო – თორემ ამისთანა ფენომენალური ფენომენის გაშვება შეიძლება? იმედია, გამოსწორდება ეს ხარვეზი და კინოც და თეატრიც სათანადო პატივს მიაგებენ მიხეილ სააკაშვილის განუმეორებელ იერსახეს.
- არ გაგიკვირდეთ და მიხუკანთა ჩემეულ სიაში მეორე ადგილზე არც გენმდივანი და ექს-პრემიერი მერაბიშვილია და არც – გაცოტნებული ბაჩა ახალაია. თუ პირველ ადგილზე ორსახოვანი იანუსი იყო, მეორე ადგილზე ორკაცოვანი მიშთემიდაა – ძმები კუბლაშვილები. სადღეისოდ მათ უმნიშვნელოვანესი როლი აკისრიათ, მათ უნდა დაუმტკიცონ მსოფლიოს, რომ ქართული სასამართლო თან დამოუკიდებელია, (ძირითადად, რადგან მას შივასავით ყველა-პოსტზე-ხელისმომკიდე კოტე კუბლაშვილი მეთაურობს) და თან პროკურატურისაგან ცოტა დაშინებულიც (ამ მიმართულებით კოტიკო კუბლიკოს ძამიკო პალიკო მუშაობს, რომელიც არქივში თეა წულუკიანის მამის დოსიეს ადგენს გულმოდგინედ. თუ მამით ვერ აისრულეს იუსტიციის მინისტრის განქიქების წადილი, მერე ბაბუაზე და პერპერაზეც ჩავლენ). ყველაზე საინტერესო ისაა, რომ თუ ქართულ სასამართლოს ლამის სულ რაღაც 4 თვის წინ ვითომ 85% ენდობოდა, როგორ გინდა თქვა, რომ ახლა ეს ლამის უმწიკვლო სხეული, სადაც იგივე ხალხი მუშაობს, უცებ ასე დაბეჩავდა? ხოლო თუ იმას აწვები, რომ პროკურატურა აშინებს მოსამართლეებსო – კაცო, როცა პროკურორების ადეიშვილისეული სისტემა აბსოლუტურად არ უშვებდა პროკურორის ნებისაგან მოსამართლის ნების ოდნავ გადაცდომასაც კი (მაგალითად პირობითი სასჯელების შეფარდების სფეროში), დღეს რომ ამ მხრივ სერიოზული და თვალსაჩინო პროგრესია, ეს როგორღა ავხსნათ? კოტე კუბლაშვილი ძალიან მძიმე პოზიციაშია – მასზე ხომ ბევრი რამაა დამოკიდებული – იგი არის სასამართლო სისტემის ერთპიროვნული ფუნდამენტიც, კარკასიც, ქვაკუთხედიც (იმდენი თანამდებობა აქვს, დილით რომ დაიწყოს სასამართლოზე ჩამოთვლა, პროცესის გადადება გახდება საჭირო!), და ამავე დროს, სწორედ კოტე კუბლაშვილი არის ამ ჯაჭვის – სასამართლო სისტემის – ყველაზე მოწყვლადი რგოლიც! ანუ, სხვას უნდა ამაგრებდეს და ამ დროს თავად უდევს ფეხი ბანანის ქერქებზე. თან სულ ვენეციის კომისიის მზეს იფიცებს, და თან ისიც ხომ დაფიქსირებულია დოკუმენტებში, თავად როგორ ფეხზე დაიკიდა სწორედ ვენეციის კომისია, როცა უსამართლო სასამართლო „რეფორმა“ განახორციელა!
- ძალიან მნიშვნელოვანი როლის თამაში მოუწევთ სამთავრობო „კონსტიტუციონალისტებს“, თერძთუხუცეს ავთანდილ დემეტრაშვილს და იმ ვიღაც ახალაღჰყავავებულ დემაგოგს – ოთო კახიძეს… არის კიდევ ისეთი სერიოზული ძალა, როგორიც ბატონი თენგიზ შარმანაშვილია, მაგრამ ისეა მიჩუმებული იერევანში, რომ მგონი დიპლომატობაში საბოლოოდ გაცვალა და დაივიწყა პროფესიული „ბექგრაუნდი“ (ადრე კი ამ დიპლომატობაში ბევრი სხვა რამეც გაცვალა და დაივიწყა). ეს ხალხი ნამდვილად არ არის ნაცმოძრაობის პარტაქტივი, მაგრამ სწორედ მათ სიჩაუქეზეა დამოკიდებული, რამდენად მიახერხებენ სულ მალე დაწყებულ საკონსტიტუციო ბატალიებში ჯერ საზოგადოების, ხოლო შემდეგ (რამდენადაც ქართული საზოგადოების მხრიდან მხარდაჭერის დიდი იმედი გიორგი მაზმანიანის და ორგანიზაცია „ქართველი პატრიოტების“ გარდა ბევრს არ უნდა ჰქონდეს) – უცხოური ისტებლიშმენტის მხარდაჭერას! მიხეილ სააკაშვილი ადრეც საკმაოდ გულუხვი იყო საკონსტიტუციო თერძების მიმართ, და არც ახლა დაიშურებს შავი დღისთვის გადანახულ ოქრო-ვერცხლს თუ თვალ-მარგალიტს. მაგრამ არც ისაა გამორიცხული, იმით გაცოფებული, რომ მისი და თერძების 2010 წლის გენიალური ჩანაფიქრი შეიძლება გენიალურად გაცამტვერდეს, რაიმე ცუდი კომპრომატებით დაემუქროს მათ. ყოველ შემთხვევაში ადრე მარადმღიმარი დემეტრაშვილის სულ უფრო მჭმუნვარე შუბლი ამის განცდებს მიქმნის… თუმცა ეს ბავშვურად გაღიმებული ოთო კია ყოჩაღდემაგოგიურად, მაგრამ მაგას რა ენაღვლება, მაგის შეკერილი ხომ არ იყო კონსტიტუცია, მაგას კი შეუძლია რაღაც ეტაპზე შეატრიალოს კეხი, მაკვარანცხი ტიპი ჩანს ნამეტანი… კიდევ ერთხელ ვიმეორებ – სწორედ კონსტიტუციონალისტების ჭიდილში მნიშვნელოვანწილად გადაწყდება, ვის ექნება სერიოზული უპირატესობა. ჯერ ჯერობით ეს უპირატესობა მაინც სააკაშვილის მხარეზეა – მას ხომ არაფრის ცვლილება არც ჭირდება – ის ვარიანტი აწყობს, რაც ამჟამად წერია კონსტიტუციაში და თან მას ჰყავს თითქოსდა გაუჭრელი ჯოკერი – ბათუმში ავი თვალისაგან საგულდაგულოდ, მზეთუნახავივით გადანახული საკონსტიტუციო სასამართლო და მისი უფროსი – გიორგი პაპუაშვილი! აბა, აიწიეთ ხელი, ვის გახსოვდათ საერთოდ ეს კაცი, რომელიც ერთ დროს მიშას პირველი იუსტიციის მინისტრი იყო? არავის არ გახსოვდათ? მეც არ მახსოვდა. საერთოდ მეგონა, რომ ეკა ხოფერიას სიძეობის გარდა სხვა ოფიციალური პოსტი არც ეკავა. თურმე ნაკავება და მერე – რანაირი! და მაინც, როცა გიორგი პაპუაშვილზე და მის სერიოზულ ჯოკრობაზე იფიქრებთ, არის რაღაც ფაქტორები, რომელიც გასათვალისწინებელია და ამაზე ბოლოს ვიტყვი.
- ვანო მერაბიშვილი ნამდვილად იმსახურებს იმას, რომ საპრიზო სამეულთან ახლოს მაინც იყოს. მერაბიშვილი ის კაცია, ვინც ყველაზე დიდხანს გაძლო ნაცმოძრაობის მინისტრად და თან ძირითადად ერთ ადგილზე – თანაც ყველაზე სერიოზულ მინისტრად! მაგრამ იგი ამავე დროს ის კაციცაა, ვინც საქართველოში ყველაზე ცოტა ხანს გაძლო პრემიერ-მინისტრად! 🙂 ვანო საკმაოდ გამოუცნობ როლს თამაშობს, რომელიც, ვეჭვობ, თავადაც აღარ იცის ბოლომდე. იყო პერიოდი, რეჟიმის მთავარი ხერხემალი იყო. მერე კი ხალხს ივანიშვილის ფარული მოკავშირეც კი ეგონა (სხვათაშორის, მეც მქონდა ეს აზრი). ვანოს ამაღლება ბევრმა იმის ნიშნად აღიქვა, რომ სწორედ იგი დანიშნა მიშამ „მემკვიდრედ“ (აი ეგ კი არასოდეს მიფიქრია – მიშა იმ ადგილზე, რომელიც სათავისოდ უნდა, თავის თავის გარდა არავის – თავის შვილსაც, არ დანიშნავს მემკვიდრედ!), მაგრამ მალე გამოჩნდა, რომ ეს მცდარი ნაბიჯი იყო – ვანოს შსს-დან დაშორებამ მიშას, ფაქტიურად, მხოლოდ პასივები გაუმრავლა და თუ მანამდე ვანო იქნებ არც იყო ივანიშვილის თამაშში ჩაბმული, მერე კი უნებლიედ სწორედ ის გააკეთა, რაც ივანიშვილისთვის იყო სასარგებლო – ახალაიას დაარტყა… ამჟამად მერაბიშვილს ძალიან მძიმე პოზიცია აქვს – ცოტა უცნაურად ჟღერს, მაგრამ თუ იგი თავის გუნდში ერთპიროვნულ ლიდერობას ვერ ჩაიგდებს ხელში, მაშინ მას სწორედ ამ გუნდიდან შეიძლება მეტი საფრთხე დაემუქროს, ვიდრე ივანიშვილისაგან. რადგან ყველას – მიშას, ახალაიების, ბოკერიას და უგულავას – თვალში ვანომ მინიმუმ „ვერ ივარგა“! ვანო ახლა ნაცმოძრაობის ლიდერების უსიტყვო შეთანხმებით ჯერ სახემწუხარი პიერო-2 იყო, მაგრამ მიშამ ჩამოართვა ეს როლი, მერე კასანდრობაში შეეზიარა მიშას (ნათელხილულობს იმაზე, როგორ დაიქცევა პოლიცია, როგორ დაირღვევა ადამიანის უფლებები საქართველოში, როგორ გამეფდებიან ქურდები…), მაგრამ ბოლოს (პასპორტაღრევის შემდეგ) უფრო მიყუჩდა და სეთურის ზებოს როლი მოირგო – ჩუმად სადღაც ზის და ნაცმოძრაობის იმედს ინახავს. მას მხოლოდ ერთი ფუნქცია აქვს – მიშისტების „ჟერმინალში“ (ფრანგული რესპუბლიკის კალენდრით – 21 მარტიდან 20 აპრილამდე) შინაგან საქმეთა სამინისტროს უკან უმტკივნეულოდ დაბრუნება უნდა უზრუნველყოს! ხოლო შემდეგ იქნებ ისევ პრემიერ-მინისტრობას გამოჰკრას ხელი (მიშას დიზაინით – რა თქმა უნდა მხოლოდ 2013 წლის ოქტომბრამდე). როლი კი გაწერილია და შეიძლება სააკაშვილმა სულაც მარტშივე მოინდომოს ვანოს გამინისტრება (როგორ უკაწკაწებს კბილები მიშას!), მაგრამ არა მგონია, ვანო ვერ ხვდებოდეს, რომ ეს „კონსტიტუციური გადატრიალება“ ისეთ რამეში შეიძლება გადაიზარდოს, რომ ან თავი წააგოს, ან სწორედ მასზე გამოიცადოს ნაცმოძრაობის მიერ შეყვარებული და დაკანონებული სასჯელის შეკრებითობის მაქსიმუმი. თანაც ისიც ძალიან საინტერესოა, რამდენად ენდობა ვანო სააკაშვილს, ბოკერიას, უგულავას, და, სავარაუდოდ, სააპრილო სცენარის თავშივე პრეზიდენტის მიერ შეწყალებული და ციხიდან გამოშვებული ბაჩო ახალაიას მიმტევებლობას. ამდენად, რაღაც ეტაპზე, თითქმის დარწმუნებული ვარ, რომ თუ ვანო ნაცმოძრაობის უპირობო (და არა მარტო ოქტომბრამდე სათამაშო) ლიდერის როლს ვერ მიიღებს, მას შეიძლება ერჩივნოს, როგორც იტყვიან – „სამიანი და ჯანმრთელობა“. ფული ადეიშვილზე მეტი ექნება ალბათ და წასვლასაც უკეთ მოახერხებს (თუ ისევ სხვა პასოპორტი არ ამოიღო გულისჯიბიდან).
- გიგი უგულავა გარეგნულად ყველაზე მაგრადა დგას! ადამიანი, რომელიც ოქტომბრის არჩევნების წინ ყველაზე დაჩაგრულად ჩანდა ნაცმოძრაობის ლიდერთა შორის – ახლა ფაქტიურად სააკაშვილზე მეტ რესურსებს განაგებს! მას ჯერ კიდევ 2-წლიანი მმართველობის ვადა აქვს, თუმცა იმის გათვალისწინებით, რა შავად აქვთ საქმე უგულავასთან დაახლოებულ პირებს, მალე მისი დაკითხვაც არის მოსალოდნელი. ყოველ შემთხვევაში დღეს გიგი უმუშევარი ნაცბანდის მთავარი დამსაქმებელია და ქალაქის სამსახურების საბოტირებით თუ ამუშავებით გარკვეული ვაჭრობის რეზერვიც გააჩნია უმრავლესობასთან. თუმცა, მისი პირველი ნაბიჯები იმდენად მოუქნელი და ამპარტავანი იყო, რომ ვეჭვობ, ივანიშვილს უგულავასთან სერიოზული მოლაპარაკების მინიმალური სურვილი ჰქონდეს! გიგის ძალიან სერიოზულად შეეშალა, მერიისთვის თანხების და დაცვის სამსახურის გადაქაჩვების, ხოლო ჯანდაცვის პროგრამების მთავრობისათვის „გადმოლოცვის“ ფონზე „პრავების კაჩავი“ რომ დაიწყო, და ახლა მისთვის ყველაფერი ნათელია – ან ნაცმოძრაობის გამარჯვებისთვის ყველაფერს გააკეთებს, ან ცუდად ექნება საქმე. გიგი – ისევე როგორც მიშა და ვანო სევდიან სახეს ატარებს და მისტირის „დაკარგულ ინვესტიციებს“ და დაკარგულ შანსებს, 600,000 მოქალაქის სვე-ბედზეც ხშირ-ხშირად ჩივის ადრე მხოლოდ სანათესაოს და სამეგობროს ბედზე მოფიქრალი მერი, მაგრამ არის ერთი მნიშვნელოვანი განსხვავებაც – მიშასგან და ვანოსგან განსხვავებით გიგი სრულ „ძაძებში“ არაა და ხანდახან რაღაცეებს ხსნის, ლენტებს ჭრის, ღიმილის დემონსტრირებას ახდენს… პოზიტივსაც აწვება, მოკლედ…
- გიგა ბოკერია ყველაზე ჩუმადაა. ლევან ბერძენიშვილმა თქვა, მიშა იმითაა ყველაზე უფრო გათანგული, რომ გრძნობს, დასავლეთმა ისიც ისევე დაივიწყა და გადააგდო, როგორც თავის დროზე იმედების ვერგამამართლებელი შევარდნაძეო… და თუ ეს ასეა, უცხოეთის მიმართულება და უცხოელებთან ლაციცი ხომ გიგა ბოკერიას პირველადი ამოცანა იყო? – აბა სხვა რას აკეთებდა ე.წ. უშიშროების საბჭო, რომელიც სწორედ რომ მიშას უშიშროების საბჭოდ ფუნქციონირებდა?! ახლა კი ლამის 30-მილიონიანი ბიუჯეტი 2 მილიონს ქვემოთ ჩამოუყვანეს. აბა, აწი ვინ გადაუხდის ლობისტურ კომპანიებს? ბოკერიას როლი მომავალ თამაშებში არაა ბოლომდე ნათელი. არაა გამორიცხული, მან თავისი თამაში ითამაშოს, რადგან ის ცნობილი თვითნაბადი ხალხური ზოდი, ჯერ „24 საათში“, ხოლო შემდეგ ეკა კვესიტაძის აქცენტებში რომ ამოხეთქა ნათია მეგრელიშვილის „ვაიმერაექსპრესიულია“ პიროვნებით, სააკაშვილის გვერდით სწორედ იმ ხალხს ასახელებდა მუდმივად, ვინც ბოკერიას ფრთას შეადგენს და მთავარი საყვედურიც მიშასადმი ეს იყო – ამათი მიჩქმალვა და უკან გადამალვა რამ გაფიქრებინაო?! სავარაუდოდ, გიგა ბოკერიას როლი უფრო მისი ბენდუთკურთხეული მეუღლის ტელევიზიის ამოქოქვის შემდეგ გაცხადდება – თუ ეს ტელევიზია, ივანიშვილის განქიქების გარდა, ძირითადად მიშას რეკლამით იქნება დაკავებული, მაშინ აშკარა გახდება, რომ ბოკერიას ისევ რუხი კარდინლობა ურჩევნია ავანსცენაზე გამოსვლას. მაგრამ ვინ იცის, იქნებ მალე ნაცმოძრაობის რებრენდინგის გამო სწორედ მიშას გადამალვა და გიგას გამოჭენება გახდეს მომხიბვლელი იდეა?! ბოკერიას ვერც დიპლომატიას დაუკარგავს კაცი და ვერც იმას, რომ თუ ვინმე ჯერ კიდევ პოპულარულია სააკაშვილის გუნდიდან დასავლელი პოლიტიკოსებისათვის (ვილფრედ მარტენსი არ მყავს მხედველობაში), ეს სწორედ ბოკერია უნდა იყოს. ასე რომ არ ვიცი, რამდენად მოიგებს ნაცმოძრაობა ქართულ საზოგადოებასთან ბოკერიას წინ წამოწევით, მაგრამ დასავლეთში რომ კოჰაბიტაციის და მოქნილობის მის პოტენციალს უკეთ აფასებენ, ვიდრე სააკაშვილისას, ეს, მგონი, უკვე საეჭვო აღარ არის.
- იმისათვის, რომ პიეროებმა და კასანდრებმა საწუწუნო, სატირალი და მოსათქმელი თემების დეფიციტი არ განიცადონ, მიშასთვის აუცილებელი ხდება ირგვლივ ნაწამები წმინდა სებასტიანების არსებობა! საბედნიეროდ, ამის დეფიციტს იგი არ განიცდის, ჯერ ბაჩო ახალაიას ცოტნედ დადიანად კურთხევა მოხდა, მერე გიგი კალანდაძე და თენგიზ გუნავა იქცნენ კამელოტის კურთხეულ რაინდებად, ბოლოს ნიკა გვარამიას გაუჩნდა ჯორდანო ბრუნოს პერსპექტივები! მიშას ამ მხრივ მომავალშიც არ ექნება დეფიციტი – „ქართულმა ოცნებამ“ ტაქტიანად, მაგრამ მაინც უარი თქვა დაკითხვების და დაკავებების შეჩერების ტაქტიკაზე, რაზეც დასავლეთი საკმაოდ გამჭვირვალედ უბიძგებდა. მთავარი მიშასთვის ისაა, რომ ეს ხალხი მაქსიმალური შესაძლო იმუნიტეტით აღჭურვოს. ალბათ, ძალიან ნანობს ბაჩო ახალაიას გადაყენებას – ამით ხომ ფაქტიურად ირიბად აღიარა მისი შესაძლო ბრალეულობა! რა იცოდა, რომ მაინც წააგებდა არჩევნებს, თორემ ბაჩოს კი არ გადააყენებდა, სულაც წმინდანად გამოაცხადებდა. სამაგიეროდ, ახლა ცდილობს მაქსიმალურად – როგორც კი ვინმეს საფრთხე დაემუქრება, მაშინვე თანამდებობას ურიგებს – ნიკას – გამოძიების დაწყებისთანავე სასწრაფოდ ტელევიზია უბოძა, გუნავას – სამეგრელო-ზემო სვანეთი, გიგი კალანდაძე – დააბრუნა გენშტაბის უფროსად, თუმცა არ გამოუვიდა. ამ პირებს ძალიან სერიოზული ამოცანა ეკისრებათ: ა) უნდა დაამტკიცონ, რომ მიშიკოს შაგრენის ტყავივით შეკუმშულ არეალში მაინც რჩება ნავსაყუდლები, სადაც მისი სიტყვა კანონია, და ბ) თუკი მათ მაინც დააკავებენ, შექმნან მთელი მსოფლიოს გასაგონად მაქსიმალური ვაების საფუძველი. მართლაც, ნიკა გვარამიას დაკავებისას, ის რომ მას ინტელექტუალობასთან ერთად უკვე „დამოუკიდებელი“ (დამოუკიდებელი არა, – კვახი!) მედია საშუალების დირექტორის მანტია ჰქონდა, ამან გარკვეული როლი მაინც ითამაშა. თუმცა, როგორც ვნახეთ გიგი, კალანდაძის მოტრიალება ვერ მოხერხდა და მაინცდამაინც ამას არც ჰქონია მისთვის დამცავი ფუნქცია. არ გამოვრიცხავ, რომ პირიქითაც – კალანდაძე მართლაც რომ წასულიყო სასწავლებლად, იქნებ ინტერპოლი მის საძებნელად არც შეწუხებულიყო… ვნახოთ, რა მოხდება გუნავას შემთხვევაში. ვფიქრობ, მისი დანიშვნა სამეგრელო-ზემო სვანეთის გუბერნატორად იქ მიმდინარე საკმაოდ სერიოზული დაპირსპირების დაშოშმინებას სულაც არ შეუწყობს ხელს. საკითხავი ისაა, საერთოდ თუ შეიძლებოდა ძიებაში მყოფი პირის გუბერნატორად დანიშვნა (კალანდაძე ხომ სწორედ ამიტომ ვერ აღადგინა). თუ მთავრობა მოახერხებს იმის დემონსტრირებას, რასაც წულუკიანი და კბილაშვილი ხშირად უსვამენ ხაზს, რომ დანაშაულის არსებობის პირობებში ვერავითარ თანამდებობაზე ყოფნა ინდულგენცია და იმუნიტეტი ვერ იქნება, მაშინ შეიძლება ამ პიროვნებებმა სულ სხვა კუთხით შეხედონ საქმეს – პირადად მათთვის უარესი ხომ არ არის ფრონტის წინა ხაზზე ყოფნა? ამ კითხვის დასმის საფუძველი განსაკუთრებით მაშინ ხდება აშკარა, როცა იმ ორ თანამდებობის პირზე ფიქრობ, ვინც სადაც არ სჯობდა, იქედან სასწრაფოდ გაცლა აჯობეს – ადეიშვილზე და შაშკინზე. პირდაპირ შეიძლება ითქვას, რომ სწორედ ეს ორი მინისტრი გახდა სააკაშვილის ხელისუფლების კრახის ერთ-ერთი ნიშანსვეტი! რაც არ უნდა ივიშვიშონ მარტენსმა და სხვებმა უცხოეთში იმაზე, რომ ივანიშვილის ხელისუფლება შესაძლოა„პოლიტიკური მოტივაციით“ აკავებს ყოფილი ხელისუფლების პირებს, ჯერჯერობით, სანამ არცერთი არაა გასამართლებული და სანამ არცერთის მიმართ პატიმრობაში უსამართლო მოპყრობის ფაქტები არ არსებობს, ძალიან ძნელია ახსნა, რატომ გაშპა ქვეყნიდან ორი ყველაზე მნიშვნელოვანი მინისტრი? თან ისე, რომ უფლებამოსილების მოხსნა და დამშვიდობებაც კი არ უფიქრიათ? და თუ მათი „დევნა“ უეჭველია, რატომ არ ცდილობენ ისინი, შეხვდნენ უცხოურ მედიას და მისცენ ვრცელი განმარტებები იმ ბრალეულობის შესახებ, რაც მათ მიმართ შეიძლება იყოს? ეს განსაკუთრებით ადეიშვილს ეხება, რომელიც შაშკინისაგან განსხვავებით ძალიან ცდილობს, კვალი არიოს და დაიმალოს. რა თქმა უნდა, სააკაშვილი და მისი გუნდი ძალიან ეცდება, ადეიშვილი დაითანხმოს ქვეყანაში დაბრუნებაზე, ან იმაზე მაინც, რომ მან უცხოეთის მედიასთან დაიწყოს ინტერვიუების მიცემა და ამით ცოტა აღადგინოს ნაცმოძრაობის შელახული იმიჯი. არ ვიცი, ეს რამდენად მოსალოდნელია, მაგრამ ნაცმოძრაობისთვის ამას სერიოზული წონა მართლაც ქნება. თუმცა, მას შემდეგ, რაც ინტერპოლი ცირკულარით ადეიშვილზე ძებნა გამოცხადდება, ამას ასევე ექნება სერიოზული წონა თავად ადეიშვილისთვისაც :).
- მედიაფრონტზე სააკაშვილის გუნდი საკმაოდ ცუდ დღეშია. „იმედი“ დაკარგეს (ერთადერთი შვება ის ვერ იქნება, რომ გიორგი არველაძის ცოლმა შეინარჩუნა თანამდებობა). ეს განსაკუთრებით მტკივნეულია იმიტომ, რომ „იმედს“, განსხვავებით „მაესტროსაგან“, „კავკასიისაგან“ და მე-9 არხისაგან, მთელი საქართველო უყურებს. რუსთავი2-მა უნდა თქვას – „ის აღარა ვარ, რაც ვიყავ, ძნელი ყოფილა სინათლეო“… ნიკა გვარამია ვითომ იხტიბარს არ იტეხავს, მაგრამ მაინტერესებს, როგორ დაასაბუთებს სასამართლოზე, რომ რაც მერაბიშვილს ებაზრა, იმაში ყველაფერი პატიოსნად იყო… ნაფტალინიდან ნინო შუბლაძის ამოღება არა მგონია, საქმეს შველოდეს. თან შუბლაძე არ ჩანს ისეთი მატროსოვი, ხალხისთვის ძლივს მივიწყებული სახელი ისევ სახსენებლად რომ ემეტებოდეს და ვინ იცის, რამდენად „შეუპოვარი“ იქნება… ამ ფონზე ნაცმოძრაობის ყველაზე დიდი იმედები მაინც “ტაბულა ტვ”-ს უკავშირდება. სწორედ უშიშროების საბჭოს მდივნის ცნობილი თანამეცხედრის, მარადი ლიბერტარიანელის და სტრასბურგში მარად სანატრელი (თქვენ იკითხეთ, თორემ მე თუ გადავწყვეტ, მაშინვე ძალიან კარგ სამსახურს მინახავენ სტრაბურგშიო) თამარა ჩერგოლეიშვილის “ტაბულა ტვ” უნდა გახდეს როგორც ბიძინა ივანიშვილის და ქართული ოცნების განქიქების ყველაზე აქტიური მოტორი, ასევე ის ასპარეზი, სადაც დარცხვენილი და პირშიჩალაგამოვლებული ნაცმოძრაობის ლიდერები თავს მართლა ლაღად იგრძნობენ და მოყოჩაღდებიან, თორემ დავით ბაქრაძის დაბნეული სახე რომ მახსენდება არჩევნების შემდეგ “პოლიტმეტრში”, ისეთი საცოდავი იყო, ლამის გული მომილბა :). თავიდან გამოკვირდა, რომ გავიგე, ღამის 8 საათიდან დილის 8 საათამდე ექნება “ტაბულას” მაუწყებლობაო, ეტყობა, მიშამ თხოვა, რომ არაფერი გამოტოვოს და შოკოლადივით ჩაატკბარუნოს დეპრესიის მოსახსნელად. მაგრამ მერე ვიფიქრე, რომ ეს ახალგაზრდულ აუდიტორიაზე იქნება გათვლილი. მიშას ყველაზე დიდი კრახი ხომ ბოლო არჩევნებზე ახალგაზრდების აქტიური მონაწილეობა და ლამის 100%-ში საპროტესტო მუხტი იყო. ვიღაცამ დაწერა ფეისბუქზე (სამწუხაროდ, ვერ ვიხსენებ ვინ) – “ტაბულა ტვ”-ს სლოგანი იქნება „სისტემა უნდა დაინგრესო!“ 🙂 ხუმრობა ხუმრობად, მაგრამ დარწმუნებული ვარ, ჩერგოლეიშვილის სამიზნე აუდიტორია ახლა „ზაოგადსტატისტიკური ჟუჟუნადან“ ზოგადსტატისტიკური თინეიჯერი გახდება. საინტერესოა, ჩერგოლეიშვილის ფონდის მთელი გამგეობა გადმოერთვება ტაბულა ტვ-ს ამოსაქოქად? გასაგებია, რომ ბენდუქიძის ფულები შეუცვლელია და ლიფონავა-დევდარიანი სერიალურ კრეატიულობას უზრუნველყოფენ, მაგრამ გიგა ზედანია, რომელიც რადიო “თავისუფლებაზე” სულ იმას ცდილობდა, პოლიტიკური თემებისთვის თავი აერიდებინა, და კინოკრიტიკოსის როლი ეთამაშა, რამდენად აუბამს მხარს პოლიტდემაგოგიაში გია ნოდიას? ყველაზე საინტერესო კი ისაა, რომ სრულიად მოულოდნელად “აიეტი” და “სილქნეტი” მგონი უარს ეუბნებიან “ტაბულა ტვ”-ს ტრანსლიაციაზე, რაც (ამ კომპანიათა მფლობელობიდან გამომდინარე) გამჭვირვალედ მოდელირებული მგონია. ალბათ, ჩი-ბი-ბი-სის (Chergo-Bendu Broadcasting Company) უნდა, ქართველი ერის მიერ სულიერი საზრდოს მოთხოვნის პროტესტით შემოგლიჯოს კარი, რომლის უბრალოდ შემოღება არაეფექტური იქნებოდა.
- დაბოლოს, ძალიან სერიოზული როლი – კოლექტიური WE PROTESTO! პროტესტი, რომელიც ორ განსხვავებულ დონეზეა გაყოფილი – ა) პარლამენტის სცენა, სადაც ცნობილი დემაგოგები მღერიან – გაბაშვილი, მინაშვილი, წიკლაური, ხაჩიძე, ნადირაშვილი, თარგამაძე, დარჩიაშვილი, გოგორიშვილი, თაქთაქიშვილი, ხაბაზი… ასევე ახლადშემომატებული მეც-ხომ-სოპრანოები – საჯაია და ბოკუჩავა – ურტყამენ პარტიებს და ბ) სასწრაფოდ კლონირებული მიშმადიდებელთა არმია ფეისბუქზე – თეა თუთბერიძის, ირმა გაჩეჩილაძის, თეა მიქაიას, ეკა ეკიზაშვილის და სხვა მიშმადიდებელი მანდილოსნების თამადობით, რომელთა ძირითადი ფუნქციაა მარად ამრავლონ ან გამოიგონონ ნებისმიერი ნეგატიური ინფორმაცია („დენი არ არის!“, „შუქი არ არის!“, „გაზი არ არის!“, „პატრიოტიზმი არ არის!“, „გართობა არ არის!“, „ფეიერვერკი არ არის!“, „ლენტის გაჭრები არ არის!“ „კუტუნიო არ არის!“… არ გამიკვირდება – „თბილი წყალი არ არის!“… :), და თავისი მარადიული პრუტუნით და ლაილაით აუტანელი გახადონ ფეისბუქზე იმ პირთა კედლებზე დისკუსია, რომელთაც სააკაშვილის რეჟიმის დანგრევაში სდებენ ბრალს. თეა თუთბერიძის განსაკუთრებული ფუნქციაა საკუთარ თავის მიმართ ისეთი აგრესიის გამოწვევაც, რამაც შეიძლება ვინმეს მისდამი ფიზიკური შეურაცხყოფის პროვოცირება მოახდინოს. რაც სააკაშვილის რეჟიმს მალე შეიძლება მართლა შეიძლება დაჭირდეს, ეს იქნება რომელიმე მხარდამჭერის ნაგვემი და ნათრევი სხეული, რომელსაც მთელი მსოფლიოს სანახებლად საზეიმოდ გამოფენენ, რათა „მხსნელი და ბრძენი“ პრეზიდენტის მიერ მთავრობის დათხოვნა ქვეყნის გადარჩენის უალტერნატივო ნაბიჯად შერაცხონ. ამიტომ, ნებისმიერი შემთხვევა პატრულის მიერ ვინმეს სადმე წაყვანის და ცემის შესახებ ძალიან სერიოზულად უნდა იყოს გამოძიებული და დადასტურების შემთხვაში ეს პატრული უმკაცრესად უნდა დაისაჯოს, თუმცა არ გამოვრიცხავ, რომ მალე ასეთი ეპიზოდზე „დაზარალებულიდან“ შეკვეთაც მოვიდეს.
შეიძლება, სულ ეს იყოს. არადა, 2-3 წლის წინ მიხუკანობაზე რიგი იდგა. პარტია 70 წლის შემდეგ აპირებდა მხოლოდ ოპოზიციაში გადასვლაზე ფიქრის რეჟიმში გადართვას… Sic transit gloria mundi…
კიდევ არიან ყოფილი მთავრობის პოლიტიკოსები, რომლებიც მკვეთრად ასოცირდებიან მიშასთან და ნაცმოძრაობასთან – მიხეილ მაჭავარიანი, გიგი წერეთელი, კობა ნაყოფია, ცეზარ ჩოჩელი… სხვებიც, და რაც მთავარია, – დავით ბაქრაძე. მე მგონი, არავინ, მათი ჩათვლით, არ იცის ზუსტად, თუ რა პოზიციას დაიკავებენ ისინი, როცა გადამწყვეტი ბატალიების დრო მოვა. იგივე ეხება გიორგი პაპუაშვილსაც, რომელიც ყოველთვის იმას ასრულებდა, რაც მიშას სურდა, მაგრამ ტექტონიკური ცვლილებებისას ხანდახან გადარჩენის ინსტიქტი სჯობნის მსახურების ჩვევას. განსაკუთრებით, თუ თავად არ არის ადამიანი სერიოზულ კრიმინალში გასვრილი.
და საერთოდ, არც ისაა საბოლოოდ გარკვეული, ზუსტად როდის დადგება ეს – გადამწყვეტი ბატალიების – დრო…
ჯერ ხომ არცერთი სასამართლო არ გამართულა. და იმაზე, თუ როგორ წარიმართება ეს სასამართლოები და რა შედეგს მოიტანს, ან როგორი რეაქცია ექნება დასავლეთს მის მერე, რაც ყოფილი ხელისუფლების პირების დანაშაულებზე წარმოდგენილ მტკიცებულებებს შეაფასებს, ძალიან არის დამოკიდებული ისიც, რამდენად მძაფრი იქნება უკვე არავისთვის საიდუმლო ეს ბატალიები, ან – იქნება თუ არა საერთოდ ბატალიები. რადგან თუ ზემოთჩამოთვლილმა მიხუკანებმა ხალხის ფართო მასები ვერ აიყოლიეს პათოსში, მაშინ მათ მაშინ კი უკვე ფაქტად ქცეულ “უკანასკნელობას” მხოლოდ გროტესკული და ანეგდოტური ელფერი ექნება, დაახლოებით ასეთი:
– მახსოვს, 2013-ში, ნაცმოძრაობა ჯერ კიდევ აპრილს რომ ელოდებოდა… 🙂
P.S. და ძალიან მნიშვნელოვანია ისიც, რამდენად ზუსტად მოახერხებს „ქართული ოცნება“ რისკების პრევენციას და ამ, სავარაუდოდ, ბოლო სახიფათო ეტაპის გადალახვას. არის ნიშნები, რომ „ოცნებაში“ წარმატებისაგან თავბრუდახვევა ნელ-ნელა ფეხს იკიდებს, არადა, რუბიკონი ჯერ კიდევ ფეხქვეშაა… პოლიტიკაში, როგორც ცხოვრებაში, ორი მთავარი საფრთხეა – სასოწარკვეთა/ნიჰილიზმი და გაყოყოჩება/თვითკმაყოფილება… არავინ იცის, როდის რომელი უფრო საშიში შეიძლება აღმოჩნდეს…
პასუხი ქალბატონ Makaterina Katerina-ს საკონსტიტუციო კითხვაზე
Posted: 2012/12/29 Filed under: წერილები და მიმართვები | Tags: ბიძინა ივანიშვილი, ივანიშვილის წინადადება, მიხეილ სააკაშვილი, ნაცმოძრაობა, საკონსტიტუციო ცვლილებები, Makaterina Katerina დატოვე კომენტარიკითხვა:
სოლომონ, როგორც ეჭვმიტანილ კონსტიტუციონალისტს და ანალიტიკოსს, გეკითხებით:–
პარლამენტს კონსტიტუციაში ცვლილების (რომ პრეზიდენტმა არჩევნებიდან 3 თვეში შეძლოს პარლამენტის დათხოვნა) შეტანა თუ შეუძლია, ანუ ხმათა 2/3 –ს მიღება შესაძლებელია, რატომ ის ცვლილება არ შეაქვთ,რომ ახალი კონსტიტუცია 5 იანვრიდან შევიდეს ძალაში? ამით ხომ ყველაფერი მოგვარდება და პოლიტიკურ კრიზისსაც ავცდებით?! გაქვთ სავარაუდო პასუხი?! 🙂
======================================================
პასუხი:
Solomon Ternaleli:
ქალბატონო მაკატერინა – არ ვიცი, ეს შეკითხვა ჩასაჭრელია (“ნა ზასიპკუა”) თუ მეგობრულ-საბაასო, მაგრამ შევეცდები, გიპასუხოთ.
ზუსტი პასუხი არ მაქვს. გიპასუხებთ, მე რა მგონია.
1) პირველ რიგში მინდა ხაზი გავუსვა, რომ ივანიშვილის მიერ გაჟღერებულ ამ ინიციატივაში მთავარი ის კი არაა, რომ მიშას შეეძლოს 3 თვეში პარლამენტის დათხოვა, ნაცვლად 6 თვისა, არამედ ის, რომ მიშას არ შეეძლოს თავის ჭკუაზე როგორც მინისტრთა კაბინეტის, ასევე ერთდროულად პარლამენტის დათხოვაც. ახალი საკონსტიტუციო შესწორება გულისხმობს, რომ მიშას შეუძლია აირჩიოს:
ა) ან დაითხოვოს მინისტრთა კაბინეტი და დატოვოს პარლამენტი და თხოვოს ამ პარლამენტს ახალი კაბინეტის დამტკიცება,
ბ) ან დაითხოვოს პარლამენტი და დანიშნოს საპარლამენტო არჩევნები, მაგრამ მაშინ უნდა დატოვოს ის მთავრობა, რაც ახლა არის!
ანუ ამ ორიდან ერთი უნდა აირჩიოს და არა – ორივე! და ეს ძალიან სამართლიანი პირობაა, რადგან სხვანაირად გამოდის, რომ ერთი კაცი ცვლის მთელი ერის ნებას გაურკვეველი დროით!
2) მართლაც, როგორც ეს ცვლილება, ასევე – საკონსტიტუციო რეფორმის ნაადრევი ამოქმედება, მოითხოვს საპარლამენტო ხმათა 2/3-ს (ამჟამად – 98 ხმას) და მართლაც, ჩემი აზრითაც, საკონსტიტუციო ცვლილებების ნაადრევი ამოქმედება აგვაცილებდა პოლიტიკურ კრიზისს და სააკაშვილს უკვე 2013 წ. 20 იანვრიდან (როცა პრეზიდენტობს 5 წლიანი ვადა ეწურება!) აქცევდა მას საქორწილო გენერლად!
3) ჩემი ლოგიკური პასუხი ასეთია: თუ საკონსტიტუციო რეფორმას ნაადრევად ავამოქმედებდით, მაშინ უნდა დაგვენიშნა რიგგარეშე საპრეზიდენტო არჩევნები, რომელიც ვერ იქნებოდა ოქტომბერში და დაირღვეოდა 2010 წელს მიღებული საკონსტიტუციო შესწორება, რომელიც ალბათ, აჯობებს დარჩეს – არჩევნებისთვის ოქტომბერი ძალიან კარგი თვეა (რატომ, ამაზე სხვა დროს ვილაპარაკოთ). გარდა ამისა, უცხოეთში ძალიან ბევრი მოიძებნებოდა ადამიანი, რომელიც იტყოდა, რომ „ქართულმა ოცნებამ“ შეუკვეცა სააკაშვილს მისი საპრეზიდენტო უფლებამოსილებები მთელი 9 თვით! ის, რომ ჩვენ ამ დროს ვიცავთ კონსტიტუციის იმ პარაგრაფს, რომლითაც საპრეზიდენტო მაქსიმალური ვადა 5 წელია, არაა მაინცდამაინც მყარი არგუმენტი, რადგან, თუ კონსტიტუციაში ორი წინააღმდეგობრივი პარაგრაფი აღმოჩნდა (წესით, ეს დაუშვებელია, მაგრამ ეს მოსალოდნელი იყო, როცა ჭკუის კოლოფებმა პრაქტიკულად ყველანაირი სახალხო განხილვა აიცილეს), მაშინ (დაუწერელი წესით) უპირატესობა უნდა მიეცეს უფრო გვიან მიღებული პარაგრაფის დაცვას – უფრო ადრე მიღებულის დარღვევის ხარჯზე. გარდა ამისა, საკონსტიტუციო რეფორმების თარიღის წინ გადმოწევა (რაც აშკარად „ქართული ოცნების“ ინტერესებშია) ზუსტად ისევე ჰგავს კონსტიტუციის საკუთარ მხრებზე მორგებას, როგორც ამას მიშა აკეთებდა 9 წელი! ამიტომ უფრო რბილი და ნაკლებად საკრიტიკო ვარიანტია ის, რომ დავუტოვოთ მიხეილ სააკაშვილს მისი ყველა უფლებამოსილება ოქტომბრამდე. და არამცთუ დავუტოვოთ, არამედ პირიქით, – მნიშვნელოვნად გავუზარდოთ კიდეც ზოგიერთი სერიოზული უფლებამოსილების მოქმედების ინტერვალი! ოღონდ იმ უპირველესი შესწორების პირობით – მიხეილ სააკაშვილს არ უნდა ჰქონდეს იუპიტერული უფლება, რომ რამდენიმე თვით სრულად ჩაანაცვლოს ქართველი ხალხის ნება: დაშალოს პარლამენტიც და თავად ერთპიროვნულად დანიშნოს მთავრობა.
P.S. გავიარე ტესტი? 🙂
თუ ასეა, ვახტანგ ხმალაძეს მაინც პრეზიდენტობას უპირებენ და საკონსტიტუციო სასამართლოს თავმჯდომარის ადგილზე რომ გავაგზავნო CV, ხომ დამიჭერთ მხარს? 🙂
მეფური გამბიტი (ფიქრები ივანიშვილის წინადადებაზე)
Posted: 2012/12/28 Filed under: განვრცობილი ფიქრები | Tags: "იმედი", ბიძინა ივანიშვილი, ვეტო, ივანიშვილის წინადადება, მიშა პროვოკატორი, მიხეილ სააკაშვილი, საკონსტიტუციო ცვლილებები დატოვე კომენტარისამწუხაროდ, ახლა რაც წერია კონსტიტუციაში, იმის მიხედვით სააკაშვილს ყველაფერის უფლება აქვს – როცა უნდა დაითხოვს მთავრობას, დანიშნავს ერთპიროვნულად მინისტრებს, მერე თხოვს პარლამენტს ამის დამტკიცებას და თუ პარლამენტი ამაზე უარს ეტყვის 3-ჯერ, დაითხოვს პარლამენტსაც (ოღონდ ეს მხოლოდ აპრილში შეუძლია!)! თან ისე დაითხოვს, რომ დარჩება სწორედაც რომ ერთპიროვნულად დანიშნული (ერთი კაცის ხუშტურით დანიშნული!) მთავრობა, რომელიც ჩაატარებს კიდეც საპარლამენტო არჩევნებს!
მართალია, არის ერთი პატარა დაბრკოლება, მიშას ეს ორივე ერთდროულად შეუძლია გააკეთოს მხოლოდ აპრილში. ამიტომ იქცა “აპრილი” გოკა ხაჩიძის, გიორგი ვაშაძის, და სხვა ნაცმოძი აშუღების ახალ მუზად…
ივანიშვილმა 27 დეკემბერს “იმედის” არხისთვის მიცემულ ინტერვიუში განაცხადა, რომ ეს აბსოლუტურად უსამართლო და უზნეო ნორმაა (რომლის არსებობას ცნობილ საკონსტიტუციო ვაი-თერძებს – ავთანდილ დემეტრაშვილს და თენგიზ შარმანაშვილს უნდა ვუმადლოდეთ) – და სთხოვა პარლამენტს, განიხილონ საკონსტიტუციო შესწორება, რომ თუ პრეზიდენტი დანიშნავს ახალ მინისტრებს, ისინი უნდა დაამტკიცოს ხალხის მიერ არჩეულმა ლეგიტიმურმა პარლამენტმა. ხოლო თუ პრეზიდენტი დაითხოვს პარლამენტს, მაშინ ახალ არჩევნებამდე ქვეყანა უნდა მართოს ხალხის მიერ არჩეული პარლამენტის (და არა – ერთი კაცის მიერ!) დანიშნულმა ლეგიტიმურმა მთავრობამ!
მართლაც, აბსოლუტურად ალოგიკურია და უსამართლოა, რომ მხოლოდ ერთი ადამიანი (თანაც აშკარად გაყალბების წყალობით არჩეული 2008 წელს!) ითვლებოდეს ყველაფრის ლეგიტიმაციის მიმცემად – თითქოსდა მიხეილ სააკაშვილი “ბეჭდების მბრძანებელია”!..
ივანიშვილმა ისიც აღნიშნა, ამ ცვლილებების შემთხვევებში საპარლამენტო უმრავლესობა თანახმა იქნება, რომ პრეზიდენტს ახლავე ჰქონდეს პარლამენტის დათხოვის და მინისტრთა გადაყენების უფლება, – ნუ მოიცდის აპრილამდეო! 🙂
რა თქმა უნდა, არ იქნება ადვილი ამ საპარლამენტო შესწორების მიღება, მაგრამ ეს არის აბსოლუტურად ლოგიკური შესწორება, რომელსაც, ვფიქრობ, დასავლელი ექსპერტებიც სამართლიანად ჩათვლიან. იმედი მაქვს, ამ ლოგიკას უმცირესობის ზოგი წევრიც დაეთანხმება და შესწორებისათვის საჭირო 98 ხმაც მოგროვდება!
თუ ეს წინადადება დამტკიცდება და კონსტიტუციის არსებული მახინჯი პარაგრაფი ჩასწორდება, მერე მიშას და ნაცმოძრაობის გიჟურ ფანტაზიებს – 6 თვეში მობრუნებაზე – ფრთები ლამაზად შეეკვეცება…
მოკლედ, ისეთი წინადადება გაუკეთა ბიძინამ, რომელზეც მიშა უარს ვერ იტყვის 🙂
Viva Cohabitation!
Vava Misha…
სოლომონის ფიქრები 